Bij toeval is een spermadonor erachter gekomen dat het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem zijn zaad heeft gebruikt om tenminste 37 kinderen te verwekken. Dat zijn er twaalf meer dan de toegestane 25. En hij is niet de enige.
Van vijftien andere donoren is nu bekend dat ook zij meer dan 25 nakomelingen hebben. Een enkele zelfs vijftig. Eerder deze week was een kliniek in Barendrecht in het nieuws, waar vruchtbaarheidsarts Jan Karbaat patiënten insemineerde met zijn eigen sperma. Het is allemaal een gevolg van het ontbreken van controle op zaaddonatie in Nederland.
Niet nagaan
De registratiesystemen van de spermabanken zijn niet gekoppeld. De Gezondheidsraad schreef in 2013 dat het kan voorkomen dat het aantal kinderen per donor hoger uitvalt dan de richtlijn, omdat sommige donoren bij meerdere instellingen doneren. "Spermabanken kunnen niet nagaan of hun donoren ook bij andere klinieken staan ingeschreven."
Ziekenhuis Rijnstate schrijft op haar website: "Ons registratiesysteem was er destijds niet goed op ingericht om meerdere nakomelingen van een donor bij dezelfde vrouw te tellen."
"Bij 15 donoren is het aantal nakomelingen daardoor boven de 25 uitgekomen (gemiddeld 36,5 nakomelingen). De kans op onbedoelde schade is minimaal, maar we willen ons graag aan de landelijke afspraak houden en vinden het dan ook heel erg vervelend dat dit heeft kunnen gebeuren."
Een maximum aan het aantal kinderen per donor is ingesteld om de risico's op relaties tussen kinderen van een donor te verkleinen en om te voorkomen dat een donor met te veel kinderen contact moet onderhouden.
Koppelen
Vorig jaar schreef minister Edith Schippers aan de Kamer dat de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting een registratiesysteem heeft genaamd KIDS. Daar worden de gegevens van donoren geregistreerd voor de donorkinderen die ze kunnen opvragen als ze 16 jaar zijn.
Maar dit systeem heeft op dit moment niet de functionaliteit om dezelfde donor van verschillende klinieken aan elkaar te koppelen.
Het is het zoveelste incident rond zaad-donorschap. De politiek moet nu echt maatregelen nemen.
De zaak komt nu naar buiten omdat een van de donoren en een moeder maandag voor de rechter nadere maatregelen eist. De man wil dat er een onafhankelijk onderzoek komt door deskundigen.
Ook Stichting Donorkind is geschrokken. Ties van der Meer: "Het is het zoveelste incident rond zaad-donorschap. De politiek moet nu echt maatregelen nemen."
Per jaar worden er ongeveer duizend behandelingen met donorzaad gedaan. Als een zwangerschap 24 weken succesvol is, geven de klinieken dat door aan de Stichting Donorgegevens Kunstmatige Bevruchting. Eén behandeling kan ook tot een tweeling leiden. Als de zwangerschap alsnog mislukt, wordt dat niet geregistreerd.
Hoog maximum
Vergeleken met andere landen heeft Nederland een hoog maximum. In Duitsland is de grens vijftien kinderen per donor, in Frankrijk tien, in Zwitserland acht, in Spanje zes, en in Denemarken twaalf.
Landen die het aantal gezinnen hebben begrensd waaraan een donor mag doneren zijn Engeland (tien), België (zes), en Oostenrijk (drie).
