'Doden en gewonden bij luchtaanval Kramatorsk' • Loekasjenko: Prigozjin is in Belarus

Deze bus evacueert gewonde militairen vanaf het Oekraïense front

Deze vrijwilligers hebben de taak om gewonde soldaten van het front te evacueren in een speciaal uitgeruste bus, die plaats biedt aan zes bedlegerige militairen.

'Nog onduidelijk wat Wagner-opstand voor NAVO betekent'

Het is nog te vroeg om te zeggen wat de ontwikkelingen in Rusland en de 'verhuizing' van Jevgeni Prigozjin betekenen voor de NAVO. Dat heeft de secretaris-generaal van het militaire bondgenootschap, Jens Stoltenberg, vanavond in Den Haag gezegd. Hij was in het Catshuis voor een diner met de leiders van enkele NAVO-landen, waaronder die van België en Noorwegen.

Na afloop zei Stoltenberg dat de Wagner-opstand laat zien dat de oorlog in Oekraïne de "verdeeldheid in Rusland" heeft versterkt. Desondanks waarschuwde hij dat men Rusland niet minder serieus moet nemen en Oekraïne moeten blijven steunen: "De Oekraïense strijdkrachten zetten nu hun tegenoffensief voort. De gevechten zijn zwaar, maar ze boeken vooruitgang."

Landen als Polen en Litouwen riepen de NAVO eerder vandaag op om de oostflank van het gebied te versterken. Vanavond zei president Duda van Polen dat de NAVO "een zeer, zeer duidelijk antwoord" moet formuleren op de verplaatsing van Wagner naar Belarus. "Dit vraagt om zeer belangrijke besluiten", aldus Duda, die dit niet verder specificeerde.

'Ik dacht dat het een grap was', zegt Navalny over Wagner-opstand

De Russische oppositieleider Navalny, die gevangenzit in een Russisch strafkamp, dacht aanvankelijk dat er sprake was van een grap, toen hem voor het eerst werd verteld over de opstand van de Wagner-groep afgelopen weekend. Dat deelt zijn team namens hem op Twitter.

Navalny zit in isolatie en spreekt nagenoeg niemand. Bovendien heeft hij geen radio meer in zijn cel, schrijft hij. De oppositieleider hoorde pas van de opstand bij een zitting in de strafzaak tegen hem. "Ik dacht dat er sprake was van een grap of van een internetmeme die ik nog niet kende", aldus de Kremlin-criticus.

Hij vervolgt: "Maar in plaats daarvan kwam de openbaar aanklager binnen en gingen we verder met de strafzaak waarin ik word beschuldigd van het opzetten van een organisatie die Poetin met geweld omver wil werpen". In verdere tweets schrijft Navalny dat niet de oppositie een gevaar vormt voor Rusland, maar Poetin en diens bondgenoten.

Oekraïne: twee doden, 22 gewonden in Kramatorsk

Bij een luchtaanval op de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk zijn twee doden gevallen. Daarnaast zijn zeker 22 mensen gewond geraakt, meldt het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken vanavond. Onder de gewonden zou ook een kind zijn.

VS deze week nog met sancties op Wagner in Afrika

De Verenigde Staten zullen deze week nog sancties opleggen aan de Wagner-groep vanwege de activiteiten van de huurlingen in Afrika. Dat heeft het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken bekendgemaakt. Vooralsnog zijn er geen details vrijgegeven.

De sancties komen kort na de opmars naar Moskou die de Wagner-groep zaterdag maakte. Volgens een woordvoerder van het ministerie hebben de aangekondigde sancties echter niets daarmee te maken. "We leggen deze sancties op in verband met eerdere activiteiten", aldus de woordvoerder, verwijzend naar Wagners aanwezigheid in verschillende Afrikaanse landen. De Wagner-huurlingen zijn onder meer betrokken bij binnenlandse conflicten in Mali en de Centraal-Afrikaanse Republiek.

