Zonnige zomers waren altijd extra goed nieuws voor zonnepanelenbezitters. Behalve dat ze hun eigen stroomverbruik konden compenseren, konden ze het overschot aan stroom verkopen aan de energieleverancier.
Dat verandert nu. Steeds meer energiebedrijven brengen kosten in rekening voor het terugleveren van stroom, tot ongenoegen van klanten met zonnepanelen. Maar: de panelen blijven behoorlijk lucratief.
Doordat panelen zo goedkoop zijn geworden, is de salderingsregeling eigenlijk niet meer nodig.
Om mensen te motiveren zonnepanelen te nemen, voerde de overheid ooit de salderingsregeling in. Salderen houdt in dat de stroom die zonnepanelenbezitters aan het net leveren, mogen aftrekken van de stroom die ze afnemen. Een dak vol zonnepanelen was op die manier vaak snel terugverdiend.
Energiebedrijven zijn verantwoordelijk voor de regeling. In de zomer krijgen ze veel stroom teruggeleverd, maar dan verdienen ze er weinig aan. In de winter moeten ze veel stroom gratis leveren aan zonnepanelenbezitters.
De bedrijven mogen zelf weten hoe ze die extra kosten verrekenen. Voorheen deden ze dat door alle klanten mee te laten betalen. Mensen zonder zonnepanelen, die vaak toch al minder te besteden hebben, betaalden daardoor voor mensen mét zonnepanelen. "Daarvan zeggen steeds meer energiebedrijven: dat is oneerlijk", zegt energie-expert Isabelle van der Ende van Milieu Centraal.
Stroomnet onnodig belast
Econoom Mathijs Bouman spreekt van "oversubsidiëring". "De regeling was vooral bedoeld om de zonnepanelenmarkt te ontwikkelen. Maar doordat panelen zo goedkoop zijn geworden, is deze subsidie eigenlijk niet meer nodig."
Een ander nadeel van salderen: zonnepaneleneigenaren hebben geen financiële prikkel om bij veel zon ook veel stroom te gebruiken. "Het stroomnet wordt daardoor onnodig belast", zegt Bouman.
Het kabinet wilde de salderingsregels daarom stapsgewijs afschaffen vanaf 2025, maar de Eerste Kamer hield dat tegen. Daardoor blijven energiebedrijven met de kosten van het salderen zitten. Om ervoor te zorgen dat klanten zonder zonnepanelen daar niet meer voor opdraaien, brengen steeds meer energiebedrijven terugleverkosten in rekening. Per energiemaatschappij verschillen de kosten en regels behoorlijk. "Dat is best verwarrend", zegt Van der Ende.
Sommige huiseigenaren vallen de terugleverkosten rauw op het dak:
Tegelijk benadrukt Van der Ende dat zonnepanelen nog altijd heel lucratief zijn. Milieu Centraal berekende dat mensen hun zonnepanelen mét terugleverkosten in zo'n acht jaar terugverdienen. Zonder terugleverkosten was dat vijf jaar. "Nou is dat verschil best groot, maar dat zegt eigenlijk niet zo veel. Want die panelen liggen wel 25 jaar op je dak, dus je hebt alsnog zeventien jaar gratis stroom."
"Bovendien ben je niet afhankelijk van een grillige energiemarkt. Je wekt je eigen groene stroom op en dat is goed voor het klimaat en je portemonnee."
Thuisbatterij
Zonnepanelen zouden nog winstgevender zijn als alle opgewekte energie door de eigenaren gebruikt zou kunnen worden. Grote batterijen om overtollige zonnestroom op te slaan zijn vooralsnog duur, maar de terugleverkosten vormen een extra financiële prikkel. Bouman: "Thuisbatterijen worden rendabeler naarmate de terugleverkosten hoger worden."
Hoe dan ook blijven zonnepanelen een goede investering, zegt Van den Ende. Mensen die al panelen hebben, betalen wel elke maand een paar tientjes meer dan waar ze van uitgingen bij aanschaf. Oneerlijk, vinden sommigen. Van der Ende: "Het is raadzaam om dan extra goed te kijken bij welk energiebedrijf je zit, want de verschillen zijn best heel groot."
Nederland heeft relatief de meeste zonnepanelenbezitters. Maar China is de grote aanjager van de groei van zonnestroom:
