De invloed van de georganiseerde criminaliteit op de cannabisproductie is zo groot dat het huidige gedoogbeleid onhoudbaar is geworden. De overheid moet zelf een systeem gaan opzetten waarin de cannabisproductie, -handel en -verkoop geregeld wordt.
Tot die conclusie komt een speciale werkgroep van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), die bestaat uit burgemeesters en een wethouder van grote en kleine gemeenten. Veel gemeenten hebben al jarenlang grote problemen als gevolg van de wietteelt.
Te gast is Bernt Schneiders, burgemeester van Haarlem en voorzitter van de VNG-werkgroep modernisering cannabisbeleid.
Effectief
"De georganiseerde misdaad heeft de cannabisproductie en -handel in zijn greep. Steeds meer mensen raken daarbij betrokken. Maar met het huidige gedoogbeleid kunnen we de criminelen moeilijk aanpakken", zegt burgemeester Bernt Schneiders, voorzitter van de werkgroep.
De werkgroep doet in het rapport "Het failliet van het gedogen" dan ook de oproep om na veertig jaar een einde te maken aan het gedoogbeleid. De burgemeesters stellen dat een door de overheid geregeld systeem de meest effectieve wijze is om zaken als overlast en georganiseerde criminaliteit aan te pakken.
Ook denkt de werkgroep dat ook de volksgezondheid met dit systeem het beste af is. Binnen het huidige cannabisbeleid is er volgens de werkgroep geen zicht op de kwaliteit en samenstelling van de drugs, en is er maar beperkt zicht op de kopers.
Drie pijlers
De werkgroep pleit voor "een nieuw landelijk beleidskader, zonder de beperkingen en inconsistenties van het huidige beleid". Dit beleidskader moet gebaseerd zijn op drie pijlers:
1. Preventief beleid, om cannabisgebruik zoveel mogelijk tegen te gaan;
2. Handhaving, zodat er een stevige prikkel is om het beleid na te leven;
3. Consistent beleid voor de hele cannabisketen, van productie tot en met verkoop.
Afzetmarkt
In het nieuwe systeem kan de overheid voorwaarden stellen aan de kwaliteit en samenstelling van de drugs. Ook komen er legale verkoop- en productiepunten. Daardoor verdwijnt de afzetmarkt voor illegaal geproduceerde cannabis.
Coffeeshophouders hoeven dan niet stiekem ergens drugs te kopen. Ook wordt het minder aantrekkelijk om cannabis te telen, omdat die voortaan uit legale kwekerijen komt.
De werkgroep denkt dat criminelen geraakt zullen worden als ze een belangrijke afzetmarkt, de coffeeshops, kwijtraken. Door een legaal systeem op te zetten, kunnen ook opsporingsdiensten zich volledig focussen op de andere telers.
Politieke impasse
Volgens de werkgroep kleven er aan het vrijgeven of totaal verbieden van de cannabisteelt ,-productie en -handel veel meer nadelen. Ze vinden dat de politieke impasse die er nu is, doorbroken moet worden. "Als we niks doen, worden de problemen alleen maar groter en dreigt er een onhoudbare situatie te ontstaan.”
Tegenstanders van legalisering wijzen vaak op internationale verdragen die dit onmogelijk maken. Maar de werkgroep wijst op landen als Spanje, Uruguay en de Verenigde Staten die al hun eigen ruimere interpretatie van de wet hebben.
Het advies van de VNG-werkgroep wordt nu voorgelegd aan alle 393 gemeenten in Nederland.