De Amerikanen maken zich grote zorgen over militaire activiteiten van China op Cuba, voor de kust van Florida. Volgens The Wall Street Journal onderhandelen de twee landen over de bouw van een gezamenlijke militaire trainingslocatie. Washington vermoedt dat er aan de noordkust van Cuba ook al vier afluisterstations zijn.
Gordon Lubold, de journalist bij The Wall Street Journal die het nieuws van de onderhandelingen tussen China en Cuba bracht, zegt tegen Nieuwsuur: "We zien eigenlijk dat China nieuwe vaart zet achter het vergaren van meer militaire inlichtingen. En dat zo dichtbij de kust van Florida. Ze kunnen daarvandaan communicatie onderscheppen die ze als interessant beschouwen. China krijgt ermee voet aan de grond in de achtertuin van Amerika." En Cuba zou voor de samenwerking mogelijk veel geld ontvangen.
China, een belangrijke handelspartner van Cuba, onderneemt duidelijk pogingen om zijn invloed over de hele wereld te verspreiden, zegt Lubold. "En dat verontrust de Amerikaanse overheid. Maar daarentegen heeft de VS tienduizenden troepen op Indo-Pacifische bases en troepen die trainen in de buurt van Taiwan. Dat moeten we niet vergeten."
Spierballentaal
Expert op het gebied van inlichtingen- en veiligheidsdiensten Willemijn Aerdts (Universiteit Leiden) ziet overeenkomsten met de Cuba-crisis van 1962, toen de spanningen tussen de VS en de Sovjet-Unie zo hoog opliepen dat de Russen kernraketten op Cuba plaatsten en er een kernoorlog dreigde. "Dit is eigenlijk een beetje dezelfde spierballentaal. Waarmee China duidelijk wil maken: jongens, hier zijn we en dit is wat we kunnen doen."
De spanningen tussen de twee landen lopen de laatste tijd verder op. Dat blijkt wel uit China's interesse in het uitbreiden van zijn invloed en militaire aanwezigheid op Cuba, zegt Lubold. "En dus is het nu de taak van de VS om manieren te vinden om met Cuba samen te werken, om China min of meer te kunnen stoppen."
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken was deze week in Peking waar hij sprak met de Chinese president Xi Jinping. Die zei toen dat de wereld een stabiele relatie nodig heeft tussen China en de VS. "China respecteert Amerikaanse belangen en is er niet op uit om de VS uit te dagen of te verdringen", zei Xi tegen Blinken. Beide zijden moeten de ander niet proberen te veranderen, zei hij.
Dit is die gespannen relatie tussen China en de VS:
Kort na het bezoek van Blinken aan Peking noemde de Amerikaanse president Joe Biden zijn collega Xi echter een dictator. Biden zei in een toespraak dat Xi zich schaamde voor de ophef rond de Chinese ballon die in februari in het Amerikaanse luchtruim vloog. "De reden waarom Xi zo van streek was toen ik die ballon naar beneden schoot, is dat hij niet wist dat die ballon daar was", zei Biden. En: "Het brengt dictators in grote verlegenheid als zij niet weten wat er gebeurd is."
Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de uitlatingen "buitengewoon absurd en onverantwoord" en "een duidelijke politieke provocatie". Een woordvoerder van het ministerie zei dat de opmerkingen van Biden "volledig tegen de feiten ingaan" en "een ernstige inbreuk maken op de politieke waardigheid van China".
Schaken op twee borden
Lubold verwacht dat China Cuba als inzet zal willen gebruiken. "Als onderhandelingspunt: we schakelen onze luisterposten in Cuba uit als u uw troepen uit Taiwan verwijdert. Als de VS zo'n aanwezigheid in Taiwan hebben, zullen de Chinezen daar iets tegenin willen brengen, een soort tegenaanwezigheid op Cuba."
Aerdts ziet beide landen schaken op verschillende borden. "China is natuurlijk benieuwd wat de Verenigde Staten gaan doen als het gaat om Taiwan. En in de Verenigde Staten is het heel handig om China als de grote vijand te zien. Het verbetert de relaties tussen China en de VS op dit moment niet. Je hoopt dat ze in elk geval wel met elkaar in gesprek blijven, juist ook over militaire kwesties."
Hotline
Inlichtingen vergaren is van alle tijden en van alle landen, zegt Aerdts. "Landen willen altijd van zowel hun tegenstanders - maar ook van hun bondgenoten - weten wat hun intenties zijn. Wat ze willen en wat hun capaciteiten zijn. Dat doet de VS zeker ook. Maar waarschijnlijk wel iets meer onder de radar dan wat we nu van China zien."
In de jaren 60 eindigde de Cuba-crisis met een directe telefoonverbinding tussen het Kremlin en het Witte Huis, die de spanningen moest temperen. Want ook al ben je vijanden, communicatie kan de relatie nog enigzins in de hand houden. Maar Lubold zegt dat zo'n hotline er tussen China en de VS nu niet is. "De VS heeft de Chinese regering meermaals gevraagd om zo'n lijn in te stellen en in ieder geval de telefoon op te nemen wanneer de VS belt. Maar China heeft daarin nog geen interesse getoond. "
