Veelbesproken songfestival van start: veel politie, vlaggenverbod en oude bekenden

• Jorn Kompeer

  redacteur Binnenland in Malmö

Zweden maakt zich op voor een veelbesproken editie van het Eurovisie Songfestival. Precies om 21.00 uur klinkt de welbekende Eurovisie-tune, dit maal vanuit de stad Malmö. Televisiekijkers van over de hele wereld wacht een halve finale als altijd vol tradities, vuurwerk en talloze muziekstijlen.

Maar niet alles is hetzelfde als altijd, want zowel achter als voor de schermen is het de meest besproken editie in jaren. Vanuit Nederlands opzicht komt dat mede door het verwachte succes van deelnemer Joost Klein, die donderdag in de tweede halve finale met zijn hit Europapa op het podium staat.

Tegelijk gaat het veel over de beveiliging van het evenement. Malmö organiseerde het songfestival al twee keer eerder (in 1992 en 2013), maar nog nooit stond een editie zo onder hoogspanning als deze.

Scherpschutters op daken

Wie deze dagen door de stad loopt, kan niet ontkomen aan de vele agenten die er patrouilleren en rondrijden, soms zelfs met politiebusjes die meer weg hebben van een oorlogstank. Vanuit heel Zweden zijn agenten ingevlogen om te helpen met de beveiliging. En anders dan normaal zijn ze uitgerust met zware wapens, die ze constant in de aanslag houden.

Hoe dichter bij de Malmö Arena - waar de show vandaan komt - hoe meer maatregelen. Zo geldt er rond de evenementenhal een vliegverbod en is er tijdelijk een systeem geïnstalleerd om drones weg te houden. "De enige drones die hier rondvliegen, zijn van ons om het overzicht te bewaren", legt een politiewoordvoerder uit. Buurtbewoners vertellen dat er daarnaast scherpschutters op de daken liggen.

Om dit allemaal in goede banen te leiden zijn ook agenten uit het nabijgelegen Denemarken en Noorwegen overgekomen om te helpen.

De maatregelen hebben allemaal te maken met een verhoogde dreiging, waar veel Europese landen - ook Nederland - al langer mee te maken hebben. In Zweden komt die dreiging geregeld tot uiting, bijvoorbeeld tijdens koranverbrandingen.

En daar komt deze week bij dat het Eurovisie Songfestival dit jaar voor veel mensen omstreden is, door de deelname van Israël aan het evenement. Vanwege de oorlog in Gaza vinden de critici het ongepast dat Israël donderdag mag aantreden. Al maanden zijn er daarom oproepen aan het adres van de organiserende European Broadcasting Union (EBU) om Israël te weren van het songfestival.

Vlaggenregels

Ook in Malmö zijn er komende dagen protesten gepland. Volgens de organisatie komen daar tienduizenden mensen op af van over de hele wereld.

De organisatie van het songfestival, de Zweedse omroep SVT, houdt daarom de adem in en doet er alles aan om demonstranten buiten de zaal te houden. Daarom zijn ook de regels voor vlaggen aangescherpt.

Bezoekers mogen alleen die van deelnemende landen mee naar binnen nemen, samen met de regenboogvlag. Het tonen van de Palestijnse vlag is nadrukkelijk verboden en de regisseurs is op het hart gedrukt ongeregeldheden buiten beeld te houden, mochten die er zijn.

De televisiekijker krijgt - als alles volgens planning verloopt - waarschijnlijk weinig mee van alle maatregelen en wacht vanavond een eerste halve finale vol spektakel, waar het songfestival om bekendstaat.

Met in het eerste deel gelijk al opvallende inzendingen, zoals de Ierse Bambi Thug, een van de donkerste en meest duistere acts ooit op het festival met verwijzingen naar hekserij. En ook Finland, met twee artiesten die zichzelf hebben vernoemd naar besturingssysteem Windows95 en hun optreden beginnen in een groot ei.

De topfavoriet van de avond is waarschijnlijk Kroatië, dat als zevende aan de beurt is. Zanger Baby Lasagne treedt op met zijn nummer Rim Tim Tagi Dim, dat veel weg heeft van de Duitse metalband Rammstein. Het gaat over jongeren die in Kroatië massaal wegtrekken naar het buitenland, omdat ze in eigen land geen toekomst meer zien.

Oude bekende

Ook Luxemburg doet mee vanavond. En dat is best bijzonder, want dat is voor het eerst in dertig jaar. Omroepen in Luxemburg vonden deelname al die tijd te duur, maar door een bijdrage van de regering is het land er nu voor het eerst sinds 1993 weer bij. Zangeres Tali sluit de show af met het nummer Fighter.

In de eerste halve finale vanavond proberen vijftien landen bij de beste tien te eindigen. Anders dan in de finale, tellen vanavond alleen de stemmen thuis mee.