Zwangere vrouwen hebben 2,5 keer zo veel kans als anderen om op de IC te belanden als ze corona krijgen, maar ze lopen vaak nog ongevaccineerd rond. Want juist bij deze groep is veel onrust en twijfel over vaccineren, merken verloskundigen en gynaecologen.
Dat komt volgens hen deels door tegenstrijdige informatie vanuit de overheid over de risico's van vaccineren. "Het is heel verwarrend", zegt verloskundige Margot van Dijk. "Op het ene moment krijgen zwangeren een brief met 'je moet het doen' en ergens anders krijgen ze een folder met 'je moet het niet doen'. Dat is heel wisselend."
Welk deel van de zwangeren zich laat vaccineren is niet duidelijk, maar Liesbeth van Leeuwen van de Nederlandse Vereniging voor Gynaecologie denkt dat het minder dan de helft is. De vaccinatiebereidheid onder alle Nederlanders is 94 procent. "We moeten daarom ook zelf actief het vaccin op de agenda zetten bij zwangeren."
Zwangeren weggestuurd
Is vaccineren voor zwangere vrouwen veilig of niet? Ja, zeggen wetenschappers nu. Maar de boodschap vanuit de overheid veranderde steeds.
Aanvankelijk werd vaccineren afgeraden omdat in de eerste onderzoeksgroep geen zwangere vrouwen zaten. Inmiddels mogen zwangeren zich laten vaccineren met mRNA-vaccins, maar lang stond in de uitnodigingsbrieven van de GGD dat ze nog moesten wachten. Er werden zelfs zwangeren bij priklocaties weggestuurd.
Van Leeuwen: "Het duurt even voordat alle communicatie eenduidig is. Dat voedt natuurlijk het anti-vaccinatiesentiment."
Ik maakte mij zorgen om de kleine, die had niet zoveel overlevingskansen.
Yobriela D'leon Santana werd zwanger in coronatijd. Ze kreeg geen duidelijke informatie over het vaccin, vindt ze. "Ik heb gebeld naar de GGD en iedereen is een beetje terughoudend. Het is een beetje van 'je kan het doen, we raden het niet af, het is even je eigen keuze'. Daardoor voel je meer druk bij jezelf: doe ik hier wel goed aan?"
Als ze 24 weken zwanger is, raakt D'leon Santana besmet. Ze heeft ademhalingsproblemen en de huisarts stuurt haar naar het ziekenhuis. Terwijl de toestand van haar man, die ook in het ziekenhuis ligt met covid-19, stabiel is, wordt zij alleen maar zieker en zieker. De artsen zijn bang dat het kind eerder gehaald moet worden en dragen haar over aan een academisch ziekenhuis. "Ik maakte me zorgen om de kleine, die had niet zo veel overlevingskansen."
Na een paar dagen moet ze zelfs naar de intensive care. Daar wordt - zoals gebruikelijk bij zwangeren op de IC - overwogen om het kind eerder te halen met een keizersnede, zodat ze beter kan worden beademd. "Ik kreeg geen lucht meer, dus ik kon er moeilijk over nadenken."
Lang is onduidelijk of D'leon Santana en haar kind het overleven:
Volgens de laatste cijfers zijn naast D'leon Santana 619 zwangere vrouwen met covid-19 opgenomen in het ziekenhuis, van wie vijftig op de medium care en vijftig op de intensive care. Zwangeren hebben geen hoger risico om corona te krijgen, maar áls ze het krijgen, ondervinden ze vaker complicaties en belanden ze eerder op de IC. "Als zwangere heb je hetzelfde risico als iemand die tien jaar ouder is en overgewicht heeft", zeg Van Leeuwen.
Des te belangrijker dus om jezelf te beschermen als je zwanger bent, zou je zeggen. Toch vinden veel zwangeren vaccineren spannend. Online wordt veel gediscussieerd over miskramen en onvruchtbaarheid.
Dat terwijl er genoeg bekend is om de zorgen over miskramen en onvruchtbaarheid weg te nemen, zegt Van Leeuwen. "Het coronavaccin heeft geen gevolgen voor de vruchtbaarheid van mannen of vrouwen. We zien niet méér miskramen bij gevaccineerden." Ook zorgen over of het mRNA-vaccin effect heeft op de baby, zijn volgens haar onterecht. "Het mRNA komt niet bij de baby en wordt ook niet in het DNA opgebouwd, wat soms wordt gezegd. Het verlaat binnen een paar dagen je lichaam. Als je besmet raakt met corona, kan overigens wél de placenta geïnfecteerd raken."
Trauma
De situatie van D'leon Santana verbetert gelukkig. Na een paar weken mag ze met extra zuurstof naar huis. Bij veertig weken wordt haar dochter helemaal gezond geboren.
De jonge moeder was graag beschermd geweest tegen corona. Maar zwangeren kregen geen voorrang bij het vaccineren en ze kreeg pas recent een uitnodiging voor een prik.
Gynaecoloog Van Leeuwen raadt alle zwangere vrouwen aan op tijd een vaccinatie te halen. "Als je corona krijgt aan het eind van je zwangerschap, loop je het risico op ernstige complicaties doordat je al zo'n grote buik hebt en je middenrif al zo hoog staat. Je afweer is minder goed en de restcapaciteit van je longen is kleiner."
Nog steeds heeft D'leon Santana last van haar ziekenhuisopname, zowel psychisch als fysiek. "Het is een trauma, eigenlijk."