'Luchtaanval op Kramatorsk'

In Kramatorsk in het oosten van Oekraïne zijn vanavond twee raketten neergekomen op een druk gedeelte van de stad. Dat heeft de gouverneur van de regio Donetsk, Pavlo Kyrylenko, op de Oekraïense televisie gezegd.

De hulpdiensten zijn ter plaatse, over het mogelijke aantal gewonden en doden is nog niets duidelijk. "Het gebeurde in het centrum van de stad, veel mensen waren buiten aan het eten", aldus Kyrylenko.

Op door de NOS geverifieerde beelden is onder meer forse schade aan een flatgebouw te zien.

Buurlanden Belarus: opstand laat zien waar huurlingen toe in staat zijn

Behalve Polen maken ook Litouwen en Letland zich zorgen over de komst van Wagner-baas Prigozjin naar buurland Belarus. De buitenlandministers van de twee Baltische staten zien in de snelle opmars van zaterdag een bewijs van waartoe de Wagner Groep in staat is. Dit weekend slaagde de groep huurlingen erin honderden kilometers af te leggen en vanuit Oekraïne de grens naar Rusland te passeren.

"In acht tot tien uur kunnen ze plotseling ergens in Belarus nabij Litouwen opduiken", aldus de buitenlandminister van dat land. "Dit zorgt voor een onvoorspelbaardere situatie in de regio." Net als Polen eerder vandaag roepen de twee landen de NAVO op om de oostflank van het NAVO-gebied snel te versterken. Belarus grenst aan Polen, Litouwen en Letland.

Prigozjin arriveerde vandaag in Belarus, zo maakte de Belarussische leider Loekasjenko bekend. Ook andere huurlingen van Wagner zijn in het land welkom. De groep heeft toestemming gekregen om een oude militaire basis in gebruik te nemen.

VS maken opnieuw 500 miljoen dollar vrij voor Oekraïne

De Verenigde Staten hebben opnieuw voor 500 miljoen dollar aan militaire steun toegezegd aan Oekraïne. Zo worden onder meer militaire voertuigen en munitie voor luchtverdedigingswapensystemen geleverd.

"We zullen Oekraïne blijven steunen bij het verdedigen van zijn soevereiniteit en territoriale integriteit tegen Russische agressie", aldus het Pentagon. De VS heeft sinds het begin van de oorlog, eind februari 2022, voor ongeveer 40,5 miljard dollar (bijna 37 miljard euro) aan militaire steun aan Kyiv toegezegd.

'Tegenoffensief langer dan gehoopt, maar geen sprake van mislukking'

De onrust in Rusland lijkt zich nog niet direct te vertalen in Oekraïense successen op het slagveld. Mondjesmaat worden dorpen langs het zuidfront bevrijd. Het Oekraïense tegenoffensief verloopt langzamer dan gehoopt, erkende president Zelensky vorige week. Maar dat betekent niet dat het offensief op mislukken staat, stellen analisten.

Lees hieronder het hele artikel:

Loekasjenko: Prigozjin overtuigd om te stoppen

Volgens de Belarussische leider Loekasjenko heeft hij Wagner-baas Prigozjin afgelopen weekend ervan weten te overtuigen om diens opstand te staken. Hij zegt dat daar wel een telefoongesprek "vol scheldwoorden" aan voorafging. Daarnaast zou Loekasjenko de Russische president Poetin hebben geadviseerd om terughoudend te zijn met het neerslaan van de opstand van de Wagner-baas.

Loekasjenko stelt dat Prigozjin bij het ontketenen van de opstand onder druk was gezet door zijn manschappen die in Oekraïne operaties leiden. Volgens hem was de Wagner-leider in het telefoongesprek woedend, en stelde hij dat hij gerechtigheid wilde voor zijn huurlingen die in Oekraïne waren omgekomen.

