'Don't Pay'. Al bijna tweehonderdduizend Britten hebben zich aangesloten bij dit initiatief om de energierekening niet meer te betalen. De beweging staat symbool voor de grote economische problemen in Groot-Brittannië.
Tot nu toe zijn de protesten van de beweging nog niet massaal, maar de onrust neemt toe. De verwachting is dat de leus "Truss out" zaterdag bij veel protestmanifestaties zal klinken op straat. Dan gaan namelijk de nieuwe energietarieven in, die soms tot wel vier keer zo hoog zijn als de huidige.
Lewis Ford, werkzaam in de IT, is een van de organisatoren van de 'Don't Pay-beweging.' Bij één miljoen aanmeldingen willen ze de daad bij het woord voegen en echt stoppen met betalen. "Om een verlaging van de energiekosten te forceren", zegt hij tegen Nieuwsuur.
Het idee is om de betalingen dan uit te stellen, totdat de energieleveranciers de prijsstijgingen hebben teruggedraaid. "Zodat iedereen een warme winter heeft."
Mensen moeten vreselijke keuzes maken.
De regering van premier Liz Truss kondigde een prijsplafond voor energiekosten aan per 1 oktober: elk huishouden betaalt jaarlijks maximaal 3000 euro aan energiekosten. Maar dat is nog steeds te veel voor veel Britten met een laag inkomen, voor wie de problemen inmiddels te groot zijn.
Zo groot dat er zelfs al paralellen worden getrokken met 1990, toen er rellen ontstonden over het nieuwe belastingstelsel van premier Margaret Thatcher. "De Don't Pay-beweging probeert de protesten tegen de hoofdelijke belasting (die voor alle inkomens even hoog is, red.) van Thatcher na te bootsen, die uiteindelijk resulteerden in haar vertrek in november 1990", zegt Martin Farr, hoogleraar moderne geschiedenis aan de universiteit van Newcastle.
De onrust is zo groot, omdat de problemen breder zijn dan alleen de energierekening. Ook op de hypothekenmarkt dreigt zich een drama te voltrekken, ziet Steve Walters, die voor een hypotheekverstrekker werkt.
De hypotheekrente loopt snel op, naar verwachting komt die uit tussen de 7 en 10 procent. Veel Britten hebben een variabele rente, die dus regelmatig wordt bijgesteld. "Mensen moeten vreselijke keuzes maken. Gisteren had ik al een klant die kleiner wil gaan wonen om zijn lasten nog te kunnen betalen", zegt Walters.
De Brexit, de coronapandemie, Oekraïne, de energie-inflatie. Dat is een combinatie van dingen die het potentieel giftig maakt.
Ook de dure boodschappen leiden tot grote problemen, bij de voedselbanken is het druk. Al meer dan twee miljoen Britten maken er gebruik van. Ook bij de 'supermarkt voor armen', een winkel waar je vier producten voor een pond kan kopen, is het druk.
De verwachting van veel economen is dat ook de belastingverlagingen van het Britse kabinet daar niet bij gaan helpen. De Britse plannen komen neer op trickle-down economics, het idee dat lagere belasting voor hoge inkomens ook lagere-inkomensgroepen helpt. Maar de plannen zorgen voor het omgekeerde, zegt econoom Mathijs Bouman. "De rijkste Britten gaan er nu per jaar zo'n 10.000 pond op vooruit, en de armste Britten 22 pond."
Hoogleraar recente geschiedenis Martin Farr spreekt over een unieke, ernstige situatie. "De Brexit, de coronapandemie, Oekraïne, de energie-inflatie. Dat is een potentieel giftige combinatie van dingen."
