In het Brabantse Schijndel komt het grootste voedselbos van Europa. "In een voedselbos worden twee werelden gecombineerd die nu nog gescheiden zijn: natuur en landbouw. Die zijn in ons land totaal uit elkaar gehaald", zegt oprichter Wouter van Eck.
Het voedselbos heeft geen kunstmest, gif of extra water nodig, en de opbrengst blijkt hoger dan die van reguliere landbouw. Veertig kilometer verderop, in het Gelderse Groesbeek, startte Van Eck acht jaar geleden al een kleinere, experimentele variant van dit bos.
"Dit is de Japanse walnoot. Deze boom gaat heel veel noten produceren en daar hebben we niks voor hoeven doen. Hij groeit echt helemaal vanzelf. Geen mest, geen gif, geen extra water." Anders dan bijvoorbeeld een boomgaard heeft dit bos geen monocultuur, maar een polycultuur. Dat voorkomt ziektes en plagen: de vogels en insecten zijn onderdeel van het systeem. Het zorgt voor goede oogsten.
Het voedselbos is een vorm van driedimensionale landbouw: kruiden op de grond, struiken met bessen, en daarboven vruchten en de noten. "We staan hier op een stukje grond van tweeënhalve hectare met vierhonderd verschillende eetbare soorten", zegt Van Eck. "Het is een beetje overdreven, maar we leren zo wel het systeem kennen. En we weten nu dat het systeem draait. Dat je landbouw en natuur wél kunt combineren."
Chinese mahonie
Chefkok Van der Staak doet elke week boodschappen voor zijn restaurant in het voedselbos. Hij bereidt vandaag een lunch voor de groep. "Soep op smaak gebracht met szechuanpeper. En een olie van Chinese mahonie, die we ook wel gekscherend de Franse uienboon noemen." Alles is afkomstig uit het bos.
"Zeker als chef wil je graag je gasten iets verrassends voor zetten. Hier staan 450 eetbare soorten planten, met allemaal een unieke smaak. Dat verdient gewoon meer aandacht. Het zorgt voor een veel diverser menu."
Van Eck: "Minister Schouten verdeelt min of meer een kleine miljard euro per jaar die nu verdwijnt aan verkeerde landbouw, waar niemand blij van wordt. De boeren klagen, want ze verdienen te weinig. Het landschap wordt stuk gemaakt, de natuur verdwijnt. We hebben te veel mest, we hebben een product dat niet goed is."
Dat moet anders, vindt hij. "Als we datzelfde geld, dat overheidsgeld, benutten om de boeren te laten omschakelen naar een systeem waar de boeren wel blij van worden, omdat het leuker werken is, omdat je meer verdient, omdat de bodem verbetert en omdat de natuur terugkeert in de lege velden van nu: dat kan."
Landbouw moet een stuk duurzamer.
Ook de Brabantse gedeputeerde van Landbouw, Anne Marie Spierings (D66), is enthousiast over het voedselbos. De provincie betaalt mee aan het nieuwe, grote bos in Schijndel. "Landbouw in Brabant moet echt een stuk duurzamer en we moeten veel meer op basis van ons natuurlijke systeem gaan produceren", aldus Spierings.
"In ons groene ontwikkelfonds zit 240 miljoen. Dat is bedoeld om natuur te realiseren. Dat doen we deels door projecten die echte natuurontwikkeling zijn, maar deels ook door projecten te ondersteunen waar natuur en landbouw samenkomen. Een mooi voorbeeld daarvan zijn voedselbossen."
