Een verkiezingscampagne waarin de presidentskandidaten vrezen voor hun leven. Ecuador gaat onder hoogspanning naar de stembus, voor de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Kort na de moord op een presidentskandidaat vorige week. Het Zuid-Amerikaanse land glijdt volgens kenners af naar een narcostaat, waarin niet de politiek maar gewelddadige drugsbendes de dienst uitmaken.
De verkiezingscampagne eindigde deze week niet met feest, maar met een zwaarbeveiligde herdenkingsmis voor de vermoorde presidentskandidaat Fernando Villavicencio. "Fernando was trouw aan Jezus. Waarom moest hij sterven? Als de graankorrel sterft, wordt er ook geen meel geproduceerd", zegt de priester tijdens de mis.
De 51-jarige journalist Christian Zurita heeft Villavicencio vervangen en zal nu een gooi gaan doen naar het presidentschap. Maar ook hij is zijn leven niet zeker. "Op dit moment heb ik een beveiligingsapparaat dat lijkt op die van een president. Ik moet bij elk openbaar optreden een kogelvrij vest dragen, en een helm. Hoewel Fernando Villavicencio onvervangbaar is, heb ik zijn kandidatuur moeten overnemen. Maar campagne heb ik niet kunnen voeren."
Nieuwsuur spreekt Zurita vlak voor de beladen verkiezingsdag. Hij gelooft dat de bendes nog niet hebben gewonnen. "Ecuador is nog steeds een soevereine staat. De drugsbendes zijn nog niet helemaal geïnfiltreerd. Er is nog actie mogelijk."
Cocaïnehandel
Volgens de Ecuadoriaanse politicoloog Maria Gabriela Palacio Ludeña aan de Universiteit van Leiden is de situatie ernstig, maar niet nieuw. "Wat we in Mexico en Colombia hebben gezien, gebeurt nu in Ecuador. De politiek pakt het probleem niet aan en daarmee verplaatst het probleem zich gewoon over de grenzen heen."
Misschien ook niet zó verrassend, want Ecuador is aantrekkelijk voor drugsbendes: het land ligt ingeklemd tussen 's werelds belangrijkste cocaïneproducenten Peru en Colombia. De zwakke staat, corruptie en toegang tot de zee maken het een ideale draaischijf voor de wereldwijde cocaïnehandel: Ecuador is inmiddels hofleverancier van de Rotterdamse haven.
We maakten kort geleden nog deze video over de opkomende drugshandel in Ecuador:
Nieuwsuur sprak vorige maand in Ecuador met een lid van een belangrijke drugsbende. Opvallend genoeg zeggen ook de bendeleden dat ze een einde willen maken aan het geweld. "Vrede is vaker besproken, maar we werden het nooit eens", zei de drugsbaas.
Want vrede is beter voor de handel dan een bloedige territoriumstrijd. De bendes zien de verkiezingsuitkomst dan ook als een moment om de koers te bepalen, al dan niet met behulp van de nieuwe politieke leiders. Op de dag van de verkiezingen, 20 augustus, gaan verschillende bendeleiders in gesprek met elkaar.
Dat moet leiden tot een akkoord tussen criminele organisaties als Los Lobos en Los Tiguerones. Een akkoord dat politicoloog Palacio Ludeña een 'Paz Mafiosa' noemt. "De criminelen bepalen de vrede die we krijgen. Niet langer de staat. De bendes bepalen of vrede uberhaupt kan worden bereikt. Dat gebeurt er nu in Ecuador."
Gezamenlijk antwoord
Zurita denkt dat hard ingrijpen de enige oplossing is om het tij in zijn land te keren. "Ik zal Ecuador niet in een bloedbad veranderen. Maar we moeten wel met grote vastberadenheid optreden. Twijfel er niet aan dat we zullen optreden en het geweld het zwijgen op zullen leggen", zegt hij tegen Nieuwsuur.
"Er is geen kortetermijnoplossing", zegt Palacio Ludeña. "Maar mensen hebben wel vandaag antwoorden nodig op het gebied van hun veiligheid. De verschillende kandidaten en partijen moeten, ongeacht hun positie bij de verkiezingen, gaan nadenken over een gezamenlijk antwoord op dit probleem."
Als eerste stap noemt ze de onmiddellijke hervorming van de politie- en veiligheidsdiensten. "Die moeten ze versterken en op de een of andere manier aanpassen aan dit nieuwe soort geweld."