Aan Loekasjenko maakte Prigozjin zijn plannen om naar Moskou te trekken kenbaar. De Belarussische dictator zou daarop hebben gezegd dat Wagner halverwege "platgeslagen zou worden".

De Belarussische staatspers meldt verder dat Loekasjenko, een belangrijke bondgenoot van het Kremlin, eerder die zaterdag door Poetin was gebeld. Die laatste zou hebben geklaagd dat Prigozjin zijn telefoontjes niet beantwoordde.

Afgelopen maandag zei Prigozjin dat hij nooit van plan was geweest Poetin af te zetten, maar enkel het vertrek van defensieminister Sjojgoe en chefstaf Gerasimov had geëist. Hij beschuldigde de Russische legerleiding van corruptie en falend beleid.

Burgemeester Kyiv op vingers getikt na luchtaanvallen

Burgemeester Klitsjko van Kyiv is op de vingers getikt door de Oekraïense regering vanwege de staat van de schuilkelders in de hoofdstad. Daarnaast zijn vier lokale bestuurders uit hun functie gezet.

Vorige week maakte de Oekraïense president Zelensky bekend dat er functiewisselingen zouden plaatsvinden naar aanleiding van een incident met schuilkelders begin juni. Tijdens Russische luchtaanvallen op de hoofdstad konden drie burgers de schuilplaatsen niet in waardoor zij op straat moesten blijven. De aanvallen kostten het drietal - twee vrouwen en een meisje - vervolgens het leven.

Zelensky beval daarop dat alle schuilkelders in de stad geïnspecteerd zouden worden. Uit dat onderzoek bleek volgens hem dat maar 15 procent van de 4655 schuilkelders daadwerkelijk geschikt waren. 44 procent is vrij toegankelijk.

Tussen Zelensky en Klitsjko bestaan al langer politieke spanningen, maar het lijkt er vooralsnog niet op dat de burgemeester het veld moet ruimen.

Orbán: neerslaan Wagner-opstand teken van Poetins kracht

Volgens de Hongaarse premier Orbán is president Poetins macht door de Wagner-opmars van afgelopen weekend niet verzwakt. In een interview gepubliceerd door onder meer Politico zegt hij dat het juist "een teken van kracht" is dat Poetin de opstand binnen een etmaal heeft weten neer te slaan.

Ook zegt de Hongaarse leider dat hij "weinig belang ziet" in de gebeurtenissen van afgelopen zaterdag. "Poetin is de president van Rusland en wie denkt dat hij vervangen kan worden, begrijpt het Russische volk en de machtsstructuren niet", aldus Orbán. De Hongaarse leider staat al langer bekend als bondgenoot van Poetin.

In een reactie op Twitter valt een adviseur van Zelensky de Hongaarse premier hard aan: volgens hem verloochent Orbán de Europese waarden door Russische propaganda te verspreiden.

Ook in Nederland klinkt kritiek op het interview. Volgens Kamerlid Tom van der Lee (GroenLinks) is Orbán "nog verder van het padje af". Op Twitter schrijft hij: "Hij vergoelijkt Russische oorlogsmisdaden, ondermijnt de gezamenlijke Europese buitenlandpolitiek."

Zelensky: verwacht volgende maand uitnodiging NAVO

De Oekraïense president Zelensky heeft de NAVO opgeroepen om zijn land volgende maand uit te nodigen zich aan te sluiten bij de NAVO. Halverwege juli vindt in Vilnius namelijk een belangrijke top van het militaire bondgenootschap plaats. "De NAVO heeft alle reden om Oekraïne te vragen zich aan te sluiten", schrijft Zelensky op Telegram.

Vorige week zei de Defensieminister van Oekraïne dat hij verwacht dat Kyiv volgende maand "een duidelijk signaal" zal krijgen over hoe het land zich in de toekomst kan aansluiten. De Oekraïense president zoekt al veel langer aansluiting bij het bondgenootschap, maar erkende in het verleden ook dat dit onmogelijk is zolang de oorlog in zijn land nog gaande is.

