Het kabinet wil 4,7 miljoen euro bezuinigen op onderwijs voor hoogbegaafden. Gespecialiseerde scholen komen in verzet: ze vrezen dat ze dan niet meer alle kinderen goed kunnen begeleiden en hopen dat de Tweede Kamer er een stokje voor steekt.
Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wil ook 8,7 miljoen bezuinigen op ondersteuning van thuiszitters: leerlingen die vastlopen in het onderwijssysteem en niet meer naar school gaan. Dat zijn vaak hoogbegaafde kinderen.
Die combinatie aan bezuinigingen baart Anouke Bakx (bijzonder hoogleraar begaafdheid aan de Radboud Universiteit) grote zorgen. "Want dan valt een groep kinderen echt tussen wal en schip."
Mijn grootste angst is dat we uiteindelijk moeten stoppen.
Het lijkt misschien een voorrecht: hoogbegaafd zijn en dus snel kunnen leren. Maar Bakx benadrukt dat het vaak een grote last is voor kinderen. Om goed tegemoet te komen aan hun "ontwikkelingspotentieel" is volgens haar specifieke begeleiding nodig.
Het vorige kabinet verdubbelde eind 2022 subsidie voor hoogbegaafdenonderwijs naar 28 miljoen euro. Dat gebeurde na jarenlang lobbyen vanuit de onderwijssector. "Dat maakt dat dit, twee jaar later, rauw op ons dak valt", zegt Marieke Broenink van de hoogbegaafdenafdeling van SALTO-school 't Karregat in Eindhoven.
Daar zitten basisscholieren die in het reguliere onderwijs vastliepen. Alle lessen worden 'ingekort': reken- en taallessen duren slechts een uurtje per dag. De rest van de tijd krijgen kinderen extra vakken of verdiepende lessen.
Deze hoogbegaafde leerlingen uit Eindhoven zijn blij dat ze niet meer in een 'gewone' klas zitten:
De voorgenomen bezuinigingen maken onderdeel uit van een groter pakket aan bezuinigingen van in totaal ruim 360 miljoen euro op subsidies voor cultuur, onderzoek en gymnastiekles. Het ministerie erkent dat sommige maatregelen "pijnlijk" zijn en dat ze "op onderdelen" leiden tot "minder ondersteuning voor leerlingen".
In een extra toelichting zegt een woordvoerder van het ministerie dat afgelopen jaar voor 23,3 miljoen subsidie is verstrekt aan hoogbegaafdenonderwijs. 4,7 miljoen minder dan er beschikbaar was. Dat laatste bedrag is precies de bezuiniging die nu wordt voorgesteld.
Maar volgens scholen is die 4,7 miljoen extra weldegelijk nodig. "Je wordt dus eigenlijk gestraft voor scholen die geen subsidieaanvraag hebben gedaan", zegt Broenink. "Dan denk ik: verdeel dat geld dat over is onder de scholen die een aanvraag hebben gedaan. Want die geven duidelijk aan dat ze het nodig hebben om een stukje bestaansrecht te houden."
Onderwijs voor hoogbegaafden is duurder dan regulier onderwijs omdat de klassen vaak kleiner zijn en docenten gespecialiseerd moeten zijn. Basisschool Kronenburgh in Rijswijk krijgt drie tot vier ton per jaar uit de subsidiepot en gebruikt dat geld onder meer om kennis over hoogbegaafdenonderwijs te delen. Het zou zonde zijn als die kennis verdwijnt, zegt docent Corine van Lynden: "Want die kinderen kunnen heel veel voor de samenleving betekenen als ze opgroeien."
Meer dan vervelen
Hoogleraar Bakx zegt dat hoogbegaafde kinderen op 'gewone' scholen flinke problemen kunnen krijgen. "Het kan natuurlijk leiden tot verveling, maar ook tot sociale of emotionele problemen of onderpresteren." Sommige hoogbegaafde kinderen hebben zo veel problemen in de klas dat ze thuis komen te zitten. Een speciale subsidiepot moet thuisonderwijs voor hen mogelijk maken. Maar ook daarop dreigt het ministerie te bezuinigen.
Het is niet bekend hoe veel hoogbegaafde kinderen thuis zitten. Maar volgens Pharos, een vereniging voor ouders van hoogbegaafde kinderen, gaat het om een "grote groep". "Het is voor ons niet te bevatten dat er nu voor deze kinderen nog minder geld beschikbaar zal zijn. Het brengt grote zorgen en onzekerheid mee voor al deze gezinnen."
Op 28 november debatteert de Tweede Kamer met het kabinet over de onderwijsbegroting. Het zou nog kunnen dat de voorgenomen bezuiniging dan wordt aangepast.
Maar daar durft Marieke Broenink van de hoogbegaafdenschool in Eindhoven niet vanuit te gaan. "Voor mij betekent het nu concreet dat ik heel kritisch met mijn directeur om tafel moet om de begroting sluitend te maken. Mijn grootste angst is dat we uiteindelijk moeten stoppen."
