Bergkamp: informatiepositie Kamer versterken
De nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer zegt dat de nieuwe Kamer voor enorme uitdagingen staat. "Ik ben er klaar voor en wil een voorzitter voor de hele Kamer zijn. Het is coronatijd. Er zijn 17 fracties, we gaan verhuizen. Maar daarnaast heb ik heel duidelijk de opdracht van de Kamer gekregen: de informatiepositie van de Kamer moet versterkt worden".
Dat Bergkamp meteen in één ronde werd gekozen, "doet haar veel" en "geeft vertrouwen". In de formatie ziet ze haar rol als procesbegeleider, niet inhoudelijk. Na wat er in de formatie is gebeurd ziet Bergkamp het als een taak van "ons allen" om het vertrouwen weer te herstellen. "Niet alleen met hele stoere woorden kun je vertrouwen herstellen, dat zal ook met daden moeten", zegt Bergkamp. Bergkamp spreekt tegen dat er bij haar kandidatuur sprake was van koehandel, zoals PVV-leiders Wilders betoogt.
Bergkamp: hoop het vertrouwen waard te zijn
Vera Bergkamp, de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer sprak zojuist de Kamer toe en zei te hopen "het vertrouwen van de Kamer waard te zijn". Ook bedankte ze Khadija Arib voor haar tijd als voorzitter. Bergkamp zei zich voor alle Kamerleden te gaan inzetten.
"Ik zit hier namens de firma Bergkamp en niet voor D66. Ik ga voor alle Kamerleden. Ik realiseer me dat ik voor enorme uitdagingen sta. Het feit dat we nu met 17 fracties zijn, in coronatijd, en we staan voor een verhuizing". Ook zei ze dat je "een boegbeeld moet worden, dat ben je niet".
Stemmen geteld: Bergkamp nieuwe voorzitter Tweede Kamer
De stemmen van de eerste ronde zijn geteld: Vera Bergkamp van D66 kreeg de meerderheid van de stemmen en is in één ronde de nieuwe voorzitter.
Vera Bergkamp kreeg 74 stemmen. Khaija Arib (PvdA) kreeg 38 stemmen, Martin Bosma (PVV) kreeg 27 stemmen. 144 stemmen zijn uitgebracht, 139 stemmen waren geldig. Met 74 stemmen had Bergkamp daarmee 4 stemmen meer dan de benodigde meerderheid van 70.
Eerste ronde voorbij: stemmen worden nu geteld
Alle 150 Kamerleden hebben in groepen van 50 gestemd. Dat gebeurt in drie groepen vanwege de coronamaatregelen. Nu zullen de stemmen van de eerste ronde worden geteld. Het debat is nu "enig moment "geschorst. Dan zal blijken hoe er in de eerste ronde gestemd is en of er een nieuwe ronde nodig is. Als één van de drie kandidaten meer dan de helft van de stemmen heeft is de voorzitter in één ronde bekend.
Stemmingen over nieuwe voorzitter begonnen
De Kamerleden stemmen nu over een nieuwe Kamervoorzitter. Dat gaat in etappes van drie keer vijftig leden, vanwege de coronamaatregelen. Als van alle 150 leden de stembriefjes verzameld zijn begint het tellen. Als één van de kandidaten in één keer de meerderheid van de stemmen behaalt, is de nieuwe voorzitter bekend. De verwachting is dat er nog een ronde nodig is, waaraan alle drie de kandidaten opnieuw mee mogen doen. Mocht er weer geen kandidaat zijn die de meerderheid krijgt, dan gaat het in de derde ronde nog tussen de twee kandidaten die de meeste stemmen kregen.
Debat over nieuwe voorzitter nu geschorst, straks eerste stemronde
Het debat over de nieuwe voorzitter is nu geschorst tot tien over half zes. Daarna volgt een eerste stemronde. Er zal in etappes van drie gestemd worden in verband met de coronamaatregelen.
Arib over haar slechte en goede eigenschappen
Khadija Arib wordt door Caroline van der Plas (BBB) gevraagd naar haar goede en slechte eigenschappen. Arib noemt het een goede eigenschap van zichzelf dat ze vergevingsgezind is. Minder gunstig vindt ze haar ongeduld. "Dat kan ik dan niet verbergen, dat zie je aan me". Arib zegt niet te kunnen beloven dat dat verandert. Van der Plas merkt op dat ze vandaag nóg een eigenschap heeft gezien bij Arib: namelijk dat ze zich ook kwetsbaar durft op te stellen. Van der Plas vindt dat "te prijzen".
