In de laatste periode voor de verkiezingen zijn stemmers volop in beweging, nadat de peilingen wekenlang nauwelijks verschuivingen hadden laten zien. In de Peilingwijzer is de PVV de voorbije week gestegen naar 22 tot 28 Kamerzetels, terwijl NSC juist wegzakt naar 19 tot 25.
Daarmee heeft de partij van Geert Wilders zich bij de overige drie gevoegd die nog kans maken om de grootste te worden komende woensdag. Die andere grotere partijen zijn de VVD met 26 tot 30 zetels, GroenLinks-PvdA met 21 tot 25 en ook nog het NSC van Pieter Omtzigt.
Op dit moment is de VVD significant groter dan NSC en GroenLinks-PvdA, maar is dat van de PVV niet met voldoende zekerheid te zeggen. De laatste partij is de voorbije week zo snel omhoog gegaan, met zo'n 5 zetels, dat de Peilingwijzer in dit geval een extra ruime foutmarge aanhoudt.
De Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos/EenVandaag en I&O Research, reageert meestal vertraagd op plotselinge bewegingen in de kiezersgunst. Maar in deze slotweek houdt het model rekening met het feit dat in de allerlaatste fase van de campagne grotere sprongen mogelijk zijn dan buiten verkiezingstijd.
Stevige eindsprint
"Die grote beweeglijkheid van de kiezer is niet meer dan logisch als je bedenkt dat onderzoek al lang liet zien dat de meesten tot voor kort nog zweefden of twijfelden", zegt politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer. "Die mensen zijn nu aan het beslissen wat ze gaan doen. Maar I&O Research meldt vandaag dat nog steeds maar 30 procent volledig zeker is van zijn keus, dus er kan nog steeds van alles gebeuren."
"Bij de vorige verkiezingen was het D66 die een hele stevige eindsprint trok en deze keer zien we de PVV sterk stijgen in de laatste week", gaat Louwerse verder. "Vandaag ziet I&O Research datzelfde gebeuren, maar signaleert dat bureau ook dat GroenLinks-PvdA zou zijn doorgestegen naar 27 zetels. Omdat I&O deze partij tijdens de campagne vaker iets hoger inschatte dan Ipsos, zien we dat in de Peilingwijzer nog niet. We gaan morgen bekijken of Ipsos tot soortgelijke conclusies komt als I&O."
BVNL in Peilingwijzer
Opvallend in de nieuwste Peilingwijzer is ook dat BVNL van Wybren van Haga daarin op de valreep 0 tot 2 zetels scoort. De afgelopen maanden haalde deze afsplitsing van Forum voor Democratie meestal geen zetels bij zowel I&O Research als Ipsos. Omdat dat nu beide bureaus wel het geval is, is BVNL opgenomen in de Peilingwijzer.
Onveranderd is dat BBB, dat bij de Provinciale Statenverkiezingen de grote winnaar was, in de loop van de tijd steeds weer iets verder wegzakt. Inmiddels staat de partij van Caroline van der Plas op 5 tot 9 zetels. Dat is weliswaar nog altijd een duidelijke winst ten opzichte van die enige zetel die Van der Plas nu bezit in de Tweede Kamer, maar ver verwijderd van de tientallen waar BBB in maart aanspraak op leek te kunnen maken.
D66 behaalt nu rond de 7 tot 11 zetels en blijft samen met het CDA (3-5) de coalitiepartij die het meeste last lijkt te hebben van de impopulariteit van de huidige coalitie. De ChristenUnie leek daar als enige lang aan te kunnen ontsnappen, maar ook die dreigt nu met 3 tot 5 zetels enig terrein te verliezen. Andere verliezers in het huidige veld zijn Forum voor Democratie en de SP (beide op 3-5) en JA21 op 1-3.
Stabiel blijven de Partij voor de Dieren op 5 tot 7 zetels en Volt en de SGP op 2 tot 4. Denk zou een zetel kunnen winnen op 3-5. Terwijl het voor Bij1 en 50Plus met 0-1 zetel spannend blijft of zij in de komende periode nog wel in de Tweede Kamer blijven vertegenwoordigd.