Jelmer Jansma en Roemer Ockhuijsen
Jelmer Jansma en Roemer Ockhuijsen
Grondstofprijzen zijn de laatste maanden extreem in prijs gestegen. Nu het einde van de coronacrisis in zicht lijkt, trekt de economie aan en groeit de vraag naar vrijwel alle soorten grondstoffen. Leveranciers kunnen die vraag niet bijbenen. De prijzen en levertijden lopen daardoor in hoog tempo op. Sommige producten zijn helemaal uitverkocht.
Deze ontwikkeling heeft een milieuvriendelijk bij-effect: producenten die de drukte op de grondstoffenmarkt proberen te omzeilen, wijken uit naar recyclelaars. Zij draaien de afgelopen maanden overuren.
Zo is het magazijn van kunststofrecyclelaar Veolia Polymers in Vroomshoop zo goed als leeg. "Ik ben helemaal uitverkocht. Het kan verkeren", vertelt manager Gerrit Klein Nagelvoort. "Een jaar geleden hadden we hier 15 miljoen kilo gerecycled plastic staan." Toen was de situatie tegengesteld aan die van vandaag: de vraag naar nieuw en gerecycled plastic was compleet ingestort. "Ik kon mijn product aan de straatstenen niet kwijt," zegt Klein Nagelvoort.
Doordat grote fabrieken in het begin van de coronacrisis hun productie afschaalden, kunnen ze de snelgroeiende vraag nu niet aan. "Om toch plastic te kunnen maken, zoeken mensen naar alternatieven. Dan komen ze bij ons uit."
En wat maakt hij dan precies? Nou, dit soort bekende voorwerpen:
Niet alleen de kunststofsector worstelt met tekorten. "Je ziet het over bijna de hele linie: van voedsel tot computerchips en van koper tot olie", zegt Nieuwsuur-econoom Mathijs Bouman. "Je zag het eerst in China, toen in de Verenigde Staten en nu ook in Europa: de economie veert heel snel terug."
Over de hele wereld neemt de vraag naar dezelfde producten toe. Daarnaast zijn de transportkosten enorm gestegen. "De prijs van een zeecontainer is verdrievoudigd ten opzichte van een jaar geleden."
Bouman ziet nog een reden voor de snelle prijsstijgingen. Uit angst voor nog meer tekorten en hogere prijzen of om er geld mee te verdienen treedt er hamstergedrag op. Bedrijven kopen massaal extra grondstoffen in. "Dat stuwt de prijzen nog meer op. Het is een perfecte storm."
Bewuster kopen
De grondstoffenproblematiek werkt ook door bij Buurman in Rotterdam. De bouwmarkt voor tweedehands hout merkt dat het erg druk is. Onlangs verhoogde Buurman zijn prijzen. Interim-directeur Liv Kooijmans :"We merkten dat het prijsverschil tussen ons hout en nieuw hout van de grote bouwmarkten wel heel groot werd." Kooijmans hoopt dat de hoge prijzen een blijvend effect hebben op het hergebruiken van hout. "Nu verdwijnt nog te veel gebruikt hout in de biomassacentrale."
Toch is het de vraag of het positieve effect voor grondstofrecycling standhoudt. "Dat hangt erg van de ontwikkelingen af", volgens Bouman. Om recycling echt voordeliger te maken, moeten onder meer de prijsstijgingen van nieuwe materialen structureel zijn. Bouman: "De houtprijzen zijn de afgelopen dagen bijvoorbeeld weer gedaald."
Plasticproducent Klein Nagelvoort stelt dat op meerdere vlakken nog winst is te behalen. Hij ziet de grootste uitdaging bij de producenten van verpakkingen. "Zij moeten ervoor zorgen dat de producten die ze in de markt zetten 100% recyclebaar zijn".