Poetin: Wagner werd volledig gefinancierd door de staat

President Poetin heeft voor het eerst gezegd dat de Russische staat de Wagner-huurlingen van Prigozjin volledig financierde. Volgens de Russische leider werd van mei 2022 tot mei dit jaar omgerekend circa 920 miljoen euro overgemaakt, zo schrijven de Russische staatspersbureaus.

Daarnaast zei de Russische leider dat Prigozjin 850 miljoen euro heeft overgehouden aan contracten met de Russische staat. De ondernemingen van de Wagner-baas werden volgens Poetin ondergebracht in een moedermaatschappij, Concord Holding. De president kondigde een onderzoek aan naar de geldstromen bij dat bedrijf.

Afgelopen weekend trok een deel van de huurlingen van Wagner onder leiding van Prigozjin op naar Moskou. Prigozjin had kort daarvoor gedreigd dat hij de voltallige Russische legertop wilde vervangen. De Wagner-leider staakte die opmars onverwachts, volgens het Kremlin na bemiddeling van Belarus. Daar zou Prigozjin inmiddels zijn aangekomen. Poetin heeft gezegd dat hij niet zal worden vervolgd.

Polen wil versterking van NAVO aan oostflank

Polen wil dat de NAVO inzet op versterking aan de oostflank van het land. Dat heeft de Poolse president Duda gezegd in aanloop naar een NAVO-werkdiner in het Catshuis in Den Haag. Volgens Duda is het "een negatief signaal" dat Prigozjin naar buurland Belarus is vertrokken.

"We zien de verplaatsing van Russische troepen in de vorm van de Wagner-groep naar Belarus als zeer negatief signaal voor ons", aldus Duda. Hij wil dat tijdens het overleg vanmiddag onder de aandacht brengen. Bij het werkdiner zijn onder meer de leiders van Roemenië, België, Noorwegen en Litouwen. Litouwen deed de afgelopen dagen al een vergelijkbare oproep.

Halverwege juli vindt in Vilnius een belangrijke NAVO-top plaats waarbij gesproken zal worden over de oorlog in Oekraïne.

Loekasjenko: Prigozjin is in Belarus

Wagner-leider Prigozjin is in Belarus. Dat heeft president Loekasjenko bekendgemaakt, meldt het Belarussische staatspersbureau Belta.

Afgelopen zaterdag leidde Prigozjin een opmars van Wagner-militairen naar Moskou, maar die werd plotseling gestaakt, volgens Prigozjin om "Russisch bloedvergieten te voorkomen". Sindsdien was afgezien van een audioboodschap op Telegram niets meer van de Wagner-leider vernomen.

Loekasjenko zou hebben bemiddeld tussen Prigozjin en de Russische president Poetin, waarop Prigozjin de opmars zou hebben afgeblazen. De twee Russen kwamen overeen dat Prigozjin naar Belarus zou gaan. Ook andere Wagnerstrijders mochten onder de deal naar Belarus 'verhuizen', zonder te worden vervolgd.

Volgens de Belarussische president worden er geen nieuwe bases voor hen gebouwd, maar is de Wagner-huurlingen wel een oude, ongebruikte militaire basis aangeboden.

'Burgers op grote schaal gemarteld door Russische militairen'

Russische militairen hebben op grote schaal en systematisch burgers in Oekraïne gemarteld, melden de Verenigde Naties (VN). Tientallen burgers zouden standrechtelijk zijn geëxecuteerd.

De VN heeft honderden slachtoffers en getuigen gesproken. Daaruit komen zeker 900 gevallen naar voren van burgers, inclusief kinderen en ouderen, die willekeurig werden vastgehouden. De meeste van hen in Rusland. De meerderheid van de geïnterviewden zegt te zijn gemarteld. Sommigen kregen te maken met seksueel geweld door Russische militairen.

"Marteling werd gebruikt om slachtoffers te dwingen te bekennen dat ze de Oekraïense strijdkrachten hielpen, hen te dwingen samen te werken met de bezettende autoriteiten of degenen met pro-Oekraïense opvattingen te intimideren", zegt het hoofd van de mensenrechtentak van de VN Matilda Bogner.

In het rapport zijn ook 75 gevallen beschreven van mensen die door Oekraïense strijdkrachten zijn vastgezet. Meer dan de helft van hen meldden ook dat ze waren gemarteld of mishandeld, meestal tijdens hun ondervraging of onmiddellijk na hun arrestatie, zegt Bogner.

Het onderzoek werd vijftien maanden lang gedaan, vanaf het uitbreken van de oorlog in februari vorig jaar tot mei van dit jaar. Oekraïne heeft de VN volledige toegang gegeven tot hun gevangenen, aldus Bogner, met uitzondering van 87 Russische matrozen. "Ondanks verzoeken heeft de Russische Federatie ons geen soortgelijke toegang gegeven."

Poetin bedankt leger in nieuwe toespraak

President Poetin heeft opnieuw een toespraak gehouden. Hij sprak voor zo'n 2500 militairen op een plein in het Kremlin, het ommuurde terrein in Moskou waar Poetin ook zijn kantoor heeft.

Poetin bedankte het Russische leger "voor het stoppen van een burgeroorlog", bij de opstand van Wagner-leider Prigozjin, zaterdag. Verder zei hij dat het leger geen eenheden heeft teruggehaald uit Oekraïne om de opstand de kop in te drukken. Hij vroeg alle aanwezigen om een minuut stil te zijn, om de piloten te herdenken die bij de opstand om het leven kwamen.

Minister Sjojgoe van Defensie woonde de speech van Poetin bij. De opstand van Wagner was vooral gericht tegen hem en de hoogste militair Gerasimov; Prigozjin eiste hun vertrek.

Kremlin zegt niet te weten waar Wagner-baas Prigozjin is

Het Kremlin zegt geen informatie te hebben over waar Wagner-baas Prigozjin op dit moment verblijft. Prigozjin leidde afgelopen weekend een kortstondige muiterij uit protest tegen de militaire leiding van Rusland.

Zaterdagavond zou een deal zijn gesloten tussen Wagner en de Russische autoriteiten. Daarbij zou zijn afgesproken dat Prigozjin en een deel van zijn manschappen naar Belarus zouden mogen gaan. Die deal zou zijn overeengekomen onder leiding van de Belarussische president Loekasjenko.

Vanochtend landde een vliegtuig dat eerder door Prigozjin werd gebruikt op een militaire basis nabij de Belarussische hoofdstad Minsk. Het is niet duidelijk of de leider van het huurlingenleger aan boord was van dat toestel.

Russische media: strafzaak tegen Wagner geseponeerd, huurlingen dragen materieel over

De Russische veiligheidsdienst FSB heeft de strafzaak tegen het Wagner-huurlingenleger geseponeerd. Dat melden Russische staatspersbureaus. Volgens persbureau RIA is de zaak van tafel omdat "de deelnemers acties hadden gestaakt die rechtstreeks gericht waren op het plegen van de misdaad".

Wagner-militairen trokken afgelopen weekend onder leiding van Wagner-baas Prigozjin naar Moskou om het vertrek van de Russische legertop te eisen. Zaterdagavond staakten zij hun tocht naar de Russische hoofdstad.

Zaterdagavond zou een deal zijn gesloten tussen Wagner en de Russische autoriteiten. Onderdeel van die overeenkomst zou zijn dat huurlingen die deelnamen aan de muiterij niet vervolgd zouden worden en naar hun basis zouden mogen terugkeren. De Belarussische president Loekasjenko zou een bemiddelende rol hebben gespeeld.

