De enige 'veilige zone' in Gaza is overvol en heeft amper voorzieningen

• Eliane Lamper

  redacteur Buitenland

In Al Mawasi verblijven tienduizenden vluchtelingen die amper toegang hebben tot medische hulp en voedsel. Dit Gazaanse kustgebied is door het Israëlische leger aangewezen als 'humanitaire zone'. Bij een offensief in Rafah zouden Palestijnen volgens Israël hierheen kunnen vluchten.

Het gebiedje ligt ingeklemd tussen Khan Younis en Rafah. Voor de oorlog was het een open stuk land met boerderijen en zandduinen. De bewoners leefden vooral van visserij en landbouw, op een strook van een paar vierkante kilometer.

Na bijna vijf maanden oorlog staat ook deze kleine postzegel vol met witte tenten. De 32-jarige Najat Hillis kreeg ruim een maand geleden via pamfletten uit de lucht de boodschap om naar dit gebied te trekken. "We hebben niet genoeg dekens en matrassen. Ons lijf doet pijn, maar godzijdank hebben we een tent die ons beschermt tegen de regen."

"Er zijn ziektes en het water is vervuild", vertelt Hillis voor haar tent in Al Mawasi:

In de afgelopen maanden werden Palestijnen herhaaldelijk opgeroepen naar deze 'veilige zone' te trekken. Een week geleden kwam het leger opnieuw met een oproep aan bewoners van Gaza-stad om hierheen te gaan. Kort daarvoor werden inwoners rond het Nasser-ziekenhuis in Khan Younis, dat onder vuur lag van het Israëlische leger, er nog heen gestuurd.

Het gebied is niet ingericht op zoveel mensen. Het ontbreekt aan basale voorzieningen. Er is geen infrastructuur, bestrating en riolering. Ziekenhuizen of medische posten zijn er niet en voedsel komt er bijna niet aan. Tenten staan op een uitgestrekte zandvlakte aan zee, waar het 's nachts koud is.

Inmiddels is er voor de vele vluchtelingen amper meer plek. "We zochten een stukje land om tenten neer te zetten, maar dat konden we niet vinden", vertelt Wassem Mushtaha, die met zijn familie uit Khan Younis vluchtte. "Als er nog meer mensen bijkomen, moeten ze naar het strand."

Mushtaha, die voor Oxfam Novib werkt, huurde uit nood een plek op een verlaten recreatiepark in de buurt. "Ik heb mijn tent in een leeg zwembad gezet. Je kan je niet voorstellen wat ik daarvoor heb moeten betalen", vertelt hij. Door de oorlog is de schaarste groot. Voor middelen en diensten die er nog wel zijn, worden woekerprijzen gevraagd.

'Ook hier geen veiligheid'

Het aangewezen gebied zou volgens het leger veilig moeten zijn voor Palestijnen die het geweld in de steden ontvluchten, maar onder meer UNWRA waarschuwde dat het nergens in Gaza veilig is. Een maand geleden werden hier volgens Palestijnse media vier burgers gedood bij een inval. Ook werd iets ten noorden van het gebied een gebouw van Artsen zonder Grenzen beschoten.

"Eerder deze week is een onderkomen van ons aangevallen door een Israëlische tank", vertelt Meinie Nicolai, directeur van de Belgische tak van de hulporganisatie. "Daarbij zijn twee familieleden van ons personeel omgekomen en zes anderen gewond geraakt", zegt ze vanuit Gaza tegen de NOS.

Op deze satellietbeelden, aan de rand van Al Mawasi, is de grote toename van tentenkampen te zien:

De vluchtelingen voelen zich niet veilig, zegt Hillis. "Er zijn beschietingen en er heerst angst. Je hoort continu dat huizen worden opgeblazen. Soms is het alsof de kogels langs onze tent vliegen." De jonge vrouw zou het liefst terugkeren naar Khan Younis, tien minuten bij haar vandaan met de auto. "We willen naar huis, het is genoeg. We zijn kapot."

Leger naar Rafah

Hoewel de druk van zijn bondgenoten toeneemt, blijft premier Netanyahu bij zijn plan om Rafah met grondtroepen binnen te vallen. Ook wanneer Israël en Hamas een tijdelijke wapenstilstand sluiten, zal hij daarna de zuidelijke stad willen uitkammen.

In Rafah verblijven zo'n 1,4 miljoen vluchtelingen. Bij een inval zouden zij moeten evacueren, onder meer naar het strookje aan de kust. Maar niet iedereen kan zich verplaatsen en de druk op het kamp zou verder toenemen. "De wc's stromen over en we kunnen niet eens douchen", zegt Hillis. "Dit kamp kan niet meer mensen herbergen."