Arib: ik voel het als verantwoordelijkheid en opdracht mijn ervaring opnieuw in te zetten
Khadija Arib (PvdA) zegt dat ze graag door wil als Kamervoorzitter. "Ik voel het als verantwoordelijkheid en opdracht mijn ervaring opnieuw in te zetten" zegt Arib. "Ik heb het altijd op eigen kracht gedaan en de geschiedenis laat zien dat de beste voorzitters een beetje autonoom en onafhankelijk zijn en pal voor de Kamer staan in plaats van hun eigen partijbelangen", vervolgt ze. Ze zegt het niet eens te zijn met mensen die zeggen dat het parlement "zwak" is. "Ik vind dat wij een sterk parlement hebben. De grondwet geeft Kamerleden veel rechten. Desalniettemin is de informatievoorziening aan de Kamer een groot probleem". Arib zegt dat ze zich de afgelopen jaren hard heeft ingezet om die informatievoorziening te verbeteren. Met brieven aan bewindspersonen, bellen met bewindspersonen. "En dat zal ik ook blijven doen."
Arib zegt ook dat het voorzitterschap "nooit onderdeel mag zijn van welke formatieonderhandelingen dan ook".
Arib: geroddel is niet fijn
Arib als laatste aan het woord
De derde kandidaat, en huidige Kamervoorzitter, Khadija Arib van de PvdA, is nu als laatste aan de beurt om vragen van Kamerleden te beantwoorden.
Bosma: ik zal een onpartijdige voorzitter zijn
Bosma zegt dat hij een onpartijdige Kamervoorzitter zal zijn. "Als een meerderheid van de Kamer iets wil, dan voer je dat loyaal uit", zegt de PVV-kandidaat voor het voorzitterschap. Als de meerderheid een moskee in de Kamer wil, dan zal ik hem met plezier openen, betoogt Bosma.
Bosma zegt dat het een goede traditie is dat de Kamervoorzitter onpartijdig is. Arib was volgens Bosma ook "voorbeeldig neutraal, evenals haar voorganger Verbeet. "Als voorzitter zal ik zo neutraal zijn dat het pijn doet aan uw ogen", zegt Bosma. Hij verwijst naar al zijn jaren als ondervoorzitter in de Kamer. "Niemand heeft mij ooit kunnen betrappen op partijdigheid", zegt Bosma,
Bosma: Iemand van de oppositie moet Kamervoorzitter worden
Bosma zegt het van belang te vinden dat iemand van de oppositie de nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer wordt. "De regering is niet onze vijand, maar staatsrechtelijk gezien heeft de Kamer een andere rol", zegt Bosma. Hij benadrukt het belang van "tegenmacht" en zegt dat een voorzitter van de oppositie meer afstand van het kabinet heeft.
Martin Bosma als tweede aan het woord
Het is nu de beurt aan Martin Bosma van de PVV. Hij is de tweede kandidaat om vragen te beantwoorden van Kamerleden. Allereerst spreekt hij over de positie van het parlement. Na Bosma volgt Arib.
'Er zijn geen afspraken gemaakt tussen D66 en VVD'
Er zijn de afgelopen dagen geen afspraken gemaakt tussen D66 en VVD over steun voor kandidaat-voorzitter Bergkamp (D66). Dat heeft Bergkamp nogmaals gezegd op vragen van de PVV. Fractievoorzitter Kaag heeft eergisteren gebeld met VVD-leider Rutte, maar dat was alleen om hem te informeren over de mogelijke kandidatuur van Bergkamp. "Het is goed gebruik om elkaar te informeren, maar er zijn geen afspraken gemaakt", zei Bergkamp.
"Het beeld is heel anders", vond PVV'er Markuszower. "Kaag heeft eerst gebeld met Rutte, en pas daarna heeft Bergkamp zich kandidaat gesteld." Dat bewijst volgens Markuszower "dat deze zaak stinkt". Hij riep Bergkamp op zich terug te trekken. "Op deze manier wilt u toch niet benoemd worden?"
