Het is autonomie to the max: een middel waarmee mensen hun eigen leven kunnen beëindigen. De coöperatie Laatste Wil ijvert er al voor sinds de oprichting in 2013. Leden van de coöperatie - zo'n 3500 mensen - willen met zo'n middel snel en pijnloos kunnen sterven op een zelfgekozen moment.
De gemiddelde leeftijd van deze groep mensen is 70 jaar. Zij willen geen arts of stervensbegeleider aan hun bed en geen minimumleeftijd. Zij willen sterven ook als er géén sprake is van ziekte. Alles in eigen hand en niet met vage poeders uit China of opgespaarde medicijnen.
'Doorbraak'
Coöperatie Laatste Wil heeft nu een middel gevonden en noemt dat een doorbraak: het is geen medicijn maar een conserveermiddel. Het middel is legaal verkrijgbaar in Nederland en volgens de coöperatie heel makkelijk via vele wegen te bestellen.
Volgens de coöperatie komt het plan dicht in de buurt van een zelfmoordpil - de 'Pil van Drion' - naar een voorstel van Huib Drion in 1991.
Het middel, dat minder dan 10 euro zou kosten, leidt binnen dertig tot zestig minuten tot de dood. Er zijn in de wetenschappelijke literatuur al casussen beschreven van zelfdoding én ook van moord met het middel.
Maar de verwachting van de Coöperatie Laatste Wil is dat de overheid het middel niet zal verbieden omdat het wijdverbreid gebruikt en geproduceerd wordt voor geheel andere doeleinden. Verbieden zou weinig zinvol zijn, denkt de coöperatie.
De coöperatie wil haar leden informeren en de weg wijzen naar het middel. Het is dan aan de leden zelf om het middel te bestellen en het eventueel onderling te verdelen. "Wij mogen de leden wijzen op groothandels en internetadressen", zegt woordvoerder Gert Rebergen. "En hoe je het zo ongeveer moet innemen."
Volgens advocaat Wim Anker bewandelt de coöperatie juridisch een dun koord. "De Hoge Raad is heel streng geweest en heeft gezegd: iedere gedraging van een burger waardoor de zelfdoding mogelijk wordt gemaakt dan wel gemakkelijker, is strafbaar. En daar zit je zo op."
Laatste Wil denkt dat mensen groepjes zullen vormen en dat één persoon een hoeveelheid koopt die bestemd is voor meerdere mensen. "Het spul wordt standaard in redelijk grote hoeveelheden verkocht terwijl je maar twee gram in een glaasje water nodig hebt", zegt Rebergen. "De leden kunnen het middel onderling uitwisselen. Dat is dan geen hulp bij zelfdoding."
Maar Anker betwijfelt dit. "Je zit in Nederland al heel snel op de wettekst van Artikel 294 lid 2: strafbaar is hij die de middelen ter beschikking stelt. De leden krijgen een probleem."
Vingerafdruk
Volgens Anker is er nu nog geen aanleiding voor het OM om in actie te komen. "Dan moet er eerst iemand het spul daadwerkelijk hebben gebruikt."
De coöperatie heeft ook ideeën om de poeders te beveiligen: mensen moeten een kluisje kopen waar het poeder in wordt bewaard. Een kluisje dat alleen met hun vingerafdruk kan worden geopend. Zo kan een huisgenoot of familie er niet bij. Verder zou er een kleurstof toegevoegd moeten worden aan het poeder, zodat iemand het kan zien als het spul in zijn drankje is gestopt.
Petra de Jong, bestuurslid van Laatste Wil, erkent dat misbruik niet voor honderd procent is uit te sluiten. "Maar dat is het ook niet voor veel andere voorwerpen die we dagelijks om ons heen hebben."
"Een 23-jarige met een psychose kan ook voor een trein kan springen of vanaf een hoog gebouw. Dat is vergelijkbaar", zegt De Jong, die het nieuwe middel overigens niet minder afschrikwekkend vindt dan de trein of een hoog gebouw.
Koolmonoxide
"Het middel leidt wel tot zware hoofdpijn, daarom is het advies om ook een zwaar hoofdpijnmiddel in te nemen. En voor de 'rust' kan ook nog aan slaapmedicatie worden gedacht. Dat alles achter elkaar."
Na twintig minuten valt iemand in een diepe slaap, die overgaat in een coma. Binnen een uur stopt het hart. "Het middel werkt een beetje zoals koolmonoxide. Zuurstof komt niet meer aan", zegt De Jong.
De Jong sluit niet uit dat mensen die niet in aanmerking komen voor euthanasie zullen aankloppen bij de coöperatie Laatste Wil. "Dat zal ook gelden voor mensen met een doodswens bij voltooid leven als dat straks niet door de coalitieonderhandelingen heen komt."
De Jong: "Maar de meeste mensen willen toch een arts en begeleiding erbij. Dit is echt voor een specifieke groep mensen: de autonomen."
Kijk hieronder de reportage en het gesprek met Agnes Wolbert, directeur van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE).
