Wat heeft Oekraïne nodig om de oorlog tegen Rusland te winnen? Op de NAVO-top in Washington probeert president Volodymyr Zelensky westerse leiders zo ver te krijgen om raketten te leveren die doelen diep in Rusland kunnen raken.
De Amerikaanse president Joe Biden heeft in zijn openingsspeech juist onderstreept dat Oekraïne in de komende maanden leveringen van meer luchtverdedigingssystemen kan verwachten.
Maar Oekraïne wil ook meer militaire bases kunnen uitschakelen om grote Russische luchtaanvallen zoals die op maandag te voorkomen. "Anders blijft het voor Oekraïne dweilen met de kraan open", zegt defensie-expert Peter Wijninga.
Poetin behoudt steeds het initiatief. Dat moet een keer stoppen.
Ruslands belangrijkste bommenwerpers stijgen op van vliegbases die 600 tot 800 kilometer van de Oekraïense grens liggen, legt Wijninga uit. Dat is veel te ver voor de raketten die Oekraïne tot dit moment heeft gekregen. "Die met het verste bereik zijn de Atacms-raketten. Daarmee kom je 250 kilometer diep in Rusland."
Oekraïne bouwt zelf drones die tot 2500 kilometer ver kunnen komen, maar die veroorzaken tot nu toe beperkte schade. Wijninga: "Die zouden zwaardere explosieven aan boord moeten hebben of in grotere aantallen worden gestuurd om de Russische luchtmacht of lanceerinstallaties een zware klap toe te brengen."
Tomahawks
In zijn toespraak herhaalde Biden onder meer de toezeggingen aan Oekraïne van minstens vier Patriot-luchtverdedigingssystemen voor Oekraïne via een samenwerking van de VS, Duitsland, Roemenië en Nederland.
Biden deed de uitspraak op de NAVO-top:
Om de bases te vernietigen, heeft Oekraïne zwaarder geschut nodig. Oud-commandant der strijdkrachten Dick Berlijn zou graag zien dat het Westen dat levert. "Je kunt wel allerlei luchtverdedigingsmiddelen neerzetten, maar als de Oekraïners geen Russische installaties kunnen uitschakelen, blijven ze met verschrikkingen geconfronteerd."
Dat zware geschut zouden Amerikaanse kruisvluchtwapens kunnen zijn, zegt Wijninga. Tomahawk-raketten kunnen bijvoorbeeld doelen op zo'n 2500 kilometer afstand nauwkeurig raken. Maar het leveren van de Atacms was voor de VS lang een te grote stap en de kruisvluchtwapens zijn dat nu vermoedelijk ook nog.
Vrees voor escalatie
Keer op keer wil het Westen minder, of minder snel leveren waar Kyiv om vraagt. "Dat zien we door het hele conflict", zegt Berlijn. "Eerst was er discussie over het sturen van antitankraketten, vervolgens over Patriots en tanks."
De vrees voor een Russische tegenreactie is groot. Berlijn: "Er is angst dat als wij stappen zetten, we president Poetin op de een of andere manier provoceren."
Nieuwsuur reisde recent naar Oekraïne en kwam dicht bij de vuurlinie van de Russen:
De grote Russische aanval van maandag op burgerdoelen, waarbij onder meer een kinderziekenhuis werd geraakt, kan reden zijn voor landen om die vrees te laten varen en de steun aan Oekraïne op te voeren.
De timing van de aanval, in de week dat westerse landen samenkomen op de NAVO-verjaardagstop, verbaast Wijninga dan ook. "We hebben de laatste tijd juist gezien dat er barstjes zijn in de steun aan Oekraïne. Deze aanval werkt wat dat betreft contraproductief voor Rusland."
Berlijn: "Het bombardement leidt natuurlijk tot enorme verontwaardiging en zal de NAVO nog wat standvastiger maken in de veroordeling van Poetin."
Wijninga verwacht alleen niet dat de westerse voorzichtigheid bij de wapenleveringen plots verdwijnt. "De Amerikanen willen Rusland verslaan, maar niet vernederen. Want we hebben in het verleden gezien dat juist uit die vernedering een hoop revanchisme kan ontstaan waardoor je de volgende oorlog eigenlijk alweer panklaar in de oven zet. Denk aan Duitsland na de Eerste Wereldoorlog."
F-16's
Nederland is minder terughoudend dan de VS, zegt Wijninga. "We zijn eigenlijk wel over de schroom heen. Wij zeggen: wat ons betreft mag alles in het werk worden gesteld ter verdediging van het Oekraïense territorium."
Zo mogen de F-16's die Nederland levert ook ingezet worden in Rusland. "Als de vliegers goed getraind zijn, kunnen ze in één vlucht zowel doelen aanvallen als een luchtverdedigingsmissie uitvoeren."
Zeker in het begin, mogelijk vanaf ergens deze zomer, zullen de F-16's vooral voor verdediging gebruikt worden. "Ze kunnen veel Russische raketten inhalen en uit de lucht schieten en zo gaten in het luchtverdedigingssysteem dichten."
Wijninga tempert de verwachtingen wel: "Geen enkel wapen, behalve een atoombom, is een absolute game changer. Uiteindelijk gaat het om militair vernuft; de manier waarop de wapens worden ingezet."
Hoe dan ook vindt oud-commandant der strijdkrachten Berlijn dat het Westen grotere stappen moet zetten. "We hebben gezegd: Oekraïne mag niet verliezen. Maar wat betekent dat? Er worden nu constant burgerdoelen geraakt. Poetin behoudt steeds het initiatief. Op enig moment moeten we inzien dat dat moet stoppen."
