'Arrestatiebevel Netanyahu en Hamas-kopstukken komt er, maar gevolgen niet groot'

De kans is heel groot dat het Internationaal Strafhof (ICC) een arrestatiebevel zal uitvaardigen tegen drie Hamas-kopstukken, de Israëlische premier Netanyahu en zijn defensieminister Gallant, zoals de aanklager van het ICC heeft verzocht. Dat verwacht hoogleraar internationaal strafrecht Geert-Jan Knoops, tevens hoofdadvocaat bij het ICC. Wel denkt dat hij dat de gevolgen voor de vijf niet heel groot zullen zijn.

Hoofdaanklager Karim Khan maakte vandaag bekend dat hij wil dat er arrestatiebevelen komen tegen vijf hoofdrolspelers in de oorlog tussen Israël en Hamas. Behalve om Netanyahu en Gallant gaat het om de Hamas-leiders Sinwar, Haniyeh en Deif. Drie rechters van het Strafhof moeten een oordeel vellen over dat verzoek.

Knoops denkt dat de rechters nauwelijks anders kunnen dan het honoreren. "Zij doen zelf immers geen onderzoek", zegt hij tegen de NOS. "Ze krijgen materiaal voorgeschoteld waarbij het Israëlische leger en Hamas geen tegenbewijs hebben aangedragen." Hij wijst erop dat het Strafhof een dergelijk verzoek van een aanklager nog nooit heeft geweigerd.

Weg naar proces is lang

Maar ook met zo'n arrestatiebevel is de weg naar een proces tegen de betrokkenen nog lang. Sowieso is dat alleen mogelijk als ze eerst zijn uitgeleverd aan Den Haag, nadat ze zijn gearresteerd in een van de landen die zijn aangesloten bij het Strafhof.

"Ze zullen dan moeten reizen naar een van de landen", zegt Knoops. "Dat risico zullen ze niet nemen. Ik denk niet dat een arrestatiebevel in de praktijk grote gevolgen heeft."

En ook als het tot een uitlevering mocht komen, is het geen uitgemaakte zaak dat het in alle gevallen tot een proces komt, denkt Knoops. Hij zegt dat de zaken enorm van elkaar verschillen.

"Wat betreft de Hamas-zaak acht ik de kans op een proces wel groot", zegt de jurist. Hij noemt het bewijs dat de terroristische organisatie op 7 oktober oorlogsmisdaden heeft gepleegd "betrekkelijk overtuigend", omdat het onder meer op beelden is gebaseerd.

In het geval van de Israëlische bewindslieden is dat anders. Zij worden er onder meer van beschuldigd dat ze uithongering inzetten als oorlogstactiek. "Daar gaat het dus eigenlijk om de waardering van een militaire operatie", zegt Knoops. "Is die conform het oorlogsrecht of niet? Is er daadwerkelijk een plan tot uithongering? Dat is moeilijk te bewijzen."

Verrast

Juist vanwege deze juridische verschillen is Knoops verrast door het feit dat aanklager Khan ervoor koos om de zaken tegen de Israëlische bewindslieden en die tegen de Hamas-kopstukken tegelijk bekend te maken.

"Hij creëert hiermee het beeld dat de handelingen van Hamas en Israël op één lijn worden geschaard. De vraag is of dat wel correct is volgens het internationale recht."

Zo lichtte hoofdaanklager Khan vandaag zijn besluit toe om het ICC te vragen om arrestatiebevelen tegen de vijf betrokkenen: