Verzwakt Hamas weet oorlog te rekken: 'Je bombardeert ze niet zomaar weg'

• Lennard Swolfs

  redacteur Buitenland

Het Israëlische leger beweerde gisteren dat het de helft van de militaire Hamas-top heeft "geëlimineerd". Ook zouden er 14.000 militanten zijn gedood of opgepakt. Deskundigen zeggen tegen de NOS dat Hamas militair flink is verzwakt, maar dat het oorspronkelijke doel van Israël om de groep volledig te vernietigen niet haalbaar is.

Volgens Jerome Drevon is het aantal verloren militanten geen goede graadmeter voor hoe sterk Hamas nog is, want 'voetsoldaten' kunnen makkelijk vervangen worden. Hij is verbonden aan de denktank International Crisis Group en doet al jaren onderzoek naar gewapende groepen in het Midden-Oosten. "Het rekruteren van nieuwe strijders in deze tijd is niet moeilijk. Denk aan Palestijnen die de afgelopen maanden hun familieleden zijn verloren."

Het Israëlische leger deelde deze foto van de veertien hoogste Hamas-commandanten. Zeven van hen zouden zijn gedood.

Bovendien lukt het Israël tot op heden niet om de belangrijkste leiders uit te schakelen. "Ze hebben nog steeds hun hoofdcommandanten en daarmee de militaire kennis om zich te blijven herpakken."

Dat Hamas de oorlog zo lang volhoudt, komt volgens Hamas-kenner Joas Wagemakers van de Universiteit Utrecht ook door het zeer uitgebreide tunnelnetwerk onder de Gazastrook. Daardoor kunnen militanten steeds weer opduiken op plekken waar Israël de groep naar eigen zeggen eerder had verslagen.

Het Israëlische leger zegt regelmatig dat het tunnels verwoest en deelt daar video's van op sociale media. Die beelden zijn lastig te verifiëren en hoeveel tunnels nog in gebruik zijn, is onduidelijk. Volgens Wagemakers kunnen Hamas-strijders zich waarschijnlijk nog steeds gemakkelijk verplaatsen binnen de Gazastrook.

Vorige week deelde het Israëlische leger deze propagandabeelden op X:

Ook wijst Wagemakers op het feit dat Hamas diep in de haarvaten van de Palestijnse samenleving zit. "Hamas-strijders maken onderdeel uit van de bevolking en wonen in gewone huizen."

Guerrillatactieken

Toen Israël vorig najaar de Gazastrook binnenviel na de terreuraanslagen op eigen grondgebied, waren ze vooral uit op wraak, stelt Drevon. Maar een duidelijk idee over wat het land met de Gazastrook wil, was er niet. Het Israëlische leger heeft volgens de Gazaanse autoriteiten inmiddels meer dan 38.000 Palestijnen gedood, 90 procent van de bevolking is volgens de VN ontheemd en de meeste gebouwen in Gaza zijn beschadigd of verwoest.

Het zorgt ervoor dat Israël internationaal steeds meer onder druk komt te staan. Hamas weet dat volgens Devron en speelt daar handig op in. "Hamas wil en kan niet een traditionele oorlog voeren, ze zijn vooral bezig met overleven. Ze wachten net zo lang totdat de druk op Israël zo groot wordt dat er wel een bestand moet komen."

Ondertussen voeren Hamas-militanten nog altijd kleine aanvallen uit op het Israëlische leger. Drevon omschrijft het als typische guerrillatactieken. "In teams van twee tot vier voeren strijders verrassingsaanvallen uit op Israëlische militairen en maken ze bijvoorbeeld tanks onschadelijk." Militanten dragen daarbij vaak burgerkleding, soms voeren ze de acties zelfs uit op slippers.

In deze propagandavideo van Hamas laten militanten zien hoe ze te werk gaan:

Ook uit een analyse van de Amerikaanse krant The New York Times blijkt dat het de strategie is van Hamas om de oorlog zo lang mogelijk te rekken om Israël te laten verzanden in een uitputtende strijd die de internationale kritiek op het land doet toenemen. De krant analyseerde video's gepubliceerd door Hamas en sprak met Hamas-strijders en Israëlische militairen.

Volgens de krant neemt de Palestijnse beweging met deze strategie meer burgerdoden en vernietiging op de koop toe. Al meldde de Amerikaanse inlichtingendienst CIA gisteren dat de leider van Hamas in Gaza, Yahya Sinwar, onder toenemende druk staat van zijn eigen commandanten om een staakt-het-vuren te aanvaarden en de oorlog te beëindigen.

Bommen van Israëlische munitie

Hoeveel wapens Hamas nog heeft, is onduidelijk. Eind mei vuurde de beweging voor het eerst in maanden weer raketten af op Tel Aviv. Hamas heeft volgens deskundigen niet veel meer van deze raketten liggen. Ook is het door de oorlog lastiger geworden voor landen als Iran om wapens de Gazastrook in te smokkelen. Maar volgens Drevon maken ze handig gebruik van afgeschoten Israëlisch vuur.

"Niet alle munitie die Israël afvuurt, gaat af. Stel dat van alles wat het Israëlische leger sinds oktober heeft afgevuurd 1 procent niet is ontploft, dan heeft Hamas tonnen aan munitie om wapens en bommen mee te maken."

Vechten tegen een ideologie

Naast de militaire strijdvaardigheid van Hamas wijst Wagemakers ook op de ideologie. "Hamas is niet een soort kankergezwel dat je kunt verwijderen en dan niet meer terugkomt. Hamas is zo verbonden met de samenleving en het Palestijns-Israëlisch conflict, dat bombardeer je niet zomaar weg. Het idee van gewapend verzet tegen Israël, zelfs met terreurmiddelen, zal blijven bestaan."

Beide analisten denken dan ook dat een politieke oplossing de enige manier is om de oorlog te beëindigen. "Hamas moet direct of indirect onderdeel van die oplossing zijn", zegt Drevon. "Misschien zullen ze geen onderdeel uitmaken van het nieuwe bestuur, maar ze moeten het op z'n minst accepteren. Anders zal Hamas opnieuw aanvallen uitvoeren en vechten."