Ruim vijftig zorgbedrijven luiden de noodklok in een open brief aan de gemeenten. Volgens de zorgbedrijven zijn veel gemeenten hard op weg "om het professionele aanbod van huishoudelijke hulp aan zieke of kwetsbare burgers volledig om zeep te helpen. En dat terwijl steeds meer signalen er u juist op wijzen dat deze vorm van ondersteuning essentieel is voor burgers".
De brief volgt op het dreigende massaontslag bij TSN Thuiszorg, het Almelose bedrijf dat vrijdag uitstel van betaling aanvroeg. Als het tot een faillissement komt, staan twaalfduizend banen op het spel. Het bedrijf had vorig jaar al een verlies van 10 miljoen euro.
In Nieuwsuur is Jeroen van den Oever, de baas van zorgaanbieder Fundis, te gast. Hij is mede-opsteller van de brief.
Baanbehoud
TSN is onder meer in de problemen gekomen doordat de gemeenten de tarieven flink onder druk zetten. De sleutel voor het baanbehoud bij het zorgbedrijf ligt volgens de opstellers van de open brief dan ook bij de gemeenten, die structureel en massaal onder de tarieven van de 'Code Verantwoordelijk Marktgedrag Thuisondersteuning' zorg inkopen.
TSN-directeur Zion Jongstra vorige week
Volgens Jongstra zijn zorgbedrijven door het Rijk gestimuleerd mensen in vaste dienst te houden. Maar nu er dit jaar op de huishoudelijke hulp wordt bezuinigd, is dat volgens Jongstra niet langer houdbaar.
"Gemeenten zijn gaan werken met inkoopbureaus die alleen naar prijzen kijken. Het gevolg: ze kiezen massaal voor prijsvechters die met flexkrachten werken. Zo krijgen ouderen ook steeds een nieuw gezicht te zien. Gelijktijdig zegt minister Asscher dat hij tegen de ongebreidelde groei van flexkrachten is. Dat vind ik niet met elkaar te rijmen. Dan moet je daar als overheid ook voor betalen."
Simpele poetshulp
In de code, die is geformuleerd in samenspraak met het ministerie van VWS, staan twee tarieven voor huishoudelijke hulp: HH1, 22,50 euro en HH2 27 euro per uur. Afgelopen jaren hadden de meeste ouderen HH2 en veel minder mensen slechts HH1-poetshulp nodig. Inmiddels is dat omgedraaid. De meeste gemeenten betalen daarnaast veel minder dan de afgesproken 22,50 en 27 euro per uur. Eerder dit jaar gingen twee andere thuiszorgorganisaties al failliet.
Gemeenten willen hulp pas geven als er geen andere mogelijkheden zijn, zoals mantelzorg. Als mensen wel hulp krijgen, indiceren gemeenten mensen meestal slechts de simpele huishoudelijke hulp HH1, en minder uren. Terwijl het werk hetzelfde is gebleven. De hulpverlener is niet veranderd en moet zelfs meer werk in minder tijd doen. Al die medewerkers hebben nog wel een vast contract met een 'hoog' salaris omdat zij zijn begonnen in de tijd dat HH2 de norm was.
Er is volgens de zorgbedrijven een gapend gat tussen de cao-contracten van de thuishulpen en de tarieven die nu geboden worden. Zij vrezen dat het een aflopende zaak is en als er niets verandert alle bedrijven met mensen in loondienst het loodje zullen leggen.
Bezuinigingen
Er werken nu 45.000 mensen met een vast contact als thuishulp en 40.000 mensen met een flexcontract. Ruim 350.000 cliënten ontvangen de hulp, aldus brancheorganisatie BTN.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft berekend dat komend jaar in de hele zorgbranche meer dan 20.000 banen zullen verdwijnen. Een deel daarvan betreft huishoudelijke hulpen: mensen die schoonmaakwerkzaamheden verrichten bij ouderen en chronisch zieken thuis. Zij worden het zwaarst getroffen door de bezuinigingen van 40 procent op de huishoudelijke hulp die het kabinet eerder doorvoerde.
