Het AstraZeneca-vaccin heeft last van een slecht imago. Ja, het bedrijf kampt met grote leveringsproblemen waarover de topman vanmiddag uitleg moet geven in het Europees Parlement. Maar met de veiligheid van het vaccin lijkt niks mis. Al één prik geeft 94 procent minder kans op ziekenhuisopname, blijkt uit een nieuw Schots onderzoek.
Toch weigeren mensen in onder meer Duitsland en Zwitserland een prik te nemen van de Brits-Zweedse farmaceut. "Bij de thuiszorg weigert 40 procent van het personeel om een afspraak te maken omdat ze hebben gehoord dat het een vaccin van AstraZeneca is", zegt Michael Ziemons van de Duitse gezondheidsdienst.
Tweederangs
In Duitsland krijgen, net als bij ons, alleen mensen onder de 65 het Astra-vaccin omdat er twijfels waren over de effectiviteit bij ouderen. Maar ook veel jongere Duitsers willen de prik niet. "Ik denk dat het probleem is dat de cijfers en de gegevens die openbaar zijn, verkeerd worden geïnterpreteerd", zegt Ziemons.
"Als we zeggen: Er is 70 procent werkzaamheid ontstaat bij veel mensen het idee dat 30 procent van de gevaccineerden totaal niet beschermd is. Door die valse informatie zeggen mensen: Dan neem ik liever het Pfizer-vaccin."
Dit probleem bestaat ook in Nederland, zegt Ben van der Zeijst, emeritus hoogleraar vaccins en oud-topman van het RIVM. Hij krijgt regelmatig mailtjes van mensen die het vaccin niet zien zitten. "Astra had als imago een beetje een tweederangs vaccin te zijn."
Regeringen moeten de eerste dosis toedienen aan zo veel mogelijk mensen in hun bevolking, zo snel mogelijk.
Dat is het dus niet, laat het Schotse onderzoek zien. Een half miljoen Schotten kregen tot dusver één prik, slechts twee van hen belandden in het ziekenhuis. "We zijn erg tevreden met het resultaat", zegt Aziz Sheikh, een van de onderzoekers van de Universiteit van Edinburgh. Van der Zeijst: "Dit is weer eens een meevaller."
In Schotland krijgen juist 65-plussers het Astra-vaccin. Het vaccin blijkt dus ook bij ouderen te werken. En dat terwijl de Gezondheidsraad adviseert om het vaccin van AstraZeneca niet in te zetten voor mensen ouder dan 65. Sheikh: "De voorzichtigheid is te verklaren, want toen was het nog niet zo grootschalig onderzocht. Nu zeg ik met veel meer vertrouwen: neem het vaccin."
Ziemons is blij met dit onderzoek. Hij hoopt met deze resultaten mensen te overtuigen van het nut van het vaccin. "We moeten eerlijk, goed en op wetenschappelijke feiten gebaseerd de mensen uitleggen wat het betekent."
'Booster' blijft belangrijk
Sheikh moedigt landen aan de Astra-prikken snel uit te delen. "We weten nu dat na de eerste dosis de kans op ziekenhuisopname bij risicogroepen aanzienlijk verkleint. Dus moeten regeringen zorgen dat de eerste dosis wordt toegediend aan zo veel mogelijk mensen in hun bevolking, zo snel mogelijk."
Snel meer mensen vaccineren en wachten met de tweede prik kan helpen verstopping van de zorg te voorkomen. Maar voor het individu blijft de tweede prik belangrijk, benadrukt Van der Zeijst. "Je zou met één vaccin kunnen volstaan. Johnson & Johnson raadt dat ook aan bij hun vaccin. Maar bij AstraZeneca blijft het beter als je die booster neemt."