Bekijk hier de discussie in de Kamer:
Bergkamp is niet zo goed in namen
Kandidaat-voorzitter Bergkamp is naar eigen zeggen niet zo goed in het onthouden van namen. De BoerBurgerBeweging (BBB) wilde van de kandidaten weten wat hun slechtste eigenschap is, en bij Bergkamp zijn dat namen. "Ik ben goed in gezichten, maar ik vergeet snel de namen. Dat is wel relevant voor een Kamervoorzitter, dus ik zal er flink op moeten oefenen", zei ze.
Bergkamp wil werk Kamerleden minder onvoorspelbaar maken
Als Vera Bergkamp (D66) voorzitter van de Tweede Kamer wordt, wil ze dat de agenda van de Kamer een stuk minder onvoorspelbaar wordt. Nu is het nog vaak zo dat er op het laatste moment veranderingen komen in de agenda, waardoor Kamerleden gedwongen zijn tot laat in de avond of soms tot diep in de nacht in Den Haag te blijven.
De laatste jaren is het vaak voorgekomen dat er 's avonds laat nog een hoofdelijke stemming was, waarbij alle Kamerleden aanwezig moeten zijn. Dat zou alleen moeten gebeuren als het echt niet anders kan, vindt Bergkamp. "Er is altijd weer een volgende dag", zei ze. Ze wil er strenger op gaan toezien dat er meer op vaste tijden wordt vergaderd, al wil ze niets afdoen aan het recht van ieder Kamerlid om een hoofdelijke stemming aan te vragen.
Ze noemde zichzelf verbindend, een teamplayer en vasthoudend. "Ik ben geen lammetje, ook niet echt een leeuw, maar toch zeker iets ertussenin." Om de controletaak van de Kamer te versterken wil ze meer investeren in de ambtelijke ondersteuning van Kamerleden.
Bergkamp mag als eerste antwoorden
Het debat is hervat. Door loting is vastgesteld dat Bergkamp (D66) als eerste haar kandidatuur mag toelichten en op de vragen van de Kamer mag antwoorden. Daarna volgen Bosma (PVV) en Arib (PvdA).
Het debat is geschorst
Alle fracties zijn aan het woord geweest. De kandidaten gaan nu hun antwoorden voorbereiden en ondertussen wordt er geluncht. Om ongeveer 13.55 uur gaat het debat weer verder.
PvdA: grote partijen overlegden om van Arib af te komen
PvdA'er Nijboer gelooft dat VVD, D66 en CDA de afgelopen weken hebben overlegd over hoe ze van huidig Kamervoorzitter Arib (PvdA) af konden komen. "Dat stond in de Telegraaf en journalisten verzinnen dat niet", zei Nijboer. "Daar zit een kern van waarheid in."
Het leidde tot boze reacties bij VVD en CDA. Volgens CDA'er Kuik is er niets van waar en VVD-Kamerlid De Vries bezwoer dat de keuze van een nieuwe Kamervoorzitter een vrije kwestie is, waarbij ieder VVD-Kamerlid zijn eigen afwegingen mag maken.
"Dat juich ik dan toe", zei Nijboer. Toch blijft hij ervan overtuigd dat er overleg is geweest tussen de partijen.
PVV ziet politiek handjeklap in kandidatuur Bergkamp (D66)
De PVV heeft een sterk vermoeden dat het feit dat Vera Bergkamp (D66) zich heeft gekandideerd het resultaat is van politieke koehandel tussen D66 en de VVD. Volgens Kamerlid Markuszower hebben D66-leider Kaag en VVD-voorman Rutte over de kandidatuur overlegd. Kaag zei gisteren in het debat over de formatie dat zij alleen bij Rutte had gemeld dat Bergkamp zich mogelijk zou kandideren.
Maar Markuszower denkt dat er een afspraak is gemaakt dat de VVD op Bergkamp zal stemmen. "Dan moet je niet verbaasd zijn dat je een tandeloze voorzitter krijgt." Volgens hem zou PVV-kandidaat Bosma juist een "kundige en erudiete voorzitter" zijn.
SP'er Leijten wilde van Markuszower weten wat Bosma zou zeggen als hem bij een werkbezoek aan een school door een Marokkaans jongetje zou worden gevraagd of hij later zou mogen stemmen. De PVV wil het stemrecht afnemen van mensen met een dubbele nationaliteit. Volgens Markuszower is Bosma een professional en kan hij prima het onderscheid maken tussen PVV-standpunten en zijn taak als voorzitter. "Wat hij zou antwoorden moet u aan de heer Bosma vragen."
