Ernest Claassen
redacteur Buitenland
Ernest Claassen
redacteur Buitenland
De Amerikaanse regering werkt aan een laatste, definitief voorstel voor een bestand in Gaza. De strijdende partijen moeten dan zeggen of ze akkoord gaan. Langer doorpraten lijkt voor de VS geen optie meer.
Volgens president Biden is het voorstel bijna klaar. Toen hem gevraagd werd of deze deal wel kans maakt, zei hij: "Er is altijd hoop".
De noodzaak voor een bestand werd opnieuw duidelijk nadat zaterdag zes gedode gijzelaars werden gevonden in een tunnel onder Rafah. Ze zijn volgens Israël van dichtbij doodgeschoten. Voor veel Israëliërs dringt de tijd om de overgebleven gijzelaars levend uit Gaza te krijgen. Al is een ander deel van de bevolking tegen iedere concessie aan Hamas, ook als dat ten koste gaat van de gijzelaars.
Take it or leave it
Jake Sullivan, de nationale veiligheidsadviseur van Biden, sprak zondag met familieleden van de zeven nog levende gijzelaars met een Amerikaanse nationaliteit. Volgens nieuwssite Axios vertelde hij dat president Biden later deze week een ultiem voorstel wil voorleggen aan Hamas en Israël. De twee partijen zouden vervolgens een week de tijd krijgen om ja of nee te zeggen.
Als het aan de Amerikanen ligt is het nu take it or leave it. Als de twee partijen het niet accepteren zou dat het einde kunnen betekenen van de onderhandelingen onder leiding van Amerika, zegt een anonieme hoge Amerikaanse functionaris tegen The Washington Post: "Je moet er op een gegeven moment een punt achter zetten."
Het lijkt een verandering van de Amerikaanse aanpak. "Het is in ieder geval de eerste keer dat ze het zo sterk zeggen", zegt Erwin van Veen, Midden-Oosten-analist van Instituut Clingendael. "Het zal alleen niet helpen, behalve als ze meer druk zetten op de strijdende partijen, en in het geval van Amerika is dat met name Israël. Maar tot nu toe hebben ze geen enkele bereidheid getoond om dat te doen."
33 gijzelaars
De onderhandelingen vorige week in Caïro gingen vooral over de vraag welke gijzelaars zouden worden geruild tegen welke Palestijnse gevangenen, aldus een hoge functionaris tegen The Washington Post.
Er zouden nog 105 gijzelaars in Gaza worden vastgehouden. Het is onduidelijk hoeveel van hen nog leven. Israël houdt er rekening mee dat het er nog 71 kunnen zijn. Amerikaanse inlichtingendiensten denken daarentegen dat nog maar zo'n de 50 gijzelaars leven, schrijft The Wall Street Journal.
Volgens het huidige voorstel zou Hamas in de eerste fase 33 gijzelaars moeten vrijlaten. Dan gaat het om kinderen, vrouwen, mannen boven de 50 en vrouwelijke of zwaar gewonden militairen. Hamas zei onlangs dat ze nog minder dan twintig gijzelaars vasthouden die daaraan voldoen. Drie van de gijzelaars die dit weekend dood werden gevonden stonden op de lijst om te worden vrijgelaten.
President Biden vindt dat premier Netanyahu meer moet doen om de gijzelaars vrij te krijgen:
Het grootste struikelblok voor een bestand is de zogeheten Philadelphi Corridor, de grens tussen Gaza en Egypte. Daar zijn nu Israëlische militairen gelegerd. Hamas wil dat zij vertrekken. De Amerikaanse onderhandelaars zouden nu een nieuw voorstel hebben om dat op te lossen.
Maar gisteren herhaalde de Israëlische premier Netanyahu nog eens dat hij de troepen in geen geval wil terugtrekken. "Hamas wil dat we daar vertrekken, en juist daarom sta ik erop dat we blijven."
Getorpedeerd
En daarmee blokkeert hij elk compromis, meldt CNN. Een Amerikaanse onderhandelaar zei tegen de nieuwszender dat Netanyahu "met één toespraak alles heeft getorpedeerd."
Ook binnen het Israëlische kabinet is er onenigheid over. Minister Gallant van Defensie zei dat Israël "de corridor in acht uur weer zou kunnen innemen als het zich terugtrok." Maar de premier heeft de steun van de meeste ministers en blijft bij zijn standpunt.
Ook Hamas lijkt niet bereid tot concessies. Hoofdonderhandelaar Khalil al Hayya zegt dat Hamas niet akkoord kan gaan als Israël in de corridor blijft. De gesprekken van de afgelopen weken hebben volgens hem helemaal niets opgeleverd. Hamas zou akkoord zijn met het oorspronkelijke voorstel van Biden, maar stelt dat Israël steeds weer met nieuwe eisen komt.
Hamasleider Yahya Sinwar zal zijn mening ook niet veranderen, verwacht de voormalige Amerikaanse Midden-Oostengezant Dennis Ross. "Hij zal voorlopig afwachten en kijken of de protesten in Israël ervoor zorgen dat Netanyahu zijn voorwaarden afzwakt", zei Ross tegen de Washington Post.
Wat als de onderhandelingen echt stoppen? "Dan zijn de gijzelaars waarschijnlijk een verloren zaak, voor zover die nog in leven zijn. Hoe bruut dat ook klinkt", zegt Clingendael-onderzoeker Van Veen. "Verder zal het aantal slachtoffers bij de Palestijnse burgerbevolking alleen maar stijgen. Niet alleen door de gevechten maar ook door de steeds slechtere humanitaire situatie."
Eerder maakten we deze video over de Philadelphi Corridor:
