Frederica van Mastrigt en Piet de Blaauw
Frederica van Mastrigt en Piet de Blaauw
Per 1 januari zou een wet ingaan die mensen met schulden moet helpen om genoeg geld over te houden voor hun vaste lasten. Maar omdat de Belastingdienst en het UWV kampen met ICT-problemen, gaat de wetgeving naar verwachting de komende twee jaar niet in. Dit heeft staatssecretaris Tamara van Ark de Kamer laten weten.
Als mensen hun schulden niet betalen, mogen deurwaarders beslag leggen op het inkomen. Wettelijk moet een schuldenaar wel altijd minimaal negentig procent van het bijstandsniveau overhouden. Want ook mensen met flinke schulden hebben recht op voldoende geld om van te leven.
De zogenoemde beslagvrije voet zorgt daarvoor. Het is het deel van het inkomen waar schuldeisers niet aan mogen komen. De nieuwe wet moet ervoor zorgen dat de berekening van die beslagvrije voet eenvoudiger word.
Te weinig geld
De huidige regeling voldoet niet omdat de vaststelling van de hoogte van de beslagvrije voet te ingewikkeld is. In veel gevallen gaat de berekening niet goed waardoor tienduizenden huishoudens te weinig geld overhouden voor hun levensonderhoud.
In de nieuwe wet, wet vereenvoudiging beslagvrije voet, wordt het bedrag voor levensonderhoud verhoogd met de aanvullende uitgaven van de schuldenaar. Zoals reiskosten, ziektekosten en alimentatie. Hoeveel mensen hier precies voor in aanmerking komen, is niet bekend. In 2017 legden gerechtsdeurwaarders 250.000 keer beslag op loon.
Maikel Verbunt heeft 14.000 euro aan schulden. Hij houdt maandelijks weinig geld over om van te leven. Bekijk zijn verhaal hieronder.
Onderzoeker Nadja Jungmann, lector schulden en incasso aan de Hogeschool Utrecht, doet al jaren onderzoek naar het onderwerp. Sinds 2012 vraagt ze aandacht voor mensen die door beslaglegging op hun inkomen veel te weinig geld overhouden. "Je hebt het hier over mensen die vaak niet eens genoeg geld hebben om te eten."
"Het probleem is dat er gevraagd wordt om stukken zelf aan te leveren", zegt Jungmann. "Mensen doen dat niet omdat ze het eng vinden om de deurwaarder stukken te geven, omdat ze hem niet vertrouwen. Of ze doen het niet omdat het heel veel informatie is, die ze ook niet altijd tot hun beschikking hebben.'
Nieuwe schulden
Deurwaarders moeten vervolgens zelf inschatten wat ze mogen innen. Dat gaat vaak fout: volgens het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt de beslagvrije voet in 75 procent van de gevallen verkeerd vastgesteld. Ook de deurwaarders zelf herkennen het probleem. Gerechtsdeurwaarder Paul Otter: "Mensen houden niets over, waardoor er ook nieuwe schulden bij komen."
Volgens de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) ligt de technische basis die nodig is om de wet uit te voeren er al. Maar doordat er problemen zijn op ICT-gebied bij de Belastingdienst en het UWV, kan die basis niet verder geautomatiseerd en uitgerold worden.
In een bijzin van de Kamerbrief van staatssecretaris Van Ark staat dat 'het doorvoeren van de daarvoor vereiste ICT-aanpassingen meer tijd vereist en dat inwerkingtreding binnen de komende twee jaren op problemen stuit'.
