Hezbollah heeft voor Naim Qassem gekozen als opvolger van Hassan Nasrallah, de leider van de pro-Iraanse organisatie uit Libanon die vorige maand bij een Israëlische aanval op Beiroet werd gedood.
Qassem (71) was meer dan dertig jaar de rechterhand van Nasrallah en betrokken bij de oprichting van Hezbollah. Hij trad vaak op als woordvoerder en wordt beschouwd als een van de belangrijkste ideologen binnen de beweging.
Na de dood van Nasrallah nam Qassem de leiding al tijdelijk op zich. Hij was de meest logische overgebleven kandidaat, vooral omdat veel andere kopstukken ook al zijn gedood door Israël. Onder hen is ook Hachem Safiedinne, de neef van Nasrallah die eerst als opvolger werd genoemd. Op X zegt Israël dat Qassem hetzelfde lot wacht. "Zijn ambtstermijn zal de kortste worden in de geschiedenis van deze terroristische organisatie."
Harde klappen
Volgens Nora Stel, universitair docent conflictstudies aan de Radboud Universiteit, heeft Qassem grote schoenen te vullen. "Nasrallah was de ziel en het brein van Hezbollah. Hij genoot enorme autoriteit en respect in de hele regio. Dat de eeuwige tweede man nu naar voren wordt geschoven, toont dat Hezbollah harde klappen heeft gekregen."
Qassem werd verkozen door de Shura-raad, het hoogste bestuursorgaan van Hezbollah waarvan hijzelf ook lid is. De raad maakte het nieuws bekend in een schriftelijke verklaring. "Dat is opmerkelijk. Waar we Hezbollah van kennen zijn de grote bijeenkomsten en toespraken. Dit wordt nu heel klein gebracht, mogelijk om veiligheidsredenen. Maar het versterkt het beeld dat Qassem niet in de voetsporen van zijn voorganger kan treden."
Zeldzame inkijk
Naim Qassem werd in 1953 geboren in Zuid-Libanon. Hij studeerde scheikunde en theologie en was een van de oprichters van de Libanese moslimstudentenbond in de jaren 70. Ook adviseerde hij jarenlang de islamitische internationale universiteit Al-Mustafa.
In 1982 was Qassem betrokken bij de oprichting van Hezbollah. Dat gebeurde met steun van Iran, als reactie op de Israëlische invasie van Libanon datzelfde jaar. De geestelijk leider stond in de jaren erna aan het hoofd van het sjiitische scholennetwerk van Hezbollah.
Een kleine tien jaar na de oprichting werd hij plaatsvervangend hoofd van Hezbollah. Hij bleef dat toen Nasrallah in 1992 de leider werd. In 2006 publiceerde Qassem een boek over de geschiedenis van Hezbollah, dat wordt gezien als een zeldzame inkijk in de organisatie.
Minder macht en aanzien
Waar Qassem zag hoe Hezbollah onder het leiderschap van Nasrallah invloed vergaarde in Libanon, staat hij nu voor grote uitdagingen. "Nu Israël met zoveel kracht constant de gebieden waar Hezbollah zijn machtsbasis heeft aanvalt, wordt het voor Hezbollah steeds lastiger om zijn maatschappelijke en politieke positie daar te waarborgen. De positie van Hezbollah wordt steeds meer ondermijnd. Aanzien en macht nemen af," zegt Stel.
Nadat zijn voorganger Nasrallah werd geliquideerd bij een bombardement op een buitenwijk van de Libanese hoofdstad Beiroet, toonde Qassem zich strijdbaar. In een videoboodschap van een half uur zei hij dat de gevechtskracht van Hezbollah niet was aangetast, ondanks de "pijnlijke klappen" die Israël had uitgedeeld.
Hij zei ook voor een staakt-het-vuren met Israël te zijn, maar dreigde met escalatie als Israël Libanon zou blijven aanvallen. "Uit zelfverdediging hebben wij het recht om welke plek dan ook in Israël aan te vallen", aldus Qassem.
Militaire slagkracht heeft Hezbollah zeker nog, zegt Stel. "De beweging vecht hard tegen Israël in Zuid-Libanon en valt ook doelen in Israël aan met drones en raketten. Maar de politieke invloed is in korte tijd flink gereduceerd door het verlies van veel leiders. Hierdoor komt Hezbollah steeds meer onder de directe invloed van de machtige partner en sponsor Iran te staan."
Front met Gaza
Analisten merken op dat Qassem in een recente toespraak een akkoord tussen Israël en Hamas in de Gazaoorlog niet meer expliciet noemde als voorwaarde voor een staakt-het-vuren tussen Israël en Hezbollah.
"Dat is opmerkelijk, want dat was de reden waarom Hezbollah na 7 oktober überhaupt begon met het aanvallen van Israël. Daarbij zeiden ze steeds: als Israël wil dat we stoppen met bombarderen zodat inwoners veilig kunnen terugkeren naar hun huis, dan moet Israël stoppen met vechten in Gaza. Als Qassem dat echt zou loslaten, zou dat betekenen dat ze hun verlies erkennen."
