Met de winter voor de deur kijken steeds meer mensen met angst en beven naar hun energierekening, die vaak met honderden euro's omhoog gaat. Om te voorkomen dat mensen in de winter in de kou zitten, moeten leveranciers voorlopig stoppen met het afsluiten van gezinnen die de rekening niet meer kunnen betalen.
Daarvoor pleit de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). "Als we nu niet acuut tot goede afspraken komen, gaat deze winter tot enorm heftige taferelen leiden", zegt Peter Heijkoop, CDA-wethouder in Dordrecht en woordvoerder armoedebeleid van de VNG in Nieuwsuur.
"De leveranciers moeten niet alleen nadenken: wie betaalt onze rekening. Ze moeten zich ook realiseren dat ze de maatschappelijke opdracht hebben om ervoor te zorgen dat er geen gezin in de kou komt te staan."
'Intens overleg'
Netbeheerders waarschuwden deze week dat ze deze winter mogelijk massaal huishoudens moeten afsluiten. Nu al, zegt Heijkoop, neemt het aantal afsluitingen in veel gemeenten toe. "Ik ken een wijk in Dordrecht waar het zeer reëel is dat de helft van de gezinnen wordt afgesloten. Het is een wijk waar de woningen relatief slecht geïsoleerd zijn, waar de mensen in armoede leven, waar veel uitkeringen zijn en veel mensen kwetsbare banen hebben."
Gisteren overlegde Heijkoop met een aantal verantwoordelijke ministers en de grote energiemaatschappijen. "Het was een intens overleg. De urgentie wordt gevoeld, maar er zijn nog geen oplossingen."
Hij "zou het heel mooi vinden" als de leveranciers voorlopig stoppen met afsluitingen. "Anders gaan gezinnen dit niet bolwerken."
Afsluiten gebeurt niet zomaar
Overigens kunnen huishoudens niet zomaar van energie worden afgesloten, zelfs niet als ze de rekening niet betalen. Daar gaat een proces van een aantal weken aan vooraf, legt bijzonder hoogleraar schuldenproblematiek Nadja Jungmann (UvA) uit. "Als mensen hun energierekening niet betalen, heeft een leverancier eerst een aantal verplichtingen."
"Op korte termijn moeten ze een herinnering sturen om te laten weten dat je in gebreke bent. Als je dan niet betaalt, moeten ze proberen om in persoonlijk contact met je te komen. Ze moeten wijzen op het bestaan van schuldhulpverlening zodat mensen die niet kunnen betalen, weten waar ze om hulp kunnen vragen."
Dan is er nóg een stap, zegt Jungmann. "Leveranciers hebben de opdracht om de gegevens van mensen die niet betalen door te geven aan de gemeenten. Die kunnen dan in een termijn van maximaal een week of vier ook zelf nog weer apart contact met mensen opnemen."
Uiteindelijk is het niet de leverancier, maar de netbeheerder die huishoudens daadwerkelijk afsluit. Daarna kunnen die zich weer melden bij de gemeente, zegt wethouder Heijkoop: "Dan gaan wij ervoor zorgen dat je weer aangesloten wordt en gaan we je met schuldhulpverlening helpen."
Wettelijk is afgesproken dat mensen die in de schuldhulpverlening zitten, niet mogen worden afgesloten van energie. Toch maakt Jungmann zich zorgen: "Al uit de periode voordat de inflatie op hol sloeg, weten we dat pogingen om in contact te komen met mensen met betalingsachterstanden er lang niet altijd toe leiden dat ze die stap naar schuldhulpverlening zetten. Dus het is nóg belangrijker dat we op de een of andere manier mensen daartoe weten te motiveren."
