Matthijs van Hees
Matthijs van Hees
Studenten worden nu uitgesloten van de energietoeslag, terwijl dat juridisch gezien helemaal niet mag. Als studenten een zaak aanspannen tegen hun gemeente, is de kans groot dat ze gelijk krijgen van de rechter, zeggen juristen.
Juridisch expert Willy Heesen signaleerde dat probleem en benaderde de redactie van Nieuwsuur. Meerdere experts bevestigen zijn verhaal.
Energietoeslag
De energietoeslag is een eenmalig bedrag van 800 euro, bedoeld voor mensen met een laag inkomen die door de stijgende energieprijzen in de problemen komen. De basis voor die toeslag is geregeld in een in maart ingediende wetswijziging van de Participatiewet, die nog door de Tweede en Eerste Kamer behandeld moet worden. Toch kan de toeslag al aangevraagd worden.
In de toelichting op dat wetsvoorstel adviseert de Vereniging van Nederlandse Gemeenten om vier groepen uit te sluiten van de toeslag: jongeren tot 21 jaar, mensen die dak- of thuisloos zijn, mensen die in een inrichting wonen en studenten. In de richtlijn bij het wetsvoorstel is dat advies overgenomen.
In de praktijk nemen de meeste gemeenten, die de wet moeten uitvoeren, die richtlijn over. Studenten die de energietoeslag aanvragen, worden nu dus geweigerd.
Gerechtvaardigde grond
Maar het uitsluiten van een groep mag niet zomaar: er moet een "gerechtvaardigde grond" zijn die verklaart waarom de wet voor die groep niet nodig is. Bij jongeren tot 21 jaar is die grond dat ze terug kunnen vallen op hun ouders, die wettelijk verplicht zijn bij te dragen aan de kosten van hun levensonderhoud. En bij mensen die dak- en thuisloos zijn of in een inrichting wonen is dat het feit dat ze geen woning en dus ook geen energiekosten hebben.
Met die gronden is niks mis, zegt Heesen. Maar de reden dat de VNG adviseert studenten uit te sluiten is dat hun woonsituatie "zeer divers is, ook voor wat betreft de energiekosten en -rekening".
Dat is geen goede gerechtvaardigde grond, zegt Heesen. "Want studenten wonen niet anders dan niet-studenten. Alle woonvormen die door studenten worden gebruikt - bij ouders, zelfstandig of op kamers - worden ook door niet-studenten gebruikt."
Het kan best zijn dat sommige studenten vanwege hun woonsituatie niet in aanmerking komen voor de energietoeslag. Maar studenten als groep uitsluiten mag niet, zegt Heesen. Studenten die hier een zaak van zouden maken en verder wel in aanmerking komen voor de toeslag, hebben grote kans om in het gelijk gesteld te worden, zegt hij.
Studenten Aafke en Gabriel kregen te maken met flinke extra energiekosten. Ze komen moeilijk rond en vinden het onterecht dat ze geen toeslag krijgen:
Nieuwsuur legde de beweringen van Heesen voor aan verschillende experts op het gebied van de Participatiewet, die zijn verhaal bevestigen. Een van hen is hoogleraar socialezekerheidsrecht Gijsbert Vonk, die onderschrijft dat studenten niet als groep kunnen worden uitgesloten vanwege hun diverse woonsituaties. "Gemeenten zouden een andere motivering moeten kiezen dan 'student zijn' om deze groep rechtvaardig uit te kunnen sluiten van de energietoeslag."
Financiële problemen
Bij de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) maakten ze zich sowieso al zorgen over de uitsluiting van studenten bij de energietoeslag, zegt voorzitter Ama Boahene. "Maar als je dan ook nog hoort dat het juridisch helemaal niet mag, dat is dan natuurlijk sowieso nog veel problematischer."
Studenten hebben veel last van de oplopende energieprijzen, merkt ze. "Wij hebben zelf een meldpunt gehad waarop studenten melden dat ze wel zo'n 50 tot 80 euro per maand extra moeten betalen. Zeker voor studenten die vaak al niet veel geld hebben is dat gigantisch veel. Dus die problemen, die zijn er zeker."
