Iran heeft "het recht en de plicht" om zich te verdedigen tegen "agressieve daden" van buitenaf. Dat zegt het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken in reactie op de Israëlische luchtaanvallen van vannacht. Bij de aanvallen op het westen van de hoofdstad Teheran zijn volgens Iran twee militairen om het leven gekomen. Tegelijkertijd zegt het ministerie ook dat het zijn "verantwoordelijkheden wat betreft regionale vrede en veiligheid onderkent". De spanning tussen beide landen loopt weliswaar op, maar dat gebeurt geleidelijk.
Een hoge Amerikaanse functionaris zegt dat de VS "volledig bereid is om Israël te verdedigen" als Iran kiest voor vergelding. Ook zullen er volgens die functionaris gevolgen zijn "als Iran die ongelukkige beslissing neemt". "Maar wat ons betreft, zou het hierbij moeten blijven."
Over een eventuele nieuwe vergeldingsactie van Iran is weinig duidelijk. Het Iraanse persbureau Tasnim, dat nauwe banden onderhoudt met de invloedrijke Revolutionaire Garde, haalt bronnen aan die de gebruikelijke retoriek bezigen. Zij verklaren dat Iran bereid is om "Israëlische agressie" te beantwoorden. "Er is geen twijfel dat Israël een proportionele reactie kan verwachten", aldus de bronnen.
Militaire doelen
De Israëlische vergeldingsactie hing al weken in de lucht, sinds Israël zelf op 1 oktober door Iran werd bestookt met bijna 200 raketten. Toen werden er drie luchtmachtbases getroffen en ook deze vergeldingsaanval lijkt gericht te zijn geweest op militaire doelen, zoals locaties waar raketten en drones worden geproduceerd.
Een beeld van de omvang van de schade is de ochtend na de aanval nog steeds moeilijk te krijgen. Volgens Israël was de actie succesvol, Iran zelf spreekt van beperkte schade. Op beelden die op sociale media worden gedeeld is te zien dat een drone-fabriek in Shamsabad, ten zuiden van Teheran, onder vuur is genomen. De beelden zijn geverifieerd door de NOS:
Iraanse bronnen melden aan The New York Times dat een van de doelwitten het S-300-verdedigingssysteem op de internationale luchthaven bij Teheran was. Met dat systeem kunnen kruisraketten uit de lucht worden geschoten. In de gelijknamige provincie zouden zeker drie raketbases van de Revolutionaire Garde onder vuur zijn genomen.
De Iraanse luchtmacht zegt dat er militaire bases in drie provincies zijn aangevallen: één bij Teheran en twee bij de Iraakse grens. Staatsmedia melden dat de stad Teheran zelf niet is geraakt. Wel vonden de explosies dicht bij de miljoenenstad plaats, waardoor inwoners ze konden zien en horen. Het Syrische staatspersbureau zegt dat Israëlische raketten ook militaire bases in Centraal- en Zuid-Syrië hebben geraakt.
Dit zijn beelden van vannacht uit Teheran:
In ieder geval zijn de olie- en energie-infrastructuur van Iran en nucleaire faciliteiten van het land niet onder vuur genomen, aldus Amerikaanse media. Dat is vermoedelijk het resultaat van de druk die de VS heeft uitgeoefend op Israël om de aanval beperkt in omvang te houden.
Volgens Israëlische media is Teheran gisteravond door Israël op de hoogte gesteld van de naderende luchtaanvallen, waarbij ook de waarschuwing werd afgegeven dat Iran niet moet terugslaan. Ook de VS is van tevoren op de hoogte gesteld, laat het Pentagon weten.
De escalatie van het conflict tussen Iran en Israël voert terug naar begin april, toen Israël een luchtaanval uitvoerde op het Iraanse consulaat in de Syrische hoofdstad Damascus. Daarbij werden dertien mensen gedood, onder wie twee hooggeplaatste Iraanse militairen. Iran reageerde twee weken later met de eerste directe aanval op Israëlisch territorium met zo'n 300 raketten en drones, die grotendeels werden onderschept door het Israëlische raketschild Iron Dome.
Eind juli werd de politiek leider van Hamas, Ismail Haniyeh, in Teheran gedood, algemeen wordt aangenomen bij een Israëlische luchtaanval. Als reactie daarop en op de Israëlische offensieven in Gaza en Libanon vuurde Iran begin deze maand nog eens 200 raketten af op Israël.
