Het zijn lastige gemeenteraadsverkiezingen voor het CDA. De partij moet vechten om de gunst van de plattelandskiezer én tegen het imago van een partij waar gedoe is. De christendemocraten hebben nu de meeste raadszetels van alle landelijke partijen en willen dat natuurlijk zo houden. Maar lokale afdelingen van de partij, en ook de peilingen, zien het somber in.
Nieuwsuur bezocht en sprak de afgelopen tijd meerdere CDA-afdelingen. Wat het CDA landelijk doet heeft een negatief effect op de lokale afdelingen, zeggen ze daar.
Als landelijk CDA hebben we er een puinhoop van gemaakt.
"Als ik eerlijk moet zijn, hebben we er meer last van", antwoordt bijvoorbeeld Jan Schipper, CDA-lijsttrekker in Midden-Drenthe, op de vraag of hij er last van heeft of juist baat bij heeft dat hij onderdeel is van een landelijke partij. "Men heeft moeite met de koers die het kabinet vaart."
Hij merkt dat vooral de boerenkiezer aarzelt over het CDA, met name door het landbouw- en stikstofbeleid. "Dat terwijl wij echt lokaal geworteld zijn. Wat er in Den Haag besloten wordt, overkomt ons ook."
In Schippers gemeente denkt de partij Gemeentebelangen in het gat van het CDA te kunnen springen. Lijsttrekker Jannes Kerssies is daarvoor gaan samenwerken met de BoerBurgerBeweging (BBB). "Er zijn CDA-boeren die ons benaderd hebben omdat ze graag een spandoek van ons op hun land willen", zegt hij. "Ik ga ervanuit dat het CDA verliest."
Halvering?
De peilingen lijken die voorspelling te bevestigen. Volgens een recente enquête van I&O research is 6,8 procent van de kiezers van plan op het CDA te stemmen. Dat zou een halvering betekenen: bij de vorige verkiezingen stemde 13,4 procent op het CDA.
I&O-onderzoeker Peter Kanne benadrukt wel dat zijn peiling mogelijk iets te negatief is voor de christendemocraten. Het is vaker gebeurd dat op verkiezingsdag veel meer mensen een CDA'er aanvinkten dan vooraf gepeild.
Hoe dan ook ziet het er met zulke drastische cijfers niet goed uit voor het CDA. De strategie die de partij kiest om de boerenkiezer terug te winnen - de campagneleider gaat bijvoorbeeld elke week twaalf uur bij boerenbedrijven op bezoek - heeft weinig nut, denkt Kanne. "De boeren zijn afgehaakt. Ze zijn teleurgesteld in het CDA. Ze dachten: het CDA neemt het op voor ons en zal niet meegaan in het laten krimpen van de veestapel. En dat gaat nu wel gebeuren."
Moeilijke maatregelen
De boeren zijn 'gevlucht' naar bijvoorbeeld de BBB, stelt Kanne, en zijn moeilijk terug te winnen. Toch denkt de landelijke campagneleider, Tweede Kamerlid Derk Boswijk, nog plattelandskiezers voor zich te kunnen winnen. Hij vertelt ze, eerlijker dan voorheen, dat er ook moeilijke maatregelen genomen moeten worden in de landbouw.
Dat er afdelingen zijn die het gevoel hebben dat ze er last van hebben bij een landelijke partij te zitten, herkent hij echter wel. "Als landelijk CDA hebben we er natuurlijk een puinhoop van gemaakt. Dus ik snap dat lokale afdelingen denken: daar heb ik niet zoveel zin in. Tegelijkertijd zie ik wel dat die tendens aan het veranderen is." Zo put Boswijk er moed uit dat er, volgens hem, weer rust in de partij is en dat het weer over de inhoud gaat.
Opiniepeiler Kanne deelt dat voorzichtige optimisme niet. Mensen zullen afhaken bij het CDA, voorspelt hij. Bijvoorbeeld om wat er rond de toeslagenaffaire en ex-CDA'er Pieter Omtzigt is gebeurd.
De lijsttrekker in Leiden, Julius Terpstra, voelde om die reden de behoefte om op zijn persoonlijke site te benadrukken dat de partij lokaal echt anders is dan landelijk. "Laten we eerlijk zijn. Landelijk gaat het CDA door een moeilijke periode en laat het zich niet van zijn beste kant zien. Dat motiveert me des te meer om in Leiden juist een ander CDA te presenteren."
Hij herkent het geluid van de kiezer die vanwege de kwestie-Omtzigt afhaakt. "Dat betekent inderdaad dat we een stapje harder moeten zetten", zegt Terpstra.
Hij blijft optimistisch over zijn kansen en wil blijven uitleggen dat het deze verkiezingen om lokale thema's gaat. "Als je vertelt dat je een lijst hebt met mensen uit alle wijken, met een goed programma met ideeën voor de stad, dan zijn mensen echt wel bereid daarnaar te luisteren."
We liepen mee met verschillende CDA'ers en andere lokale kandidaten. Kijk hier de reportage:
