De rol van koning Willem-Alexander en koningin Máxima tijdens de pandemie is "niet sterk uit de verf gekomen". Dat het koninklijk paar werkbezoeken bracht aan bijvoorbeeld ziekenhuizen lijkt amper te zijn blijven hangen bij het publiek. Terwijl de fouten met de coronamaatregelen, zoals de reis naar Griekenland en het onvoldoende afstand houden, wel breed bekend lijken.
Dat staat in onderzoek dat de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) liet doen naar de rol van het koningshuis tijdens de coronacrisis. Een tip die de RVD in het onderzoek meerdere keren kreeg is om een blog, een podcast of een programma te starten over de dagelijkse werkzaamheden van de koning en koningin zodat mensen een beter idee krijgen van wat het paar wél doet.
Focusgroep
De RVD laat onderzoekers jaarlijks een kleine groep mensen, ook wel een focusgroep genoemd, vragen hoe zij naar het koningshuis kijken. Dit jaar was de RVD vooral benieuwd hoe de rol van het koningshuis in de pandemie wordt gezien.
Het onderzoek omvatte gesprekken met zestien mensen met een zo divers mogelijke achtergrond. Alleen uitgesproken fans of tegenstanders van het koningshuis werden uitgesloten van deelname. Door het kleine aantal deelnemers is het zeker geen representatief onderzoek.
Toch gebruikt de RVD het onderzoek als indicatie voor hoe de bevolking waarschijnlijk over bepaalde zaken denkt. Bovendien gebruikt de dienst het onderzoek om de eigen adviezen aan het koningshuis te onderbouwen. De RVD zegt desgevraagd dat het onderzoek "een goede indruk" geeft van onder meer het sentiment over het Koninklijk Huis.
De vele bezoeken die het koninklijk paar heeft afgelegd komen zeer mondjesmaat over.
Een van de onderzoeksvragen luidde: "Hoe staan Nederlanders tegenover de invulling van de rol van de koning en het koningspaar in coronatijd tot op heden?"
De onderzoekers schrijven in hun conclusie daarover: "Uit het onderzoek blijkt dat hun rol niet sterk uit de verf is gekomen. De vele bezoeken die het koninklijk paar heeft afgelegd komen zeer mondjesmaat over, pas na enig nadenken komt men tot de constatering dat er een of enkele (virtuele) bezoeken zijn afgelegd aan ziekenhuizen. De toespraak aan het begin van de coronatijd wordt niet spontaan genoemd."
De onderzoekers zien vooral dat wie kritisch was op het koningshuis dat in coronatijd ook is. En dat wie al positief was over het koningshuis wat meer vergevingsgezind is richting Willem-Alexander en Máxima.
Foutjes
De onderzoekers schrijven dat iedereen in de focusgroep ziet dat het koningshuis veel in de spotlight staat. "Bij de positieve groepen heeft men om die reden ook begrip voor de gemaakte 'foutjes' van de koning en de koningin, zoals de reis naar Griekenland. Bij de kritische groepen leeft men wel mee met deze druk die het echtpaar moet voelen, maar worden de fouten hen evengoed zwaar aangerekend."
Bij de mensen die al iets kritischer waren over het koningshuis valt te horen dat incidenten rond het koningshuis "aantonen dat het koninklijk paar de verbinding met de gewone bevolking is kwijtgeraakt".
Ook verderop schrijven de onderzoekers dat de deelnemers geen duidelijk beeld hebben van wat het koningshuis doet in tijden van corona: "Men is zich vooral bewust van enkele fouten die gemaakt zijn, waarbij vooral wordt gewezen op de vakantie in Griekenland en in een groep ook op de foto waarop te zien was dat onvoldoende afstand werd gehouden."
Na de vakantie in Griekenland, waar veel kritiek op kwam vanwege het toen geldende advies om reisbewegingen te beperken, kwamen koning Willem-Alexander en koningin Maxima met een excuusvideo:
De onderzoekers praatten met de mensen in groepjes van vier. Slechts in één van de groepen werd spontaan de rol van het koningshuis tijdens de pandemie genoemd. "Dat was de groep met de sterkste kritiek op het Koninklijk Huis. In deze groep wordt opgemerkt dat de koning en koningin te weinig zichtbaar zijn in deze tijd, dat ze te weinig de bevolking een hart onder de riem steken."
Maar ook in een groepje waar mensen met wat positievere meningen over het koningshuis bij elkaar waren gezet, wordt door een man opgemerkt: "Ik vind ze niet echt zichtbaar. Ik heb geen idee wat ze verder doen."
De RVD gaat niet in op de vraag van Nieuwsuur of de koning na dit onderzoek ook echt is geadviseerd om een podcast te starten. Wel benadrukt de RVD dat een zo divers mogelijke groep media, ook vloggers bijvoorbeeld, de laatste tijd zijn uitgenodigd om te zien wat het koninklijk paar wél doet tijdens de pandemie. Het onderzoek dat de RVD heeft laten doen is door Nieuwsuur opgevraagd en staat inmiddels online op de site van het Koninklijk Huis.
