Kunnen we om kernenergie heen als we de opwarming tot 1,5 graad celsius willen beperken? Volgens het VN-klimaatrapport (IPCC), dat deze maand verscheen, kan kernenergie een zeer belangrijke rol spelen om dit doel te bereiken. Zij gaan in de meeste scenario's uit van een uitbreiding van kernenergie.
Bij het maken van kernenergie komt amper CO2 vrij. In die zin is het een heel groene optie. Toch is dit onderdeel van het klimaatrapport voor velen even slikken. Want wie herinnert zich niet de kernrampen van Fukushima en Tjernobyl en de protesterende mensen in eigen land tegen kernenergie?
In politiek Nederland is het relatief stil rondom kernenergie. Het woord staat niet in het regeerakkoord en ook aan de klimaattafels is kernenergie geen onderwerp van gesprek. De Delftse reactorhoogleraar Jan Leen Kloosterman noemt kernenergie 'de olifant in de kamer.' We zullen het hard nodig hebben, denkt hij, maar liever brandt niemand zijn vingers eraan.
Ondertussen is er een nieuwe burgerbeweging actief, eentje vóór kernenergie. Ze noemen zich 'ecomodernisten' en kwamen afgelopen weekend samen in München. Willen we onze wereld redden, dan moeten we kernenergie omarmen in plaats van in de ban doen, zo is hun boodschap.
Hoogleraar Kloosterman is blij dat de VN-klimaatcommissie toekomst ziet in kerncentrales. Maar de enige Nederlandse kerncentrale, in Borssele, wordt in 2033 gesloten. "Iedereen weet dat kernenergie er is, maar niemand neemt kernenergie mee in beschouwingen over CO2-vrije energievoorziening. Het lijkt alsof wij ons in Nederland een beetje tekortdoen door CO2-vrij ook helemaal synoniem aan hernieuwbaar te stellen."
Door de inzet van kerncentrales, in combinatie met zon en wind, zouden de klimaatdoelen kunnen worden gehaald. "We moeten echt kijken naar een mix, en hoe we als systeem zo snel en goedkoop mogelijk CO2-vrij kunnen worden", aldus Kloosterman.
Radioactief afval
Milieuorganisatie Greenpeace liep decennialang voorop in de strijd tegen kernenergie. Zeker toen het kernafval nog in zee werd gedumpt. Faiza Oulahsen van Greenpeace legt uit hoe de organisatie over kernenergie denkt.
"Het heeft geen CO2-uitstoot, dat klopt. Dus het draagt niet bij aan de opwarming van de aarde. Maar er kleven natuurlijk ook andere nadelen aan kernenergie. Het is risicovol: we hebben problemen gehad met Fukushima, met Tsjernobyl. Dat is wel nadelig voor mens en milieu. En daarnaast produceert kernenergie ook een heleboel afval. Radioactief afval, wat 200.000 jaar actief is."
Maar wijst Greenpeace kernenergie af? "We zijn er niet principieel tegen. Het is heel erg pragmatisch: moeten we onze energie uit kern halen als er ook schone oplossingen zijn? Daarom zeggen wij: kies dan maar voor die schone oplossingen."
Windmolens en zonnepanelen hebben een groot nadeel: als de zon gedurende een langere periode weinig schijnt en het ook niet waait. Kloosterman: "Dan heb je heel veel opslagcapaciteit nodig en die technologieën hebben we nog niet. Die energie kunnen we nog niet op grote schaal opslaan, dat je ook de zomer- en winterperiode kan overbruggen."
'Klimaat kost geld'
In het Europees parlement wordt er ook op verschillende manieren tegenaan gekeken. Het is opmerkelijk: GroenLinks pleit voor de vrije markt als het gaat om kerncentrales, terwijl windmolens en zonnepanelen flink worden gesubsidieerd. De liberalen van de VVD pleiten juist voor subsidie op kernenergie. Zoals Caroline Nagtegaal-van Doorn (VVD).
"Klimaat kost geld. En willen wij richting het realiseren van de klimaatdoelen zoals wij die hebben gesteld en zoals ook het VN-klimaatrapport aangeeft, dan vraagt dat om inzet op meerdere vlakken. Dan vraagt dat om geld, middelen, inzet, technologie en mensen. Ik denk dat we naar dat verhaal altijd reëel moeten kijken."
Europarlementariër Bas Eickhout (GroenLinks) is het hier niet mee eens. "Kernenergie past heel slecht bij duurzaam, omdat duurzaam een flexibele bron is. Dan heb je eigenlijk een flexibel alternatief ernaast nodig. Dat is kernenergie niet. Het is heel duur, het wordt steeds duurder, en uiteindelijk zit je met problemen als afval op de langere termijn."