Voorzitter moet pal staan voor controlerende taak Kamer
Verschillende Kamerleden vragen aandacht voor de controlerende taak van de Tweede Kamer. SP-Kamerlid Leijten vindt dat de Kamervoorzitter niet moet aarzelen om wetsvoorstellen naar de regering terug te sturen als de Kamer te weinig tijd krijgt om ze te behandelen.
Als voorbeeld noemde ze het Belastingplan, dat de Kamer ieder jaar op Prinsjesdag krijgt. Dat is een stuk van vele honderden pagina's, dat in twee maanden tijd behandeld moet worden. Onbegonnen werk volgens Leijten. "Dan moet de voorzitter zeggen: dat doen we niet, zoek het maar uit!"
De voorzitter moet ook pal staan voor Kamerleden die aangevallen worden, zoals CDA'er Omtzigt is overkomen. "Een aanval op één, is een aanval op ons allen", vond Leijten.
Forum: voorzitter bij voorkeur uit de oppositie
Forum voor Democratie ziet de Kamervoorzitter het liefst uit de oppositie komen. Volgens Kamerlid Van Haga komt er dan een beter evenwicht tussen de coalitie en de oppositie. Van de huidige kandidaten is het alleen van Bosma vrijwel zeker dat hij in de oppositie komt, omdat de PVV door veel partijen uitgesloten wordt van regeringsdeelname. Forum-leider Baudet heeft al eerder gezegd dat zijn Kamerleden op Bosma zullen stemmen.
Maar Van Haga wil dat het een regel wordt dat de Kamervoorzitter bij voorkeur uit de oppositie komt. Dat zou betekenen dat als de Kamer vandaag iemand kiest die uiteindelijk deel gaat uitmaken van de coalitie, er nieuwe voorzittersverkiezingen zouden moeten komen.
Bosma valt voor Denk al af
PVV-kandidaat Bosma kan niet op de steun van Denk rekenen. Kamerlid Van Baarle van die partij zei dat Bosma voor hem al meteen afvalt. "Hij is wellicht een welbespraakt man, maar hij wil ook moslims hun rechten afpakken. Hij wil moskeeën sluiten en korans verbieden. Hij kan geen verbindende voorzitter zijn. Hoe kan hij geloofwaardig een regeringsleider van een islamitisch land ontvangen?", zei hij. Volt en BIJ1 zijn het met hem eens en zullen ook niet op Bosma stemmen.
Bekijk hier het betoog van Van Baarle:
Van Baarle is ook kritisch op huidig voorzitter Arib. Hij wilde weten hoe zij aankijkt tegen het verwijt dat ze de PVV zou voortrekken bij het aanvragen van debatten, omdat ze de steun van die partij nodig zou hebben. Van Baarle verwees naar een artikel bij RTL Nieuws met daarin anonieme kritiek op Arib.
Vragen van Kamerleden
Arib, Bergkamp en Bosma hebben een soort sollicitatiebrief geschreven aan de Kamer. Het debat begint met vragen daarover van de Kamerleden. Den Haan (50Plus) wil weten hoe de kandidaten de ideale bestuurscultuur zien. Dat is actueel, omdat die kwestie ook speelt in de kabinetsformatie. Veel partijen willen een nieuwe bestuurscultuur in Den Haag, met meer macht voor de Tweede Kamer.
Kamerlid Bromet van GroenLinks vindt het belangrijk dat iedereen in de Kamer gelijke kansen heeft, ook minderheden moeten hun stem kunnen laten horen. Ook belangrijk is dat de nieuwe Kamervoorzitter humor en relativering meebrengt. Ze wil ook weten hoe de kandidaten het allemaal werkbaar willen houden nu er 17 fracties in de Tweede Kamer zitten.
Goedemorgen!
Het debat over de verkiezing van een nieuwe voorzitter is zojuist begonnen. De vergadering is geopend door Ockje Tellegen, Kamerlid voor de VVD. Zij zal de vergadering voorzitten, omdat Arib één van de kandidaten is.
Vlak voor het debat spraken we met de drie kandidaten:
