#PS19: stemlokalen gesloten, hogere opkomst dan vier jaar geleden

Lees verder in het uitslagenblog

We sluiten dit liveblog af, en gaan de rest van de avond verder in ons uitslagenblog. Kijk je liever live naar de uitslagenavond in Arnhem, bekijk dan hier de livestream.

Fijne avond!

Dé vraag van de avond

Ontruiming in Staphorst

Een brandgeur zorgde vanmiddag voor lichte paniek in het gemeentehuis van Staphorst, schrijft RTV Oost. Ambtenaren besloten daarom het pand waar gestemd werd te ontruimen.

De brandgeur kwam uit het deel van het pand waar de politie zit en na de ontruiming werd de oorzaak opgespoord: een agent was een tosti aan het maken en vervolgens vertrokken. Uiteindelijk kon er nadat de brandweer de ruimte had geventileerd weer gestemd worden.

Uitslagenavond bij collega's op radio begonnen

De avond van de stormram?

"Voor premier Rutte en zijn coalitie staat de regeerbaarheid van het land op het spel", zei politiek verslaggever Ron Fresen net in het Achtuurjournaal. "Zij hopen dat ze het verwachte verlies kunnen beperken. De VVD verloor vorige keer al veel zetels. Het CDA zegt 'wij doen het in de provincies eigenlijk altijd goed'. D66 denkt te profiteren van feit dat ze de klimaatdiscussie naar zich toe konden trekken en de ChristenUnie staat al maanden niet op verlies."

Fresen denkt dat Groenlinks met deze verkiezingen een stok tussen de deur bij het kabinet-Rutte probeert te krijgen. "En Forum voor Democratie wil eerder een stormram tegen het kabinet zijn. De vraag is: worden zij de grote winnaar vanavond?"

Achterop bij de burgemeester

Burgemeester Ter Heegde van Gooise Meren heeft met verkiezingen een gewoonte: inwoners van de plaats naar het stemlokaal brengen, op de fiets. Vandaag sprong Ebrima Bojang achterop. De Gambiaan is sinds anderhalve week officieel Nederlander, en mocht dus voor de eerste keer stemmen, schrijft NH Nieuws. "De burgemeester fietst heel goed, echt", zei hij.

In zijn geboorteland gaat stemmen er anders aan toe dan hier. "In Gambia moesten we de hele dag in de rij staan om te kunnen stemmen. Daarnaast heb je hier een groot papier met alle namen. In Gambia hebben de kandidaten een eigen doosje waar je je stem in moet doen."

Nog een uur stemmen

Wie zijn of haar stem nog uit wil brengen moet inmiddels opschieten. De stemlokalen zijn nog tot 21.00 uur open. Vervolgens komt Ipsos met exitpolls in de volgorde:

4 procentpunt meer

Rond 19.45 uur was de landelijke opkomst voor de Provinciale Statenverkiezingen 46 procent. Dat is 4 procentpunt meer dan in 2015. Toen ging er in totaal 48 procent van de stemgerechtigde bevolking naar de stembus.

Stemmen ongeldig verklaard in Zeeland

In drie stembureaus in in de gemeente Vlissingen zijn er vandaag verkeerde stembiljetten opgedoken. Deze waren niet voor Zeeland, maar voor de provincie Zuid-Holland bedoeld. De stemmen die vandaag op een verkeerd biljet zijn ingediend worden ongeldig verklaard, heeft de Kiesraad van de gemeente Vlissingen bekendgemaakt.

Het ging om één verkeerd pak uit Zuid-Holland, meldt Omroep Zeeland. De fout werd om 11.00 uur ontdekt toen een mevrouw die wilde gaan stemmen zich hardop afvroeg welke partij 'Jezus Leeft' was. Die partij doet niet mee in Zeeland.

Proost

Stembiljetten (even) op

Stemmen zonder stembiljet kan niet, en daarom waren in Nijmegen lokaal vanavond wat problemen. In wijkcentrum Titus Brandsma waren de stembiljetten rond 18.30 uur namelijk op. Er was een nieuwe voorraad besteld bij de gemeente Nijmegen, maar die was toen nog niet geleverd.

Stemmers werden daarom tijdelijk doorgestuurd naar een andere locatie, schrijft Omroep Gelderland. Daar ontstond al snel een flinke rij. Uiteindelijk werden er rond 19.00 uur weer stembiljetten in het wijkcentrum geleverd, en waren de problemen weer opgelost.

Sweet Caroline

Tijdens het NOS-verkiezingsdebat kreeg premier Mark Rutte gisteren een blackout. "Caroliene, ik ben het even kwijt. Help!", riep hij grappend naar zijn politiek assistente in het publiek. Ze wordt vandaag met open armen ontvangen bij de VVD:

'De ouderen waren van slag, zo dichtbij'

De NOS bezocht een stembureau in de Utrechtse wijk Kanaleneiland. Hoe gaan de mensen om met de tramaanslag van afgelopen maandag en heeft dat nog invloed op hun stem?

Prima opkomst op Bonaire

Op Bonaire is de opkomst goed, ziet correspondent Dick Drayer. Daar wordt zowel voor de Eilandsraad als voor het kiescollege gestemd. De kiescolleges in Caribisch Nederland zijn organen die samen met de Provinciale Staten in Nederland mogen stemmen voor de Eerste Kamer.

33 procent

De opkomst van kiesgerechtigden staat inmiddels op 33 procent. Dat is 2 procentpunt hoger dan in 2015, meldt Ipsos.

Meer dan 13 miljoen mensen mogen dit jaar stemmen bij de Staten- en waterschapsverkiezingen. De stembureaus sluiten om 21.00 uur.

Uniek: de koning in een stemlokaal

Koning Willem-Alexander was vandaag net als veel Nederlanders in een stembureau. Toch was hij daar niet om zijn stem uit te brengen. Willem-Alexander bracht een verrassingsbezoek aan zorgcoöperatie Tot uw Dienst in het Noord-Brabantse Lieshout. Op die locatie is toevallig ook een stemlokaal gevestigd.

De koning heeft stemrecht, maar maakt daar volgens de Rijksvoorlichtingsdienst geen gebruik van. Als hij dat wel zou doen zou er kunnen worden gespeculeerd over welke partij hij aanhangt. Overigens maken ook koningin Maxima en prinses Beatrix geen gebruik van hun stemrecht.

#stemfie

Wat doet het provinciebestuur allemaal?

NOS op 3 legt in de video hieronder aan de hand van de denkbeeldige dertiende provincie 'Noordzeeland' uit wat het provinciebestuur allemaal doet. Noordzeeland wil zichzelf ontwikkelen, met een nieuw zonnepark, goed openbaar vervoer en cultuur. Welke rol heeft het provinciebestuur daarbij?

Opkomst iets hoger

De opkomst lag om 15.45 uur iets hoger dan vier jaar geleden. Van de kiesgerechtigden heeft inmiddels 26 procent gestemd voor de Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen, meldt Ipsos. De tussenstand is daarmee twee procentpunt hoger dan in 2015.

Toen had om 15.45 uur 24 procent van de kiesgerechtigden gestemd. Bij die verkiezingen was de uiteindelijke opkomst bijna 48 procent.

Vrijwilligers zijn vandaag noodzakelijk

Door het hele land zijn er vandaag ongelooflijk veel vrijwilligers aan de slag bij verschillende stembureaus. Al die vrijwilligers zijn belangrijk, want zonder hen zouden er geen verkiezingen kunnen zijn. L1 maakte daarom een reportage:

Nieuwe NOS-collega

Bij de NOS zetten we vandaag bij de Provinciale Statenverkiezingen voor het eerst robotjournalistiek in. De robot maakt voor elke gemeente - in totaal 355 - een artikel over de uitslagen van de verkiezingen. Het is voor het eerst in de Nederlandse journalistiek dat dit gebeurt.

De NOS-robot maakt zelfstandig artikelen op basis van ANP-data, zoals de naam van de gemeente, het percentage stemmen en het opkomstpercentage. "Tot nu toe lieten we per gemeente alleen een staatje zien met de uitslag", zegt Giselle van Cann, plaatsvervangend hoofdredacteur NOS Nieuws. "Met de robot kunnen we van iedere gemeente in Nederland een geschreven artikel toevoegen. Dat is fijner voor mensen die liever tekst lezen dan zelf grafieken en cijfers interpreteren."

Het resultaat van het werk van de robot is vanavond vanaf 20.00 uur te zien op nos.nl en https://verkiezingen.lab.nos.nl/.

De PS19-verkiezingsdag tot nu toe, met Xander van der Wulp

'Respect!'

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken heeft een stembureau in de Utrechtse wijk Kanaleneiland bezocht. Op het 24 Oktoberplein in deze wijk vond maandag de aanslag plaats waarbij drie mensen om het leven kwamen.

Ollongren ging langs bij het stembureau in het ROC aan de Marco Pololaan. "Zo kort na de verschrikkelijke gebeurtenissen van maandag zijn de vrijwilligers hier hard aan het werk. Respect!", twitterde ze.

Hoe partijleiders hun stem uitbrengen

Kijk hieronder waarmee Rutte denkt in LuckyTV te komen en hoe de andere partijleiders hun stem hebben uitgebracht:

'Jezus Leeft' per abuis op stembiljetten Vlissingen

In een stembureau in Oost-Souburg zijn vanochtend stembiljetten aangetroffen van de provincie Zuid-Holland. De biljetten zaten tussen de voorraad van de gemeente Vlissingen. De fout werd om 11.00 uur ontdekt toen een mevrouw die wilde gaan stemmen zich hardop afvroeg welke partij 'Jezus Leeft' was, meldt Omroep Zeeland. Die partij doet niet mee in Zeeland.

Vlissingen heeft contact opgenomen met alle stembureaus in de gemeente. Tot nu toe zijn er nog geen andere meldingen van foutieve stembiljetten binnengekomen. Voorzitters van stembureaus wordt gevraagd extra alert te zijn en de lege stembiljetten voor uitgifte extra te controleren.

Het is nog niet duidelijk of er stembiljetten van Zuid-Holland in de Vlissingse stembussen terecht zijn gekomen.

Stemmen op een bijzondere plek

Thieme (Partij voor de Dieren) stemt met dochtertje

Marianne Thieme (PvdD) heeft op een basisschool in Maarssen gestemd. Dat deed ze niet alleen, maar samen met haar dochtertje.

Kiezers mogen in principe geen kinderen meenemen in het stemhokje. De Kiesraad schrijft hierover: "Alleen als duidelijk is dat van enige beïnvloeding van een kiezer absoluut geen sprake kan zijn, bijvoorbeeld een ouder met een kind van 3 jaar, kan deze kiezer toestemming hiervoor vragen aan de voorzitter van het stembureau."

Het is niet bekend of Thieme toestemming heeft gevraagd.

Opkomst nog steeds gelijk aan vier jaar geleden

Van de kiesgerechtigden had 18 procent om 13.45 uur gestemd voor de Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen. Dat is net zoveel als bij de verkiezingen van 2015 op dat tijdstip. Dit blijkt uit een indicatie van de opkomst gemeten door onderzoeksbureau Ipsos.

Bij de vorige verkiezingen was de opkomst uiteindelijk bijna 48 procent.

Ruim 13 miljoen mensen mogen vandaag naar de stembus. Er kan op bijna 10.000 plekken in het hele land worden gestemd en er worden 570 Statenzetels verdeeld.

'Je kan overal stemmen'

Er kan op bijna 10.000 plekken in het hele land worden gestemd.

En dat is "fantastisch", vindt deze Amerikaanse:

Provinciale Staten en de Eerste Kamer, wat hebben die met elkaar te maken?

Sommige oppositiepartijen beschouwen de Provinciale Statenverkiezingen als een referendum over het kabinet. Maar als het kabinet in de Eerste Kamer zijn meerderheid verliest, wordt regeren niet onmogelijk.

Kijk hier hoe dat zit:

Nog een paar stemfies

Niet iedereen mag meedoen

Niet iedereen mag vandaag stemmen. Ruim 80.000 Nederlanders in het buitenland hebben geen stemrecht voor de provincie en dus ook geen indirecte invloed op de samenstelling van de Eerste Kamer.

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken wil daarom de kieswet wijzigen. De Nederlanders in het buitenland mogen dan wel stemmen voor een kiescollege dat op haar beurt mee kan stemmen als het gaat over de samenstelling van de Eerste Kamer. (Net zoals dat geldt voor inwoners van de BES-eilanden, zie twee berichten hieronder)

De coalitiepartijen zijn enthousiast, maar het is niet makkelijk te regelen, want de grondwet moet worden gewijzigd. De stemmers in het buitenland kozen bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 vooral D66 en VVD en GroenLinks.

'Kan hij al jongens?'

Ook Tunahan Kuzu (Denk). Lodewijk Asscher (PvdA) en Thierry Baudet (Forum voor Democratie) hebben gestemd.

Stembureaus op BES-eilanden open

Vijf uur nadat het gros van de stemlokalen in Nederland is opengegaan, mogen ook de inwoners van de Caribische eilanden Bonaire, Saba en Sint-Eustatius, om 07.30 uur plaatselijke tijd, naar de stembus.

De zogeheten BES-eilanden hebben sinds 2010 de status van bijzondere gemeente van Nederland. De eilandbewoners kunnen voor het eerst stemmen op kiescolleges, die op hun beurt weer kunnen stemmen voor de Eerste Kamer.

Op Sint-Eustatius leven de verkiezingen niet echt, ondervond correspondent Dick Drayer.

Miljoenen mensen zoeken hulp

Miljoenen Nederlanders hebben in aanloop naar de verkiezingen gebruikgemaakt van stemhulpwebsites. In totaal is MijnStem 2,6 miljoen keer ingevuld. Bij StemWijzer gaat het om 1,7 miljoen keer, meldt persbureau ANP.

MijnStem laat weten 1.534.000 mensen (59 procent) de stemhulp invulden voor de Waterschappen. De andere 1.066.000 personen (41 procent) vulde de stemhulp in voor de Provinciale Staten. Op het hoogtepunt, kort na afloop van het NOS-debat van gisteren, waren er 300.000 mensen de stemhulp aan het invullen.

StemWijzer laat weten dat vanochtend om 09.00 uur de 1,7 miljoen invullers werden bereikt. Gisteren raadpleegden 400.000 mensen deze stemhulp voor de Provinciale Statenverkiezingen.

Gemengde gevoelens voor burgemeester van Utrecht

Jan van Zanen, de burgemeester van Utrecht, bracht vanochtend zijn stem uit in een oude treinwagon op het Westplein. Hij bezoekt verschillende stembureaus. "Er zijn heel veel mensen actief om het mogelijk te maken dat wij onze stem uitbrengen in Utrecht. Die steun ik."

Van Zanen zit wel met gemengde gevoelens, zegt hij tegen RTV Utrecht. "Ik doe de verkiezingen, maar ook de nasleep van het tragische incident. Mijn gevoel ligt nog bij maandag. De stad is nog in rouw."

Van Zanen roept mensen op om te gaan stemmen. "We moeten veerkracht tonen en ik hoop dat veel mensen daarom ook gaan stemmen. Zodat dat ook helpt in het geloof en vertrouwen in elkaar." Extra beveiliging tijdens deze verkiezingen is er niet. Van Zanen: "We zijn alert. maar er zijn geen extra veiligheidsmaatregelingen genomen."

Eerste Kamer in trek

Voor het eerst kan er ook gestemd worden in de Eerste Kamer. En volgens een woordvoerder is het een populaire plek. Inmiddels hebben meer dan 300 mensen hun stem uitgebracht. Voorzitter Ankie Broekers-Knol van de Eerste Kamer deelt als lid van het stembureau de stembiljetten uit. Ze zit er tot ongeveer 13.00 uur.

Om 7.30 uur stonden al mensen te wachten om hun stem te mogen uitbrengen, zegt de woordvoerder. "De meesten komen uit Den Haag, maar er zijn ook mensen die speciaal naar de Eerste Kamer komen om te stemmen."

Het stembureau is open tot 21.00 uur. Er kan ook in de Tweede Kamer worden gestemd. Daar staan de stemhokje bij de ingang aan de Pleinzijde.

Wat doen de waterschappen met onze miljarden?

De waterschappen, waar je vandaag ook voor kan stemmen, krijgen dit jaar bijna 3 miljard aan belastinggeld binnen. Wat doen ze daar eigenlijk mee?

NOSop3 zette het voor je op een rijtje, scroll/of swipe door plaatjes voor de antwoorden:

Inwoners Kanaleneiland stemmen wat ze al wilden stemmen

De aanslag van maandag, waarbij schutter Gökmen T. drie mensen doodschoot en er vijf verwondde, lijkt weinig tot geen invloed te hebben op het stemgedrag van buurtbewoners. Dat maakt persbureau ANP op uit een rondgang bij twee stembureaus in de wijk Kanaleneiland. Kiezers vertellen dat ze hebben gekozen voor de partij die ze ook voor de aanslag al in hun hoofd hadden.

Nadine, een uitzendkracht van 23, zegt: "We moeten ons niet laten beïnvloeden door de gebeurtenissen. Ik woon op het 24 Oktoberplein, het gebeurde voor mijn huis, maar ik was op mijn werk. Ik vind het belangrijker dat we geen winst maken op milieu, onderwijs en gezondheidszorg, dus ik heb Partij voor de Dieren gestemd."

Ook Frank van 32, die werkt bij een ingenieursbureau, zegt zich niet te hebben laten beïnvloeden. "Wat Thierry Baudet deed na het incident was beneden alle peil. Als ik al op hem had willen stemmen, dan zou ik dat nu sowieso niet meer hebben gedaan." Hij zegt GroenLinks te hebben gestemd.

Een 56-jarige financieel administrateur, die alleen wil worden aangeduid met zijn initialen G.M., stemt Forum voor Democratie, maar niet als reactie op het schietincident. "Ik volg Baudet al jaren. Ik vind Forum een heel redelijke, conservatieve partij die zich baseert op begrippen van de grote filosofen als Plato en Edmund Burke. Ik ben niet tegen immigratie, maar laten we dan christenen of jezidi's uit Irak binnenhalen. Nu vind ik de grenzen in Europa te open."

Ook Segers, Marijnissen en Buma stemmen: 'Even opletten dat ik het goed doe'

Stemhokjes in een te kleine ruimte

Kiezers in Houten konden vanochtend zeker een uur niet stemmen in wooncomplex De Loericker Stee. De stemhokjes waren in een te kleine ruimte geplaatst en stonden voor een nooduitgang. Op last van de brandweer zijn de hokjes verplaatst. Dat zegt een woordvoerder van de gemeente Houten.

De kiezers kunnen nu in een ander gedeelte van het wooncomplex hun stem uitbrengen voor de Provinciale Staten en de waterschappen.

Dit bepaalt de provincie allemaal in 'Noordzeeland'

NOS op 3 legt in de video hieronder aan de hand van de denkbeeldige dertiende provincie 'Noordzeeland' uit wat het provinciebestuur allemaal doet. Noordzeeland wil zichzelf ontwikkelen, met een nieuw zonnepark, goed openbaar vervoer en cultuur. Welke rol heeft het provinciebestuur daarbij?

Zelfde opkomst als vier jaar geleden

Zeven procent van de kiesgerechtigden heeft om 10.30 uur al gestemd voor de Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen. Dat is net zoveel als bij de verkiezingen van 2015 op dat tijdstip, blijkt uit een prognose van onderzoeksbureau Ipsos.

Bij de vorige verkiezingen was de opkomst uiteindelijk bijna 48 procent.

Ruim 13 miljoen mensen mogen vandaag naar de stembus. Er kan op bijna 10.000 plekken in het hele land worden gestemd en er worden 570 Statenzetels verdeeld.

Toegankelijk?

Is het logo op de stembussen gestolen?

Op stembussen staat een logo: een stempotlood en een rondje met daarin wat gekras van een potlood, alsof er gestemd is. Althans, daar lijkt het op. Maar het logo blijkt gestolen. Een medewerker van de gemeente Zwolle herkende het.

Dit moet je weten over #PS19

Misschien vraag je je nog af waarom je eigenlijk zou moeten stemmen, op wie en waarvoor? Om je op weg te helpen staat in het artikel hieronder wat praktische informatie. Ook zetten we de opvallendste, leukste, en belangrijkste verhalen die we eerder maakten over #PS19 op een rij.

Klaver stemt met zwangere vrouw, Wilders maakt selfies na stemmen

Net LuckyTV

Premier Rutte heeft op een basisschool in Den Haag gestemd voor de Provinciale Statenverkiezingen en de waterschappen. "Dit lijkt altijd op LuckyTV-filmpjes", grapte Rutte toen hij worstelde om zijn stembiljet in de stembus te doen.

Op het stembureau vragen mensen aan Rutte of hij Caroliene niet heeft meegenomen, ziet NRC-journalist Petra de Koning.

Geen idee waar de bovenstaande zin op slaat, klik dan hier

Dieren in het stembureau

Debat meteen op scherp

Het NOS-verkiezingsdebat voor de Provinciale Statenverkiezingen stond, na gisteravond korte verklaringen van de partijleiders over de gebeurtenis van maandag in Utrecht, meteen op scherp.

Kijk hier in een minuut hoe dat ging:

Het debat op NPO 1 trok ruim 1,5 miljoen kijkers. Het was daarmee het op één na populairste programma van de dag, blijkt uit cijfers van Stichting KijkOnderzoek.

Lees hier een samenvatting van het debat

Druk op stations

Op stations is het druk met mensen die hun stem uitbrengen voor de Provinciale Statenverkiezingen. "Van de vier grote steden is het in Utrecht het drukst. Daar staan sinds het begin van de ochtendspits rijen met mensen voor de twee stembureaus", zegt een woordvoerder van de NS tegen persbureau ANP. "Maar het lijkt allemaal soepel te verlopen."

Op 68 treinstations in het land kunnen mensen hun stem uitbrengen. Reizigers kunnen stemmen op het station in de gemeente waar ze wonen, met een geldige stempas en een identiteitsbewijs. Station Castricum had de primeur, daar ging het stembureau in de bloemenkiosk open om 00.00 uur.

Stemmen op het station kan sinds de verkiezingen in 2006. Het is altijd erg druk bij deze stembureaus.

Stemmen met hulp (en een minister)

Minister Bruins van Medische Zorg en zijn visueel gehandicapte VWS-collega Marianne Huijben brengen hun stem voor de Provinciale Statenverkiezingen en het Waterschap uit. In een aantal gemeentes kunnen blinden en slechtzienden zelfstandig stemmen met hulpmiddelen.

Waterschappen bij veel mensen bekend, maar waarom zou je stemmen?

Je kan vandaag stemmen voor de Provinciale Staten, maar ook voor de waterschappen. Dat er zoiets bestaat als een waterschap, is voor veel mensen geen geheim meer, maar wat doen ze eigenlijk precies? Lees dat hier

570

Bij de Statenverkiezingen op 20 maart zijn evenveel zetels te verdelen als vier jaar geleden, namelijk 570. Het aantal beschikbare zetels in een provincie hangt af van het aantal inwoners. Het zijn er minimaal 39 en maximaal 55.

In Noord-Holland, Zuid-Holland, Noord-Brabant en Gelderland is het maximale aantal van 55 zetels beschikbaar. De Staten van Utrecht hebben 49 leden. Limburg en Overijssel hebben 47 provinciale vertegenwoordigers. Friesland en Groningen tellen 43 Statenleden en Flevoland en Drenthe hebben er 41. Zeeland heeft het minste aantal zetels, namelijk 39. Dat is allemaal precies evenveel als in 2015.

Acht jaar geleden waren er nog 566 Statenleden in Nederland. Bij de vorige provinciale verkiezingen kregen Utrecht en Flevoland elk twee zetels erbij.

VVD en CDA waren vier jaar geleden de grootste partijen. Beide partijen kregen 89 Statenzetels. Voor de VVD betekende dat een flink verlies, voor het CDA was het een kleine winst. De SP kreeg vier jaar geleden 69 Statenzetels, D66 volgde met 67 zetels, PVV kreeg er 66 en PvdA 64.

Problemen Amsterdam voorbij

Bij meerdere stembureaus in Zuid kon er vanmorgen ruim een uur niet gestemd worden. De gemeente was vergeten om het register ongeldige stempassen voor de waterschappen te leveren.

Een woordvoerder van de gemeente liet rond 08:45 uur weten dat het euvel opgelost was en dat alle stembureaus alsnog een register ongeldige stempassen geleverd hebben gekregen.

Stembureau dicht na brand

In Alkmaar blijft een stembureau de hele dag dicht omdat daar vanochtend brand was uitgebroken. Het bureau zit in een appartementencomplex in de Biesboschstraat. Mensen die willen stemmen, kunnen op andere plekken in Alkmaar terecht, meldt NH Nieuws.

Verkiezingen gaan over verschillen...

Stembureau te smal voor rolstoelen, burgemeester schiet met bakfiets te hulp

Bij het enige stembureau in het Overijsselse dorp Eesveen kunnen mensen met een rolstoel vandaag niet terecht. De deur van het gebouw is te smal en een verbouwing om dat te veranderen bleek ingrijpend, maar de burgemeester is niet voor een gat te vangen.

"De enige oplossing was eigenlijk om het gebouw als stembureau op te heffen, maar dan hadden we een stembureau minder in onze gemeente. Toen heb ik gezegd: laten we het niet al te ingewikkeld maken. Ik ga op een elektrische bakfiets daarnaartoe, diegene die zich meldt die haal ik op en breng ik naar het dichtstbijzijnde stembureau in Kallenkoten."

Burgemeester Bats is vanaf 09.30 uur bij het stembureau om mensen met een beperking op te wachten en daarna weg te brengen. Gekscherend heeft de gemeente de bakfiets omgedoopt tot de 'Batsfiets'. Hij heeft gisteren al eventjes geoefend op de fiets. "Het is echt een enorm apparaat. " Of die fiets veilig genoeg is? "Absoluut!"

Eerste stemfies

Problemen en Rotterdam en Amsterdam

Een aantal bewoners van de Rotterdamse wijk Middelland had gisteren nog geen stempas ontvangen, meldt RTV Rijnmond. "Het maakt mij niet uit wat je stemt, maar je hebt het recht om te stemmen. Dat wordt me ontnomen", zegt wijkbewoner Jacob van Holten. Enkele bewoners van het Henegouwerplein, de Aleidisstraat en 1e Middellandstraat hadden een dag voor de verkiezingen nog geen stempassen ontvangen.

"Ontzettend vervelend", zegt Hestia Reukema, directeur dienstverlening van de gemeente Rotterdam in een reactie. Ze vertelt aan RTV Rijnmond dat na een gesprek met Sandd bleek dat een postbezorger nog een tas met stempassen thuis had staan. Die zijn alsnog bezorgd. Voor mensen die nog steeds geen pas hebben ontvangen is geen oplossing meer. Dinsdag om 12:00 uur was de uiterste termijn. Reukema weet niet hoeveel mensen vandaag niet kunnen stemmen door de bezorgfout. Volgens haar gaat het om enkele individuele gevallen, niet om een hele straat.

En in Amsterdam?

Bij meerdere stembureaus in Zuid kan er deze ochtend niet gestemd worden, meldt AT5. De gemeente is vergeten om het register ongeldige stempassen voor de waterschappen te leveren. Meerdere Amsterdammers laten weten dat het ook niet mogelijk is om voor de provinciale staten te stemmen.

Elk stembureau moet over een register van ongeldig verklaarde stempassen beschikken, om te voorkomen dat een kiesgerechtigde twee keer kan stemmen. Dit geldt bijvoorbeeld wanneer een stemmer een nieuwe kiespas heeft aangevraagd en de oude dus ongeldig is verklaard.

'Aanslag Utrecht wordt door sommige partijen toch misbruikt'

'Ik laat me niet leiden door wat er de laatste dagen allemaal is gebeurd', zegt een man op treinstation Almere Centrum, doelend op de aanslag in Utrecht. "Ik vind dat wat in Utrecht is gebeurd door sommige mensen wordt misbruikt", reageert een vrouw.

Rondje Friesland

De Friese commissaris van de koning Arno Brok en dijkgraaf Paul van Erkelens reizen vandaag door de provincie om in alle gemeenten een stembureau bezoeken. Ze startten de dag op Vlieland bij burgemeester Tineke Schokker, met een ontbijt op het gemeentehuis. Daarna gaan ze met de boot naar Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Vanuit Lauwersoog zullen de commissaris en de dijkgraaf verder met de auto naar de andere veertien gemeenten in Friesland. De twee eindigen hun reis in Leeuwarden.

Eerste partijleiders brengen stem uit

Bijzondere stembureaus

Kiezers kunnen op verschillende bijzondere locaties hun stem uitbrengen. Reizigers kunnen bijvoorbeeld terecht op stations, 69 in totaal. In Leiden kunnen kiezers hun stem uitbrengen in een museum, bij een 2000 jaar oude Egyptische tempel. In de gemeente Zuidplas is weer een drive-instembureau waar je met de auto doorheen kan.

