Spoednaturalisatie als bij Hamas-gijzelaar Ofir Engel is 'zeer uitzonderlijk'

De Nederlandse regering besloot deze week met spoed het Nederlanderschap toe te kennen aan de 18-jarige Israëliër Ofir Engel, die bijna twee weken geleden door Hamas als gijzelaar werd meegenomen naar de Gazastrook. Volgens de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) komt dit zelden voor. De dienst houdt geen aantallen bij, zegt een woordvoerder, maar dat een naturalisatie in een paar dagen of weken wordt geregeld is "echt zeer uitzonderlijk".

Engel is een kleinzoon van een Joodse Nederlander die na de Tweede Wereldoorlog naar Israël emigreerde. De kinderen van deze man zijn al een paar jaar bezig om de Nederlandse nationaliteit te verkrijgen. Ook de procedure om Engel tot Nederlander te maken was al ingezet, zegt de familie, maar is versneld nadat hij op 7 oktober door Hamas tot gijzelaar was gemaakt.

Raad van State

Normaal gesproken zijn aan naturalisatie allerlei voorwaarden verbonden. Het is onduidelijk of Engel daaraan voldeed. De Rijkswet op het Nederlanderschap biedt een uitweg als dat niet het geval is. De regering kan in bijzondere gevallen afwijken van de voorwaarden, onder meer bij "ernstig ambtelijk verzuim" of om humanitaire redenen, blijkt uit de toelichting op de wet.

Daar is wel advies van de Raad van State voor nodig. De raad adviseert in dergelijke gevallen maximaal twintig keer per jaar positief, zegt een woordvoerder. In het geval van Ofir Engel is echter geen aanvraag binnengekomen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wil niet verder op de zaak ingaan.

Extra druk

Engel is nu een internationale gijzelaar, zoals ook voor andere door Hamas gegijzelde mensen geldt. De regeringen van de landen van herkomst zullen extra druk op de militante Palestijnse beweging uitoefenen om hun landgenoten vrij te krijgen en dat maakt de positie van in dit geval Engel iets steviger, zo hoopt de familie. Demissionair premier Rutte liet gisteren weten dat zijn zaak nu ook de aandacht van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft.

Arabist en Hamas-kenner Leo Kwarten sluit niet uit dat de toekenning van de Nederlandse nationaliteit de kans op vrijlating van Engel vergroot, maar dat is en blijft speculatie, benadrukt hij.

Hij kan zich voorstellen dat Hamas gijzelaars met een andere nationaliteit dan de Israëlische als eerste vrijlaat, zoals vanavond ook lijkt te zijn gebeurd met twee Amerikaanse gijzelaars. "Zeg maar om goede wil te tonen. Ze zeggen dan in feite tegen Israël: we willen ze wel vrijlaten, maar als jullie je gijzelaars terug willen, zullen jullie toch echt iets meer moeten doen."

Wisselgeld

Universitair docent Peter Malcontent van de Universiteit Utrecht is historicus en gespecialiseerd in het Israëlisch-Palestijnse conflict. Hij begrijpt dat families van gijzelaars alles doen om de buitenwereld druk op Hamas te laten uitoefenen. Hoe dat zou moeten en of het kans van slagen heeft, weet hij niet.

"Hoe je het ook wendt of keert, deze gevangenen blijven wisselgeld voor Hamas tot Hamas denkt dat het wisselgeld moet worden uitgekeerd", zegt Malcontent. "Dat kan tijdens het Israëlisch offensief zijn, om een wapenstilstand te sluiten, maar dat kan ook veel later zijn. Want zolang deze gevangenen heel dicht bij de leiders van Hamas in Gaza zitten, is het voor Israël lastig om dat leiderschap uit te schakelen. Dan loop je namelijk ook het risico dat je die gevangenen meeneemt."