Fatima Bajja
redacteur
Fatima Bajja
redacteur
Veel Nederlanders met een migratieachtergrond vinden dat hun belangen niet goed zijn vertegenwoordigd in de Tweede Kamer. Dat komt naar voren uit het Nationaal Kiezersonderzoek. Ongeveer 70 procent van de kiezers met een niet-Europese migratieachtergrond vindt dat.
"Het gevoel dat de belangen te weinig worden behartigd is sterker als ze discriminatie ervaren," zegt onderzoeker Marcel Lubbers, hoogleraar Interdisciplinaire Sociale Wetenschap bij de Universiteit Utrecht. Daarin hebben Denk, Bij1 en Kamerleden met een migratieachtergrond de afgelopen jaren nog niet veel aan veranderd, komt uit het onderzoek naar voren.
In het onderzoek is specifiek gevraagd naar het thema discriminatie, omdat het onderwerp veel leeft onder kiezers van onder andere Denk en Bij1. "We zien vooral bij kiezers met een niet-Europese migratieachtergrond die Denk of NSC willen gaan stemmen dat zij discriminatie ervaren en vinden dat hun belangen niet behartigd worden." Kiezers met een migratieachtergrond die van plan zijn op VVD of D66 te gaan stemmen ervaren wel voldoende vertegenwoordiging.
Denk
Jongerenwerkers Melvin Kolf en Vasilis Zachos van Presikhaaf University in Arnhem herkennen zich in de onderzoeksresultaten. Ze werken in Presikhaaf, een multiculturele wijk met ruim honderd verschillende nationaliteiten. "Bewoners stemmen relatief minder en ervaren bovengemiddeld wantrouwen richting de politiek en andere officiële instanties", vertelt Kolf. "Denk was de grootste partij in Presikhaaf-West bij de laatste twee Tweede Kamerverkiezingen in 2017 en 2021."
De jongerenwerkers doen hun uiterste best wijkbewoners aan te moedigen woensdag te gaan stemmen. Het stembureau in hun wijkcentrum wordt gerund door jongeren uit de buurt. Zo leren ze volgens hen wat het democratische proces inhoudt, praten erover met familie en vrienden en vergroot het de kans dat ze gaan stemmen.
Te veel aandacht
Het Kiezersonderzoek toont ook aan dat een derde van de Nederlanders zonder migratieachtergrond vindt dat de belangen van mensen met een migratieachtergrond juist te veel worden behartigd. Zij vinden dat mensen zoals zij weinig gehoord worden. Ze stemmen dan op partijen die migratie willen beperken.
Dat gevoel leeft vooral onder kiezers die FvD, PVV, JA21 en BBB willen gaan stemmen. "Dat geldt in even sterke mate onder mensen met migratieachtergrond, die vinden dat zij onvoldoende gehoord worden, die vooral Denk en NSC willen stemmen", zegt Lubbers.
Het vertrouwen in de Tweede Kamer is dertig procent onder alle kiesgerechtigden, met weinig verschil tussen kiezers met of zonder migratieachtergrond. Bij Nederlanders met een migratieachtergrond die zich onvoldoende vertegenwoordigd voelen in de Tweede Kamer ligt dat vertrouwen lager, op twintig procent.
Effect op opkomst
Lubbers denkt dat er meerdere opties zijn om kiezers het gevoel te geven dat ze gehoord worden. Er kunnen burgerfora worden ingesteld, zodat er directer wordt geluisterd. En Kamerleden moeten ook duidelijker en zichtbaarder maken wat ze doen doet aan het thema discriminatie.
Op basis van zijn onderzoek kan Lubbers nog niet zeggen of het vertrek van Simons (Bij1), Kuzu, en Azarkan (Denk), die vaak discriminatie aankaartten in de Tweede Kamer, komende woensdag invloed gaat hebben op de opkomst van kiezers met een migratieachtergrond. Uit eerder onderzoek weet hij dat wantrouwen kan leiden tot niet stemmen, vooral als mensen zich niet herkend of gezien voelen, wat de opkomst kan verminderen.
Soms kan het volgens de hoogleraar echter ook een extra motivatie zijn. "Een ervaring met discriminatie kan een gevoel van onvrede veroorzaken en juist een mobilisatie zijn om te gaan stemmen; daar is Bij1 een voorbeeld van."
Zorgen
Jongerenwerker Zachos hoort in zijn wijk regelmatig de zorgen over het vertrek van politieke figuren zoals Kuzu of Simons. "Als zij zich hebben ingezet voor gelijkheid en tegen discriminatie en nu de Tweede Kamer verlaten, wie zal dit geluid voortzetten en vertegenwoordigen? Met wie kunnen we ons nog identificeren, roepen deze jongeren uit.
Volgens Zachos is het voor de mensen in zijn wijk van belang dat er politici opstaan die weten wat deze mensen op dagelijkse basis meemaken. In zijn wijk wonen veel slachtoffers van de toeslagenaffaire en bewoners die aangeven racisme en discriminatie te ervaren. Het is dan ook de vraag of partijen en politici het vertrouwen kunnen winnen op dat gebied.
Maar ook een conflict zoals de oorlog in het Midden-Oosten speelt een rol. "Bij dit laatste zien wij juist dat mensen, en jongeren, zich gemotiveerd voelen om hun stem te laten horen als solidariteit en dat dit voor sommigen de belangrijkste reden is om juist wel te gaan stemmen."