In het Overijsselse Marle kunnen stemmers weer terecht in het kleinste stembureau van het land: de huiskamer van Wim Westhoff. En er is een primeur: Kiezers kunnen vandaag voor het eerst hun stem uitbrengen in het gebouw van de Eerste Kamer in Den Haag. Voorzitter van de Eerste Kamer, Ankie Broekers-Knol, bemant tussen 10.00 en 12.00 uur persoonlijk het nieuwe stembureau.

Ook zijn er meerdere stemlocaties speciaal geschikt gemaakt voor blinde en slechtziende kiezers. Zij kunnen terecht op 23 stembureaus met speciale hulpmiddelen. Die middelen zijn een mal met gaatjes die over het stembiljet gelegd kan worden en audio-ondersteuning.

De stembureaus zijn op tot vanavond 21.00 uur.

Je staat ermee op en gaat ermee naar bed

Zonder dat je het door hebt is de provincie overal. Geen idee hoe de provincie jouw leven beïnvloedt? Check dan even de video hieronder:

'Ik wil laten zien dat stemmen een groot feestje is'

Stemmen is een feestje, zeggen mensen die al om 00.00 uur stemden in Castricum. "En als je dat als eerste kan doen, is dat toch alleen maar leuk?"

Wij kiezen de Provinciale Staten, maar hoe kiezen zij de Eerste Kamer?

Je kan vandaag stemmen voor de Provinciale Staten en daarmee heb je indirect ook invloed op de landelijke politiek. De Statenleden kiezen over twee maanden de senatoren in de Eerste Kamer.

Hoe dat werkt, is een ingewikkeld proces, waarin onder meer het aantal inwoners per provincie van belang is.

Lees hier hoe het precies zit

Nog even de regels: wel een stemfie, geen gordijnen

Voor de inrichting van stembureaus en voor het uitbrengen van stemmen gelden tal van regels. Wat mag wel en wat mag niet in het stemlokaal?

Hoe Caroliene trending werd

Een opvallend moment tijdens het verkiezingsdebat gisteravond was dat van Caroliene.

Tijdens zijn debat met PvdA-leider Asscher was premier Rutte het even kwijt. Hij riep toen hard de naam van zijn politiek assistente, die ergens in de zaal zat.

Dat ging zo:

Politiek verslaggever Ron Fresen noemde Ruttes roep om hulp tijdens het debat heel opmerkelijk. "Zoiets hebben we nog nooit gezien. Mark Rutte, een van de beste debaters van de afgelopen jaren die een blackout krijgt."

Twitteraars vonden het ook opmerkelijk, in een mum van tijd was 'Caroliene' trending op het sociale medium.

Na afloop van het debat hadden de twee elkaar snel gevonden:

Stemmen op 10.000 plekken

In het hele land gaan om 07.30 uur de stembureaus open voor de Provinciale Statenverkiezingen. Op ongeveer 10.000 plekken kunnen mensen dan hun stem uitbrengen. Dat kan tot vanavond 21.00 uur. Het eerste stembureau ging om middernacht al open op het NS-station in Castricum. Ook op 68 andere stations kunnen reizigers hun stem uitbrengen.

Er wordt vandaag ook gestemd voor de waterschappen. Bij de vorige verkiezingen, in 2015, kon dat voor het eerst tegelijk met de verkiezingen voor de Provinciale Staten. Ruim 13 miljoen mensen mogen vandaag hun stem uitbrengen. Er worden 570 Statenleden gekozen.

De opkomst bij de Provinciale Statenverkiezingen ligt altijd laag, meestal onder de 50 procent. Tegen 11.00 uur wordt de eerste prognose van de opkomst verwacht en rond 21.30 komen de eerste uitslagen binnen.

Felle uithalen in NOS-verkiezingsdebat

Het NOS-verkiezingsdebat gisteravond stond na korte verklaringen van de partijleiders over de gebeurtenis van maandag in Utrecht, meteen op scherp.

Alle partijleiders spraken hun deelneming uit met de slachtoffers en nabestaanden. PVV-leider Wilders hield VVD-leider Rutte en CDA-leider Buma verantwoordelijk voor de aanslag. Hij werd daarin bijgevallen door FvD-leider Baudet. Zij legden onder meer een verband met het immigratie- en integratiebeleid dat in Nederland wordt gevoerd.

Rutte reageerde daar geprikkeld op:

Lees hier een samenvatting van het verkiezingsdebat