Hezbollah-leider Nasrallah: geliefd én gehaat in eigen land

Israël heeft Hezbollah-leider Hassan Nasrallah uitgeschakeld. Dat is gebeurd bij een aanval op een bunker waar het ondergrondse hoofdkwartier van Hezbollah was gevestigd. De militante beweging heeft de dood van Nasrallah inmiddels bevestigd.

Uit angst om gedood te worden, vertoonde de 64-jarige Nasrallah zich zelden in het openbaar. Volgens experts wist altijd maar een klein groepje hooggeplaatste Hezbollah-leden waar hij zich ophield. Hij zou Hezbollah hebben aangestuurd vanuit de bunker die gisteravond is gebombardeerd door Israël.

Wat weten we over de man die al 32 jaar de leider was van Hezbollah?

Studie in Irak

Hassan Nasrallah werd in 1960 geboren in een sjiitische familie in een vluchtelingenkamp in een buitenwijk van Beiroet. Nadat de Libanese burgeroorlog in 1975 was uitgebroken sloot hij zich als tiener kort aan bij de sjiitische Amal-militie.

In 1976 verhuisde hij naar Irak om te studeren in Najaf, voor sjiitische moslims een heilige stad. Twee jaar later werd hij samen met andere Libanese studenten Irak uitgezet door de toenmalige leider Saddam Hussein. Toen hij terugkwam in Libanon was daar een burgeroorlog gaande. Na de Israëlische invasie van Libanon in 1982 sloot Nasrallah zich aan bij Hezbollah.

De radicale beweging werd begin jaren 80 opgericht als verzetsbeweging tegen Israël. Strijders probeerden het Israëlische leger te verjagen met aanvallen en aanslagen.

Van jongs af aan was Nasrallah al politiek betrokken, ook volgde hij een religieuze opleiding. Gaandeweg wist hij zich op te werken tot de belangrijkste speler binnen Hezbollah. In 1992 werd hij benoemd tot leider, nadat zijn voorganger werd gedood bij een Israëlische helikopteraanval. Hij was toen met 32 jaar betrekkelijk jong voor die rol.

Onder Nasrallahs leiding voerde Hezbollah aanvallen - waaronder bomaanslagen - uit op Israëlische en Joodse doelen wereldwijd. Bij aanslagen op de Israëlische ambassade in Buenos Aires in 1992 en een Joods cultureel centrum in die stad, twee jaar later, vielen tientallen doden.

Nasrallah zorgde dat Hezbollah bleef groeien. Zo ging de beweging onder zijn leiding de politiek in en werd steeds machtiger. De militaire capaciteit groeide, met name door steun van bondgenoot Iran. In 2000 trok Israël zich terug uit Libanon, mede door het gewapend verzet van Hezbollah.

Dat was belangrijk voor de vorming van Nasrallahs wereldbeeld. In een interview met The Washington Post in 2006 stelde hij dat de gewapende strijd "de enige manier is om te vechten tegen de bezettingsmacht Israël".

Door die opvattingen werd hij een belangrijke stem onder Israëls tegenstanders. In Libanon moesten veel mensen niets van hem hebben, maar voor zijn achterban was hij een charismatische man, die voorop ging in de strijd tegen het Westen. Amerika vond hij te dominant in de wereld. "We leven in een wereld van wolven. Als we te zwak zijn, vallen we ten prooi aan de sterken."

Oorlog met Israël was voor hem logisch. Als je opzij gaat word je niet serieus genomen, vond hij. Die opvattingen maakten hem bij sommige groepen in het Midden-Oosten populair. Hezbollah bezigt niet alleen retoriek maar voert ook al jaren raketaanvallen uit op Israël.

Kwaad bloed

Podcast De Dag wijdde begin dit jaar een aflevering aan Nasrallah. Daarin schetst Joas Wagemakers, islamoloog en universitair hoofddocent aan de Universiteit Utrecht, hoe Nasrallah door zijn aanhang werd gezien als een competent leider. Hij was al lang aan de macht en hij had goede contacten in de regio.

Toch was Nasrallah niet onfeilbaar. Zo steunde hij tijdens de Arabische Lente in 2011 het regime in Syrië. Dat was opvallend, omdat de meeste omliggende landen de kant kozen van degenen die in opstand kwamen tegen de Syrische leider Assad.

Zijn keuze kwam Nasrallah op veel kritiek te staan. "Dat heeft veel kwaad bloed gezet, omdat hij altijd beweerde op te komen voor het volk. In dit geval liet hij zijn bondgenootschappen met het Syrische regime zwaarder wegen", legt Wagemakers uit.

Oorlogsverklaring

Hij wijst erop dat Nasrallah al jaren een balans moest zien te vinden om iedereen tevreden te houden. Aan de ene kant moest hij als leider van een militante beweging zijn solidariteit met het Palestijnse volk laten zien. Aan de andere kant was er in Libanon de behoefte van de bevolking om oorlog te vermijden.

Nasrallah hield op 19 september voor het laatst een toespraak. Daarin noemde hij de aanval via ontplofte piepers en portofoons, waarvoor Israël verantwoordelijk wordt gehouden, een "oorlogsverklaring". Hij benadrukte dat Hezbollah de strijd blijft voortzetten.