Na jaren VVD nog steeds geen extra blauw op straat

• Jorn Jonker en Coen Nij Bijvank

  politiek verslaggever

Het aantal agenten is na tien jaar premierschap van Mark Rutte nog steeds niet toegenomen. Pas in 2025 zijn er, volgens de huidige prognoses, meer agenten dan toen de Nationale Politie onder Rutte startte.

Dit terwijl de VVD het in campagnetijd altijd, ook nu, heeft over de noodzaak van meer 'blauw' op straat. Maar daar komt dus weinig van terecht, blijkt uit cijfers die Nieuwsuur heeft opgevraagd bij de politie.

Toen de Nationale Politie begon in 2012 (daarvoor was het niet één korps, maar meerdere regionale korpsen) waren er 52.140 agenten. Dat aantal daalde in de jaren erna, na een kleine stijging van 17 agenten in het eerste jaar, flink.

Uiteindelijk kwamen er weer agenten bij, maar niet zoveel als er eerder weggingen. Dit jaar is de operationele sterkte 50.741 agenten (inclusief aspiranten). Als de prognoses van de politie uitkomen zijn er pas in 2025 meer agenten dan in 2012.

Vier jaar geleden beloofde Rutte in Nieuwsuur dat de situatie bij de politie zou verbeteren. Maar het is er alleen maar nijpender op geworden, zegt agent Leen Spoor, die in 2017 ook al aan Rutte vertelde dat het water hem aan de lippen staat:

Er is wel genoeg geld om meer agenten te betalen dan er nu zijn. Maar de politie heeft te maken met onderbezetting. Dat komt mede doordat er onder de kabinetten-Rutte bezuinigd is op de politieacademie. Het budget halveerde. Daardoor bleek het moeilijk om, toen die wens er weer was, genoeg extra mensen op te leiden.

In Nieuwsuur erkent Rutte fors te hebben bezuinigd, "helaas op alles", in 2010. "We zaten in een ernstige crisis. Sinds 2016, 2017 kunnen we weer investeren, ook in de politie. Dit kabinet trekt er weer veel geld voor uit. Daar willen we zeker mee doorgaan."

Nederlanders meer kwijt aan overheid

'Meer blauw op straat' is niet Ruttes enige gebroken belofte of mislukte voornemen. Zo is de lastendruk, het deel van je inkomen dat je afdraagt aan belastingen en sociale premies, tijdens Ruttes premierschap alleen maar gegroeid: van 35,0 naar 38,8 procent. Dat terwijl Rutte in 2010 nog campagne voerde met de tekst: "Een nog hogere belasting is voor de VVD onacceptabel."

Rutte wil "in deze bijzondere tijd" geen nieuwe beloften doen, scheef hij in zijn brief aan alle Nederlanders. In dezelfde brief schrijft hij wél dat hij de zorg wil versterken. Maar of dit met de VVD-plannen echt gaat gebeuren, is discutabel.

Uit de doorrekening van het Centraal Planbureau blijkt dat de VVD de zorguitgaven met 7,9 miljard euro laat stijgen: geen euro extra ten opzichte van wat er zou gebeuren bij ongewijzigd beleid. De zorguitgaven zouden volgens de CPB-berekeningen sowieso met dit bedrag groeien.

Rutte vindt dat genoeg, zegt hij in Nieuwsuur. "De VVD zegt vrij traditioneel dat de oplossing niet altijd meer geld is. Je moet heel voorzichtig zijn, het is wel geld wat ook in uw ziektekostenpremie terugkomt."

Alleen jaknikkers op de lijst?

Rutte sprak in Nieuwsuur ook over de Kamerkandidaten op de VVD-lijst. Organiseert hij wel genoeg tegenspraak? Van de eerste 21 op de lijst zijn er negen eerder politiek assistent geweest van een VVD-kopstuk. Er staan ook fractiemedewerkers op de lijst en de voormalig speechschrijver van Rutte.

De JOVD, de jongerentak van de VVD, schreef dan ook dit op Twitter over de kandidatenlijst:

Volgens Rutte krijgt hij in zijn partij voldoende verweer: "Liberalen hoef je echt niet te vertellen wat ze moeten doen, die zijn anti-hiërarchisch, die gaan ze echt niet door mij laten vertellen hoe ze hun baan moeten invullen."

Wat ook opvalt aan de lijst: In vergelijking met andere rechtse partijen staan er weinig ondernemers in de top. De top-tien van de PVV heeft opgeteld circa 25 jaar ondernemerservaring, die van van Forum voor Democratie zelfs zestig. De VVD heeft er nul. Alleen één Kamerlid in die top-tien had op papier een bedrijf, maar geeft toe dat ze daar eigenlijk niks mee deed.

Ook dit gebrek aan ondernemers is volgens Rutte geen probleem. "Ook het politieke ambt is een ambacht, de partij staat midden met z'n voeten in de samenleving."

Ondernemer Ap de Bruin ziet dat anders. "U moet niet lachen, u moet nu gaan doen." Hij vindt dat Rutte ondernemers uit het oog is verloren: