In duizenden producten zoals shampoo, tandpasta, zonnebrand- en handcrème zitten minuscule stukjes plastic. Dat blijkt uit onderzoek van de Plastic Soup Foundation, een non-profitorganisatie die zich inzet tegen plasticvervuiling.
Uit een analyse van 7707 verschillende cosmeticaproducten bleken 6682 producten microplastics te bevatten. Het gaat om producten van de tien populairste cosmeticamerken in Europa. Die vallen onder vier overkoepelende fabrikanten.
Microplastics zijn stukjes plastic die in formaat variëren tussen een halve centimeter en deeltjes die voor het blote oog niet zichtbaar zijn. Ze worden bewust toegevoegd aan cosmeticaproducten zoals tandpasta, shampoo en make-up. Producenten gebruiken microplastics om hun producten bijvoorbeeld mooier en beter smeerbaar te maken.
Volgens programmadirecteur van de Plastic Soup Foundation Jeroen Dagevos is dat vooral een financiële keuze. "Al ruim tweehonderd merken werken zonder microplastics. Dus dat kan gewoon."
We kunnen nu beter nog terughoudend zijn met het gebruik van microplastics en eerst onderzoeken waar we mee te dealen hebben.
Al jarenlang worstelen wetenschappers met de vraag wat al het minuscule plastic betekent voor de gezondheid van de mens. Onderzoekers van de Vrije Universiteit in Amsterdam toonden onlangs aan dat microplastics in het menselijk bloed aanwezig zijn.
Hoe schadelijk microplastics daadwerkelijk zijn voor de gezondheid weten we nog niet, zegt hoogleraar toxicologie Majorie van Duursen aan de Vrije Universiteit. Ze werkt mee aan AURORA een Europees onderzoek naar de impact van microplastics op de gezondheid van kinderen voor en vlak na de geboorte.
"We weten dat microplastics door cellen kunnen worden opgenomen. Ook door immuuncellen. Dat kan een ontstekingsreactie opwekken", legt Van Duursen uit. Daarnaast is bekend dat microplastics bij de hersenen en vermoedelijk ook in de placenta kunnen komen. "Dat betekent dat het ook bij het kind in de baarmoeder terecht kan komen en schadelijke effecten kan hebben." Maar die mogelijke effecten vereisen meer onderzoek, benadrukt Van Duursen.
Wetgeving
De Europese Commissie werkt momenteel aan beperkende regels voor het gebruik van microplastics in cosmeticaproducten. Maar volgens de Plastic Soup Foundation zal die wetgeving slechts een klein deel van de microplastics te verbieden.
De definitie die het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen (ECHA) voor microplastics heeft opgesteld, beperkt zich tot plastic deeltjes groter dan 100 nanometer in een vaste vorm. "Dat is echt een gemiste kans", zegt Dagevos. Deeltjes kleiner dan 100 nanometer en vloeibare plastic deeltjes mogen nog wel gebruikt worden als de Europese Commissie de definitie van de ECHA overneemt.
Een smalle definitie, vindt ook hoogleraar Van Duursen. "We kunnen nu beter nog terughoudend zijn met het gebruik van microplastics en eerst onderzoeken waar we mee te dealen hebben. We moeten er niet over tien jaar achter komen dat we eigenlijk niet goed bezig zijn geweest."