Christiaan Paauwe
correspondent Midden- en Oost-Europa
Militaire transporten rijden af en aan bij Tsjasiv Jar. Een kapotte legerjeep wordt op een oplegger afgevoerd terwijl een straaljager op 50 meter hoogte overvliegt om Russische posities aan te vallen. Duidelijk is dat hard gevochten wordt rond de stad.
Onderweg naar een artilleriepositie wijst de Oekraïense militair achter het stuur naar een paar schoorstenen die te zien zijn op een heuvel in de verte. "Dat is Tsjasiv Jar, 9 kilometer verderop." Of de nieuwe Amerikaanse wapenleveranties al binnenkomen? Nee, die zijn volgens de soldaat nog onderweg. In de verte zijn klappen te horen van uitgaand vuur.
Russische fuik
Houwitser-Commandant Ivan uit het West-Oekraïense Lviv is er bepaald niet gerust op. Gecamoufleerd voor Russische drones die boven het slagveld hangen, staat zijn Amerikaanse Paladin-kanon bij een bosrand opgesteld. "De situatie is hier veranderd. Het wordt hier heet, zoals wordt gezegd. Ze proberen ons te omsingelen vanuit het noorden en zuiden. En dan wordt het lastig voor de infanterie en de artillerie om hier weg te komen."
Stukscommandant Ivan lijkt bang voor een scenario zoals zich dat begin dit jaar in de gevallen stad Avdiivka voltrok, zo'n 80 kilometer zuidwaarts. Het Oekraïense opperbevel besloot te laat om terug te trekken, waardoor veel militairen in een Russische fuik terecht kwamen. Ze werden gedood of gevangengenomen.
De angst van Ivan is begrijpelijk, want de Russen rukken steeds sneller op. En dat betekent dat hij verrast kan worden. Vorig voorjaar nam het Russische leger het hard bevochten Bachmoet in. Van Bachmoet naar Tsjasiv Jar is 6 kilometer; daar hebben de aanvallers ongeveer een jaar over gedaan. Maar diezelfde afstand hebben de Russen nu ten zuiden van Ivans positie overbrugd in een week tijd.
Tsjasiv Jar is strategisch belangrijk voor de strijd in de Donbas. Omdat het op een heuvel ligt, zou Rusland vanaf de stad aanvoerwegen naar andere posities onder vuur kunnen nemen. Daarmee komt ook de verdediging van belangrijke steden zoals Kramatorsk en Slovjansk in gevaar.
En dat terwijl Ivan nu vecht met één hand op zijn rug gebonden. "Wij schieten met 155-millimeter-granaten, de NAVO-standaard. Ik heb nu even genoeg. Maar in de opslag ligt nog heel weinig, begrijp ik. Ze moeten absoluut worden aangevuld", vertelt de militair.
Daar komt ook nog eens bij dat Oekraïne niet genoeg manschappen heeft. Daar hebben dit soort artillerie-eenheden ook last van, bevestigt brigadewoordvoerder Andrii. "Het is intensief werk", zegt hij. Mede door de grote verliezen aan Oekraïense zijde kunnen militairen niet genoeg afgewisseld worden en raken ze uitgeput omdat ze te lang aan het front zitten.
Andrii hoopt dat daar snel verandering in komt met een nieuwe mobilisatiewet van Oekraïne, die regelt dat voortaan ook 25- en 26-jarigen kunnen worden opgeroepen voor militaire dienst. "Maar we willen alleen jongens die ook gemotiveerd zijn, niet mannen die van straat zijn geplukt en eigenlijk niet willen."
Dat de Oekraïners nu te weinig munitie en mannen hebben weten de Russen ook. Dat is volgens analisten de reden dat ze nu alles op alles zetten om de verdedigers uit Tsjasiv Jar te verjagen. De Russen maken nu volop gebruik van dit moment van zwakte, want zodra de westerse militaire steun weer op gang komt, zal het moeilijker worden de Oekraïners aan te pakken.
De belangrijkste militaire steun voor de Oekraïners komt uit de Verenigde Staten. Die hulp ter waarde van ruim 60 miljard dollar, waar het licht vorige week definitief voor op groen sprong, liet meer dan een half jaar op zich wachten door politieke strijd in het Congres.
Poetin wil overwinning presenteren
En dan is er nog een meer politieke reden waarom de Russen nu alles in de strijd werpen. Op 9 mei wil het opperbevel aan president Poetin een overwinning kunnen presenteren. Dat is de dag waarop de overwinning op nazi-Duitsland wordt gevierd. Het Kremlin presenteert de oorlog als een strijd tegen Kyiv, dat door Rusland steevast als fascistisch wordt neergezet. Het Kremlin trekt een rechte lijn van de Tweede Oorlog naar nu, als een rechtvaardiging voor de invasie van Oekraïne.
"Voor hen is Tsjasiv Jar duidelijk heel belangrijk", zegt stukscommandant Ivan. "Maar we geven het niet af. We gaan ze zoveel mogelijk storen. Want het geeft grote problemen als we ons hier terugtrekken."
