Waarom nu? En nog vier vragen over de grote Russische luchtaanval op Oekraïne

Rusland heeft Oekraïne in de vroege ochtend bestookt met een groot arsenaal aan wapens. Volgens de Oekraïense luchtmacht is het de grootste luchtaanval sinds het uitbreken van de oorlog bijna twee jaar geleden. Bij de aanval kwamen zeker dertig mensen om het leven en raakten tientallen mensen gewond. Waarom valt Rusland nu aan en wat zegt dit over de stand van zaken in de oorlog? Vijf vragen over de luchtaanval van vandaag.

Welke Oekraïense doelen heeft Rusland gebombardeerd?

Rusland heeft luchtaanvallen uitgevoerd op onder meer de steden Kyiv, Lviv, Charkiv, Dnipro, Odesa en Zaporizja. Rusland had het, in de woorden van de Oekraïense premier Sjmyhal, gemunt op de "sociale en kritieke infrastructuur" in Oekraïne. De energie- en watervoorziening, maar ook een kraamkliniek en een school waren doelwit van de aanvallen.

Rusland probeert de Oekraïense bevolking "het leven zuur te maken" met de aanvallen, zegt luitenant-kolonel buiten dienst Patrick Bolder van het Haags Centrum voor Strategische Studies. "Juist in de winter als de behoefte groot is aan warmte en elektriciteit worden dit soort dingen aangevallen."

Op de kaart kun je zien dat de aanvallen in het hele land waren:

Waarom heeft Rusland de aanvallen nu uitgevoerd?

Volgens oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif is Rusland een paar weken bezig geweest met het voorbereiden van de aanvallen. "Dit is een operatie die je niet in een paar dagen plant."

Waarschijnlijk heeft Rusland de aanvallen nu uitgevoerd, omdat Moskou ziet dat de westerse steun voor Oekraïne afbrokkelt, zegt Bolder. "Er wordt gepraat over een wapenstilstand en het opgeven van terrein door Oekraïne. Dus denken de Russen: 'Laten we er nu nog een klapje op geven, dan ziet het Westen dat Oekraïne een verloren zaak is'."

Daarnaast zou wraak een rol kunnen spelen. De afgelopen week haalde Oekraïne vijf moderne Russische straalvliegtuigen neer en en vernietigde het ook een belangrijk Russisch schip in een haven bij de Krim.

In deze video zie je welke verwoestingen de luchtaanvallen hebben aangericht:

Is de aanval met diverse luchtwapens een nieuwe tactiek van Rusland?

"Al die verschillende soorten dreigingen, zoals kruisraketten en ballistische raketten, hebben allemaal een ander soort middel nodig om uit te schakelen", legt Bolder uit. "Als ze ook nog eens tegelijkertijd, met verschillende snelheden en vanuit verschillende plekken worden afgevuurd, maakt dat het heel ingewikkeld."

De Kruif verwacht dat dit soort aanvallen de komende tijd vaker zullen plaatsvinden. "Maar Rusland kan dit niet elke dag doen. Als je alles inzet wat je hebt, is het de vraag of je daar elke keer genoeg voorraad voor hebt."

Volgens de Oekraïense president Zelensky heeft Rusland "bijna elk wapen in zijn arsenaal gebruikt". Hij zegt dat er zo'n 110 raketten zijn afgevuurd en ook nog tientallen drones. Een woordvoerder van de Oekraïense luchtmacht heeft het over hypersonische kruis- en ballistische raketten, waaronder de X22-raket. Die zijn heel moeilijk te onderscheppen.

Desondanks konden de meeste projectielen volgens Zelensky worden neergehaald. Dat er toch raketten wel doel hebben getroffen, is volgens de experts het gevolg van de strategie van Rusland. Bolder en De Kruif merken op dat Rusland Oekraïne de laatste tijd bijna alleen maar met drones bestookte en niet met raketten. In de tussentijd heeft Rusland waarschijnlijk de voorraad raketten aangevuld.

Hoe wordt er in Oekraïne gereageerd?

President Zelensky noemt het "vanzelfsprekend" dat het land zal reageren op de "de terroristische aanvallen". "We zullen blijven vechten voor de veiligheid van het hele land, elke stad en elke burger. Russische terreur moet en zal verliezen."

Buitenlandchef van de Europese Unie Borrell noemt het op X een "laffe en willekeurige aanval op scholen, een metrostation en een ziekenhuis". Hij benadrukt ook dat de Europese Unie "zo lang als nodig" achter Oekraïne blijft staan.

Wat zegt dit over de stand van zaken in de oorlog?

Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken zegt in een verklaring dat de Russische aanval het bewijs is dat er met Rusland niet over een wapenstilstand kan worden gepraat. "Voor Rusland bestaat er geen ander scenario dan de totale vernietiging van Oekraïne."

De Kruif: "Oekraïne heeft steun van de VS én van Europa nodig, maar het lijkt er nu op dat het Westen ontmoedigd raakt." Volgens hem ligt "de sleutel voor de toekomst in Europa". Maar Oekraïne maakt zich volgens hem ook zorgen om de Europese steun, nu bijvoorbeeld premier Orbán van Hongarije dwarsligt en de PVV - die Oekraïne niet willen steunen - in Nederland de grootste is geworden.