'Tussenvonnis van Internationaal Gerechtshof duidelijk signaal'
Zuid-Afrika reageert met blijdschap op het tussenvonnis over mogelijke genocide in Gaza. Het land had een proces aangespannen tegen Israël bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. De rechters oordelen dat Israël meer moet doen om genocide te voorkomen.
President Ramaphosa volgde de uitspraak live in Johannesburg. Toen de uitspraak was afgerond werd er "Free Free Palestine" gescandeerd terwijl hij uitbundig felicitaties van aanwezigen in ontvangst nam.
"Dit is een overtuigende overwinning voor de internationale rechtstaat en een mijlpaal in de zoektocht naar gerechtigheid voor het Palestijnse volk", liet het land weten in een verklaring. "Het Internationaal Gerechtshof heeft geoordeeld dat Israëls acties mogelijk genocidaal zijn en heeft daarom voorlopige maatregelen afgekondigd."
"Het signaal van het hof was heel duidelijk", zegt Larissa van den Herik van de Universiteit Leiden, gespecialiseerd in genocidewetgeving. "Er moeten vanaf nu direct maatregelen worden genomen."
"Wat nu heel concreet is gemaakt, is dat de manier waarop Israël nu opereert mogelijk een schending van het Genocideverdrag is", vat Van den Herik belang van het tussenvonnis samen. "Ook moeten er maatregelen worden genomen om de nood van de Palestijnen direct te lenigen."
Het hof legde daarvoor Israël zes maatregelen op, zoals het voorkomen van handelingen die mogelijk genocidaal zijn, het tegengaan en vervolgen van opruiende uitspraken en leveren van humanitaire hulp aan de Gazastrook. Ook moet het land daar binnen een maand verantwoording over afleggen aan het hof.
Premier Netanyahu reageerde meteen via X:
In zijn eerste reactie zegt Netanyahu dat Israël internationale wetten respecteert, maar "evenzeer de heilige plicht heeft om ons land en ons volk te beschermen". Hij benadrukt daarbij dat Israël strijd voert tegen de terroristen van Hamas, niet de gehele bevolking van Gaza.
"We zullen er alles aan doen om humanitaire hulp te faciliteren en burgerslachtoffers te voorkomen, zelfs als Hamas hen als menselijk schild gebruikt."
Hij is blij dat het hof niet expliciet oproept tot een staakt-het-vuren, zoals Zuid-Afrika had geëist. "Dat was een walgelijke poging om de Joodse staat het recht op zelfverdediging te ontzeggen en het is het terecht afgewezen."
Van den Herik had vooraf ook niet verwacht dat Zuid-Afrika hierover zijn zin zou krijgen. "Het hof kan alleen maatregelen opleggen aan staten, terwijl het conflict in Gaza tussen Israël en Hamas is. Als Israël bevolen zou zijn om te stoppen met vechten, zou Hamas gewoon kunnen doorgaan."
De Zuid-Afrikaanse buitenlandminister Pandor zei in Den Haag echter dat het gerechtelijk bevel feitelijk een oproep voor een staakt-het-vuren behelst. "Hoe kun je anders hulpgoederen en water leveren? Als je het vonnis leest moet je wel tot de conclusie komen dat een staakt-het-vuren nodig is."
Pro-Palestijnse betogers in Den Haag reageren tevreden:
Wat de gevolgen voor de situatie op de grond ook zijn, Van den Herik denkt dat het vonnis internationaal een grote rol zal spelen. "Het zal voor derde staten gevolgen hebben. Als het hof zo expliciet zegt dat het Genocideverdrag mogelijk is geschonden, dan kunnen andere landen niet volhouden dat de feiten onvoldoende duidelijk zijn."
Het tussenvonnis kan gevolgen hebben voor de steun van andere landen aan Israël, bijvoorbeeld met wapenleveranties. Juridische experts denken bijvoorbeeld dat de uitspraak invloed kan hebben op de zaak die in Nederland speelt over de levering van F-35-onderdelen.
Zuid-Afrika zegt ondertussen de internationale gemeenschap de wacht aan. "Andere landen zijn gewaarschuwd dat het ernstige risico op genocide bestaat voor het Palestijnse volk in Gaza. Ze moeten daarom zelf ook genocide door Israël proberen te voorkomen en oppassen dat ze niet zelf het Genocideverdrag schenden door Israël te helpen."
