Steeds meer mensen laten hun tieners vrijwillig vaccineren tegen de meningokokkenbacterie. Aanleiding is het stijgende aantal besmettingen. Tot augustus dit jaar gaat het om 5450 inentingen, tegenover 1900 in heel 2017. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van Stichting Farmaceutische Kengetallen, die Nieuwsuur heeft opgevraagd.
Ingrid Westra heeft haar tweeling van bijna 16, Reinoud en Sterre, vrijwillig laten vaccineren. "Een klasgenootje van Sterre is gestorven aan meningokokken. Ze waren bevriend en dan komt het heel dichtbij", zegt ze.
Het aantal sterfgevallen dit jaar staat op 16.
Westra vond het tegenstrijdig dat het RIVM de besmetting met meningokokken type W signaleert als "de meest in het oog springende infectieziekten", maar pas eind dit jaar gaat vaccineren. "Ik ben bij mijn vriendinnen gaan rondvragen en toen zeiden zij: dit is al het derde geval in Het Gooi. Toen bleek dat een klein groepje van mijn vriendinnen hun kinderen al had laten vaccineren."
Westra mailde haar vrienden en kennissen. "Daarin schreef ik dat ik niet wilde wachten tot de oproep voor een rijksvaccinatie. Ik schreef: ik heb mijn kinderen vandaag laten vaccineren." Ze kreeg in haar omgeving veel reacties op haar besluit.
"Mijn huisarts deed er heel prima over. Hij zei: ik bel je hierover terug om het beleid na te gaan. Ik zei: ik ben benieuwd naar het beleid, maar los daarvan wil ik twee vaccins, punt. Toen werd ik snel teruggebeld: de vaccins liggen klaar. Ik kon ze de volgende dag al ophalen."
Geen eenduidig beleid
Maar die ervaring had niet iedereen in haar omgeving. "Veel mensen besloten hetzelfde te doen als ik. De reacties die zij kregen van hun huisarts laten zien dat er grote verschillen zijn in hoe er mee wordt omgegaan: er is geen eenduidig beleid."
Annemarie van Rossum is kinderarts-infectioloog/immunoloog bij het Erasmus MC. "Variant W is nu in opkomst: een type van de meningokok waar we niet tegen vaccineren. In 2001 zijn we tegen type C gaan vaccineren, die toen in opkomst was. Die is sindsdien verdwenen."
Van Rossum spreekt van een "naar ziektebeeld", dat het meest voorkomt bij pubers. "Het ziektebeeld verloopt snel en heftig. Een kind kan 's ochtends gewoon naar school gaan en 's avonds op de IC liggen. Of zelfs dood zijn."
"Geen kinderarts wil dat zijn kind meningokokkenziekte krijgt", zegt Van Rossum. Daarom heeft ze er - ook omdat haar kinderen hierom vroegen - zelf ook voor gekozen om haar kinderen in te laten enten, buiten de rijksvaccinatie om. "Ik zou het mezelf nooit vergeven als mijn kind ziek zou worden van een ziekte die zo makkelijk voorkomen kan worden met een vaccinatie."
Van Rossum verwacht steeds minder gevallen van de ziekte tegen te komen als het vaccinatieprogramma straks op volle toeren draait. "We gaan nu ook vaccineren op type W, en we verwachten dat die nu helemaal weg zal gaan."
Oproep
Vanaf oktober dit jaar krijgen alle jongeren die 14 jaar worden de vaccinatie aangeboden. Volgend jaar zullen er dan ook nog zo'n 650.000 kinderen extra worden opgeroepen. Het gaat om kinderen die zijn geboren na 1 januari 2001 en voor mei 2004.
Het streven is om de vaccinatie eind 2019 aan alle dan 14- tot en met 18-jarigen aangeboden te hebben. De vaccinatie zal beschermen tegen meningokokken type W, maar ook tegen typen A, C en Y.
De ziekte komt voor bij verschillende leeftijdsgroepen, zoals jonge kinderen, tieners en ouderen. Maar vooral bij tieners. "En we weten dat jongeren een grote rol spelen in de verspreiding, dus die groep willen we gevaccineerd hebben", zegt Hans van Vliet, programmamanager van de RIVM.
"We hebben niet genoeg vaccin en het zou ontzettend duur zijn om de hele bevolking te vaccineren. Door deze groepen te vaccineren hoop je dat ook in andere groepen minder gevallen voor gaan komen. Dat is ook wat we bij meningokokken C in 2002 gezien hebben."
Goedkeuring
Westra: "Toen ik het vaccin had besteld kwam de hoofdapotheker naar me toe en zei: dit is een geruststelling hè? Toen dacht ik, ik heb een goed besluit genomen. Zijn woorden klonken als een goedkeuring. Je probeert bij jezelf na te gaan of je je niet aanstelt, maar na zijn woorden was ik ervan overtuigd dat het niet het geval was."
Op dit moment kan het vaccin met een recept van de huisarts bij de apotheek worden besteld en kost ongeveer 60 euro. Of het wordt vergoed door de aanvullende verzekering, hangt af van de verzekeraar. Producent Pfizer zegt deze maand nog ruim 25.000 vaccins op voorraad te hebben.
