"Voor het eerst werd ik als het ware meegenomen de cockpit van de raket in", zegt Helen Kuipers, vrouw van astronaut André Kuipers. "Ik vroeg aan André: trilde het in het echt ook zo? En ik heb me ook nooit gerealiseerd hoe het is als het luik dichtgaat. Dat was nu heel voelbaar."
De twee hebben net First Man gekeken, de film over Neil Armstrong, de eerste mens op de maan. In de film, die morgen in première gaat, ligt een sterke focus op de vrouw en kinderen van Armstrong: hoe gaan zij om met een man die het gezinsleven op de tweede plaats heeft staan?
Helen, die met André (60) vier kinderen heeft, kan daarover meepraten. "Je leeft jaren, maanden, weken, dagen en urenlang naar zo'n lancering toe, dus je weet dat zo'n moment komt. Je ziet ook dat de focus van André en zijn collega's gaandeweg steeds meer naar die vlucht gaat."
Een stabiel thuisfront is belangrijk, zegt André. "Want je kan er niet meer aan denken. Die hele voorbereiding voor zo'n lancering, je laat steeds meer vallen. Je hebt je examens en tests gedaan, en dan op een gegeven moment ga je. Je bent helemaal gefocust."
Die focus betekent dat je inlevert op het gezinsleven. Eén keer moest André voor een missie vier jaar trainen. Een groot deel van die training vond plaats in Rusland en de Verenigde Staten, waardoor hij weinig thuis was.
Helen: "Alle problemen waar ik thuis tegenaan liep, kon ik niet meer met hem delen en bespreken, want daar was geen ruimte meer voor. Ik vond dat in de film ook heel herkenbaar. Zo gaat het, dat kan denk ik ook niet anders."
Veel belangrijke momenten van zijn kinderen moest André toen missen. "Een eerste keer fietsen, eerste tandjes eruit. Dat is natuurlijk niet uniek bij astronauten. Je hebt meer mensen die op de vaart zitten, militairen die lang weg zijn en gevaar lopen, dus dat is niet anders."
Maar leuk is het volgens hem niet. "Een keer moesten we ineens zes weken langer in de ruimte blijven. Dat vond ik jammer, want in die zes weken zou mijn dochter slagen voor haar atheneum en waren zowel mijn zoon, dochter en moeder jarig."
'We wisten niet of dat ruimtepuin ons ging raken'
De Amerikaanse astronaut Neil Armstrong vliegt in 1969 naar de maan. Thuis heeft hij een vrouw en kinderen, die om moeten gaan met het risico dat hun man en vader zijn missie misschien niet overleeft: nog nooit eerder is iemand op de maan beland.
Dat is wel anders in het geval van de Kuipers: inmiddels is de ruimtevaart minder mysterieus en gevaarlijk dan toen. Toch waren er ook bij André problemen aan boord. "Midden in de nacht ging er een alarm en moesten we schuilen voor ruimtepuin." Het gezin werd op de hoogte gesteld, net als in de film.
"Er kwam een brok ruimtepuin dicht in de buurt en ze konden niet voorspellen of het ons ging raken. Dan moet je 's nachts alle luiken sluiten en hopen dat er niks gebeurt", zegt André. "Op zo'n moment zijn wij daar boven druk bezig, niet beseffend dat ze beneden in totale onzekerheid zitten."
Een andere bijkomstigheid van moderne communicatie: in de ruimte hebben André en Helen veel contact. In First Man komt de relatie tussen Armstrong en zijn vrouw juist onder druk te staan, omdat ze elkaar niet kunnen spreken als hij in de ruimte is.
"Bij ons was dat niet zo. Ik sprak zelfs meer met Helen tijdens mijn vlucht dan ervoor, want aan boord van het ruimtestation zitten we op Greenwich Mean Time (GMT). Als ik wat vrije tijd had, kon ik bellen." Voor de tweede vlucht van André legde NASA een videoverbinding aan: elke zondag kon het gezin André zien in het ruimtestation en André kon zijn gezin zien in de woonkamer.
"De kleintjes waren toen drie en vijf, en het grappige is dat ze het de eerste paar keer fantastisch vonden om hun vader te zien. Maar al snel was het na drie minuten: doei pap, ik ga weer naar mijn lego. Ze vonden het totaal niet boeiend dat hij daar zat en niet in de huiskamer", zegt Helen.
'Het zal wel'
Volgens haar is dat ook terug te zien in de film. "De kinderen van Armstrong zijn er totaal niet mee bezig. Hun vader doet zijn job, hij gaat naar de maan, het zal allemaal wel."
André: "In een scène in de film zie je dat er iets mis gaat met de motoren. Dat was heel penibel." Armstrongs vrouw heeft niets door: zij is bezig met kinderen die lastig waren. "Ja dat gebeurt. Toen ik de koppeling maakte, het hoogtepunt van die missie, had Helen een kinderfeestje thuis. Zo gaat dat. De één doet dit en de ander doet dat."
