Anniek Ypenga
redacteur
Anniek Ypenga
redacteur
De afgelopen 55 jaar is maar liefst negentig procent van de vis in de Waddenzee verdwenen. Waar zijn al die vissen gebleven? Om daarachter te komen is een groot onderzoek gestart en daarin moeten de vissen zelf het antwoord geven.
En daarom staat een groepje sportvissers in lieslaarzen naast een Drents riviertje in de buik van een klein zeeforelletje te snijden. Ze brengen zendertjes van ongeveer twee centimeter aan in 150 jonge verdoofde zeeforellen. "We hechten met oplosbaar draad, want dit visje komt na veertien dagen niet terug om die hechting eruit te laten halen", zegt een van de mannen. "De vissen worden straks losgelaten in het riviertje, zodat ze naar de Waddenzee kunnen zwemmen om daar verder op te groeien."
Zo opereer je een visje:
Door het volgen van de routes die vissen als de zeeforel, zeebaars en glasaal afleggen, willen onderzoekers ontdekken waar de vissen blijven. De zendertjes geven een signaal af aan ontvangers die aan boeien in de Waddenzee hangen. Zo zien de onderzoekers wanneer de vissen de zee in- en uitzwemmen.
Hoewel de werkelijke oorzaak nog onduidelijk is, zijn er wel ideeën over de redenen van de lage visstand. Eén daarvan zou klimaatverandering kunnen zijn. Ingrid Tulp, marine bioloog bij Wageningen Marine Research, doet onderzoek naar het effect van warmer water op vissen. "Een ondiepe zee als de Waddenzee kan behoorlijk opwarmen tijdens warme dagen, die weer het gevolg zijn van de opwarming van de aarde. Niet alle vissen kunnen daar tegen. Grotere schollen bijvoorbeeld, vluchten daarvoor weg."
Gat in de Afsluitdijk
Een tweede oorzaak zou de Afsluitdijk kunnen zijn. "Die dertig kilometer lange dijk is een enorme blokkade voor trekvissen. Honderden miljoenen vissen liggen jaarlijks te wachten om het IJsselmeer in te zwemmen en zich daar in zoet water voort te planten", zegt Wouter van der Heij, mariene ecoloog bij de Waddenvereniging.
Daarom komt Rijkswaterstaat, in samenwerking met verschillende provincies en gemeentes, met een 'vismigratierivier': een gat in de Afsluitdijk is onderdeel van deze route. Door dat gat kunnen vissen vanaf 2023 weer dag en nacht oversteken, van het IJsselmeer naar de Waddenzee en andersom.
Tulp en Van der Heij zijn het ook eens over een derde mogelijkheid: de intensieve visserij. In de Waddenzee vissen negentig kotters dag en nacht op garnalen, met bijvangst van andere vissen als gevolg. Het beperken van deze visserij zou kunnen zorgen voor een toename in het aantal vissen.
Van der Heij: "Door vissen met zendertjes te volgen, kunnen we zien of ze de Waddenzee halen én wat ze daar vervolgens doen. Hopelijk komen er met dit onderzoek een aantal oorzaken boven water waar we wat aan kunnen doen."
