Met crowdfunding proberen Palestijnen hun geliefden uit Gaza te redden

• Joey Frankhuisen

  Redacteur online

"Ik wil niet dat mijn familie doodgaat", "red mijn geliefden uit Gaza" en "help mijn familie voordat het grondoffensief in Rafah begint". Het is een greep uit de titels van honderden online inzamelingsacties die gestart zijn door mensen met familie in Gaza, in een poging hun geliefden naar veiliger gebied te krijgen.

Een maand geleden kwam een netwerk aan het licht van Egyptische mensensmokkelaars. Zij vroegen hoge bedragen aan Gazanen, die via de grensovergang bij Rafah het gebied hopen te verlaten. Nu de humanitaire crisis in Gaza volgens de VN met de dag verslechtert en de vrees voor een grondoffensief op Rafah toeneemt, wordt de nood om het gebied te ontvluchten nog groter.

Maar de Gazastrook ontvluchten is nagenoeg onmogelijk. En dus zien veel Palestijnen met familie in Gaza in zee gaan met mensensmokkelaars als enige optie om hun geliefden te redden.

Maar die smokkelaars vragen vaak wel duizenden euro's per persoon. Dat is onbetaalbaar voor de meeste Palestijnen, al helemaal als zij een grote familie hebben. Daarom probeert een aantal van hen dit geld op te halen via zogenoemde crowdfundingsacties. De streefbedragen lopen soms op tot 90.000 euro. Online zijn ook verschillende inzamelingsacties van Palestijnen in Nederland te vinden voor hun familieleden in Gaza.

Het netwerk van tussenpersonen en mensensmokkelaren is al jaren actief vanuit Caïro; in 2016 berichtte Al Jazeera hier al over. Zij hebben waarschijnlijk contacten bij de Egyptische inlichtingendienst en vragen geld aan Gazanen om hen op de lijst te zetten om Gaza via Rafah te kunnen verlaten, stelde The Guardian vorige maand. Maar sinds het uitbreken van de oorlog, vragen ze flink meer geld voor een plek op de lijst.

"Hoe dieper de wanhoop om te vertrekken, hoe beter de handel", schrijft de journalistieke onderzoeksorganisatie OCCRP hierover. Sommige Egyptische reisorganisaties adverteren hiermee openlijk op hun website, ontdekte het platform; het kost 6500 euro voor iemand met alleen een Palestijns paspoort om op de lijst te worden gezet, 1100 euro voor iemand met een Egyptisch paspoort en bijna 2800 euro voor andere buitenlandse paspoorthouders.

Enorm lastige situatie

Een Palestijnse man die in Nederland woont, had ook contact met deze smokkelaars. Hij vloog naar Egypte om vanuit daar te proberen zijn familie de grens over te krijgen. Het gaat onder meer om zijn vader, moeder, zus en broer. Zijn familie woonde in het noorden van de Gazastrook, maar bij een bombardement werd hun huis geraakt. Een groot deel van zijn familie vluchtte naar Rafah, in het zuiden van Gaza.

Hij noemde het vorige maand een enorm lastige situatie. "Ik wil dat mijn familie veilig is, maar ik wil niet bijdragen aan een systeem dat geld verdient aan mensen die gewond en getraumatiseerd zijn en honger hebben", zei de man, die uit veiligheidsoverwegingen anoniem blijft (naam is bekend bij redactie).

Nu de situatie in Gaza steeds penibeler wordt en de vrees voor een grondoffensief in Rafah groeit, ziet hij een deal met deze smokkelaren als de enige optie om zijn familie te redden.

55.000 euro

"Een groep vrienden staat mij bij en we hebben het via iedere officiële weg geprobeerd", zegt hij over de telefoon vanuit Egypte. "Maar uiteindelijk zeiden ze dat dit echt de enige manier is. Ik had mijn twijfels, want er zijn zoveel families in Gaza die gered moeten worden. Ik heb het privilege dat ik dit kan doen."

Uiteindelijk start hij nu dus toch een crowdfundactie. "Ik zou het niet aankunnen als ik over een paar dagen op het nieuws zie dat mijn familie is vermoord, terwijl ik er iets aan had kunnen doen." Om zijn hele familie op de lijst te krijgen, moet hij ruim 55.000 euro ophalen.

Tijdens het bombardement op zijn huis kwam zijn schoonzus om het leven. "Mijn nichtjes en neefjes zijn hun moeder kwijt en er is niks meer om naar terug te keren. Er is geen infrastructuur en er zijn geen scholen meer. Ze hebben zoveel trauma meegemaakt. Ik denk dat het de juiste keuze is om ze naar een veilige plek te verhuizen."