Deelname Russen aan Olympische Spelen verscheurt internationale sportwereld

• Bas le Cointre

Deelname van Rusland en Belarus aan de Olympische Spelen blijft een heet hangijzer. Over 429 dagen beginnen de Spelen in Parijs en de grote vraag is of Russische en Belarussische atleten mogen meedoen. Dit geldt niet alleen voor de Spelen, maar ook voor de kwalificatiewedstrijden.

Bij het tennis, wielrennen en schermen doen de Russen wel mee onder neutrale vlag. Maar in andere sporten, zoals atletiek, badminton en schaatsen, zijn de sporters niet welkom.

Oekraïne dreigt zelfs met een boycot van de Spelen en sportevenementen als Russen welkom zijn. Volgens de Oekraïense minister van Sport, Vadym Gutzeit, zijn er inmiddels 289 Oekraïense atleten omgekomen en 363 sportfaciliteiten verwoest. "In Oekraïne hebben onze atleten geen plek meer om te trainen. Onze atleten trainen terwijl het luchtalarm klinkt. Ze slapen 's nachts niet, door raketten en drones", zegt Gutzeit. Oekraïne krijgt steun van 35 Westerse landen die ook tegen Russische deelname zijn, zelfs onder neutrale vlag.

De Oekraïense voetballer Oleksandr Drambayev speelde voor FC Mariupol. Door de oorlog moest hij vluchten naar België. Drambayev is tegen deelname van Russische en Belarussische sporters. De Belarussische zevenkampster Yana Maksimava vertelt over de lastige situatie waarin ze zit. Zij en haar man protesteerden tegen het Belarussische regime en moesten vluchten naar Duitsland.

Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) vindt dat atleten onder neutrale vlag welkom moeten zijn tijdens sportcompetities. Dat betekent sporten zonder Russische vlag, geen nationale sportkleding en geen volksliederen. Volgens het IOC zou het uitsluiten van atleten op basis van hun nationaliteit in strijd zijn met de mensenrechten. Wel heeft het IOC verschillende voorwaarden opgesteld voor deelname van individuele atleten.

Nederlandse boycot

Sporters mogen bijvoorbeeld geen banden hebben met het leger of de veiligheidsdiensten, of de oorlog publiekelijk steunen. Het Nederlandse Olympische Comite (NOC*NSF) volgt de lijn van het IOC, maar heeft twijfels bij de gestelde voorwaarden. "We weten allemaal dat er dienstplicht is in Rusland, dus alle mannen vanaf achttien moeten het leger in. Hoe kun je dan aangeven dat iemand geen relatie heeft met het Russische leger? Hoe kunnen we achterhalen dat iemand geen propaganda heeft beoefend voor de oorlog en tot wanneer gaan we terug?", vraagt Herbert Wolff, directeur Internationale zaken van NOC*NSF, zich af.

Het kabinet is wel tegen deelname van Russische atleten onder neutrale vlag. "Er zijn allerlei mogelijkheden dat Russische atleten zich op een manier gaan uiten tijdens de Spelen. Dat lijkt me voor de Oekraïense atleten echt een onmogelijke situatie. Vandaar dat wij hier op tegen zijn", aldus minister Conny Helder van Sport. Als Russische sporters toch welkom zijn, sluit Helder een Nederlandse boycot van de Spelen ook niet uit.

Trainen in oorlogsgebied. Bekijk hier foto's uit Oekraïne.

De beslissing of Russische en Belarussische atleten mogen meedoen aan de Olympische Spelen, is dus aan het IOC. Maar voor de kwalificaties voor internationale toernooien ligt het besluit bij de internationale sportfederaties. Daardoor kunnen bijvoorbeeld Russische tennissers weer meedoen aan wedstrijden onder neutrale vlag.

NOC*NSF legt uit dat de nationale sportbond een atleet bij deelname onder neutrale vlag alsnog moet inschrijven. Voor zevenkampster Maksimava is dat de Belarussische atletiekbond. De kans lijkt klein dat de bond haar zal inschrijven, omdat ze zich openlijk heeft uitgesproken tegen het regime. Wel is er nog een kans dat Maksimava kan meedoen in het Olympische vluchtelingenteam.