"De bakjes van de rechercheurs zijn gewoon vol", zegt rechercheur Rob den Besten. Hij is teleurgesteld over de zaken die hij als rechercheur in Rotterdam tot voor kort op zijn bureau kreeg, maar waar simpel niet genoeg tijd voor was. "Dat varieert van eenvoudige mishandelingen tot fraudezaken, maar soms ook schokkende geweldsincidenten. Dat je zo'n zaak niet kan behandelen, daar krijg je als rechercheur pijn van in je buik."
En dat zijn nog eenvoudige zaken vergeleken bij de zware criminaliteit die volgens de politiebond NPB gedijt bij de tekortkomingen van de opsporingsdiensten. Vandaag presenteerde de politiebond een rapport daarover aan de Tweede Kamer. Nederland vertoont volgens menig rechercheur in het rapport pijnlijk veel kenmerken van een 'narcostaat'. De bond pleit voor de inzet van tweeduizend extra rechercheurs.
Minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid ontkent dat Nederland een narcostaat is, maar beaamt dat er te weinig recherchecapaciteit is. Hoeveel extra rechercheurs de minister in gedachten heeft, zei hij vandaag niet. Tweeduizend noemde hij wel "een erg hoog getal".
'Structurele overbelasting en onderbezetting'
De stapel rapporten over de recherche en criminaliteit van de laatste jaren is torenhoog. "Als ik ze allemaal had meegenomen, had ik echt een kruiwagen nodig gehad", zegt Jan Struijs van de Nederlandse Politiebond. Hij is vernietigend over de maatregelen, bezuinigingen en hervormingen bij de opsporingsdiensten. "Slechts één op vijf zaken binnen de recherche kan worden aangepakt. Dat is ernstig!"
Over de oorzaken is hij kort en duidelijk. "Structurele overbelasting, onderbezetting. Er wordt te slecht naar rechercheurs geluisterd over wat er aan de hand is in de samenleving. En dat we stapel na stapel rapporten krijgen en dat daar veel te weinig mee wordt gedaan."
Wat doen rechercheurs eigenlijk nog wel? "Ze hebben hun handen vol aan zware criminaliteit, dat wil zeggen liquidaties, zware overvallen echt ernstige geweldplegingen." Maar aan zaken als woninginbraken, babbeltrucs waar vooral ouderen het slachtoffer van worden, komt de recherche niet meer toe. "Over vernielingen en vandalisme hebben we het maar helemaal niet. Dat wordt nauwelijks aangepakt. En dat merken de burgers."
Elke week tientallen zaken op de plank
Hoofdcommissaris Pieter-Jaap Aalbersberg begrijpt de onvrede van de rechercheurs. "Dit doet rechercheurs, en dat herken ik in het rapport van de NPB, pijn in hun hart. Je bent bij de recherche gekomen om boeven te vangen. En als je dan ziet dat er potentiële kansen zijn waar je niet aan toe komt, dat raakt natuurlijk in je motivatie."
In Amsterdam waar Aalbersberg hoofdcommissaris is, belanden tientallen zaken per week 'op de plank' door gebrek aan recherchecapaciteit. Hij maakt zich zorgen over de band met de burgers, omdat een deel van die zaken niet opgelost wordt.
Toch is Aalbersberg terughoudend over de waarschuwing van de politiebond dat maar een vijfde van alle recherchezaken wordt opgepakt. "Ik herken het niet als een nationaal cijfer, dat wij maar twintig procent oppakken. Ik erken wel dat er heel veel op de plank gaat."
Om die reden is ook de Amsterdamse hoofdcommissaris een voorstander van extra rechercheurs. Al houdt Aalbersberg zich, net als minister Grapperhaus, op de vlakte wat betreft concrete aantallen.