Het huurlingenleger bereidt zich nu voor om zwaar militair materieel over te dragen aan het ministerie van Defensie, meldt RIA op basis van bronnen binnen het Russische ministerie van Defensie. Vanuit Wagner is er nog niet op gereageerd.

'Vliegtuig Prigozjin geland in Belarus'

Een privévliegtuig dat eerder is gebruikt door Wagner-baas Prigozjin is geland op een militaire vliegbasis in Belarus in de buurt van de hoofdstad Minsk, meldt waarnemingsgroep Belarusian Hajun. Het is niet bekend of Prigozjin aan boord is.

Waar de leider van het huurlingenleger precies is, is sinds afgelopen weekend onduidelijk. Zijn leger trok vrijdag naar de Russische hoofdstad Moskou om het vertrek van de legertop te eisen. Aan het begin van de zaterdagavond staakte hij de tocht naar de hoofdstad na bemiddeling door de Belarussische president Loekasjenko.

Prigozjin zou toestemming hebben gekregen om met zijn troepen naar Belarus te gaan.

'Russen verdreven bij brug nabij Bachmoet'

Het leger van Oekraïne heeft gisteren Russische militairen verdreven in een gebied rond een brug bij een kanaal in de buurt van Bachmoet. Dat zegt de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War (ISW).

De Oekraïners zouden ten zuidwesten van de stad met een opmars bezig zijn. Het ISW bevestigt dat Oekraïne het dorp Rivnopil, in de buurt van de grens tussen de regio's Donetsk en Zaporizja, heeft heroverd.

'Oekraïne herovert gebied dat sinds 2014 in Russische handen was'

Oekraïne heeft een gebied heroverd dat sinds 2014 door de Russen bezet was, meldt het Britse ministerie van Defensie op Twitter. Volgens het ministerie hebben Oekraïense militairen enige terreinwinst geboekt ten oosten van het dorp Krasnohorivka, dat in de buurt van de stad Donetsk ligt.

Het zou een van de eerste keren sinds het uitbreken van de oorlog zijn dat de Oekraïense strijdmacht een gebied heeft heroverd dat zo lang in handen is geweest van de Russen. Aanhoudende aanvallen van Oekraïense zijde in de Donbas hebben waarschijnlijk te veel druk gezet op de Russische verdedigers. Dat zouden voornamelijk militairen uit Tsjetsjenië zijn, zeggen de Britten.

Poetin bevestigt dood Russische piloten bij muiterij

President Poetin heeft maandag piloten geëerd die omgekomen zijn bij de muiterij van afgelopen weekend. Daarmee bevestigt hij eerdere berichten van militaire bloggers dat verschillende Russische vliegtuigen door de Wagner-groep zijn neergehaald.

Wagner-strijders namen zaterdag de controle over in de zuidelijke stad Rostov aan de Don en trokken vervolgens richting Moskou, voordat ze hun opstand zo'n 200 kilometer van de hoofdstad afbraken.

"De moed en zelfopoffering van de gevallen piloten hebben ons behoed voor tragische en verwoestende gevolgen", zei Poetin maandagavond in zijn toespraak. Er is geen officiële informatie bekendgemaakt over hoeveel piloten er omgekomen zijn of hoeveel vliegtuigen er zijn neergeschoten.

Sommige Russische Telegram-kanalen, zoals het blog Rybar met meer dan een miljoen abonnees, schrijven dat er zaterdag 13 Russische piloten zijn omgekomen. Dit soort claims zijn niet onafhankelijk te verifiëren. Poetin claimde in dezelfde toespraak dat hij de muiterij zo lang liet duren om bloedvergieten te voorkomen.

Zelensky: 'Vooruitgang geboekt in alle sectoren'

"Maandag hebben onze soldaten in alle sectoren vorderingen gemaakt. Het is een mooie dag", zegt de Oekraïense president Zelensky in zijn nachtelijke videotoespraak. Deze is dit keer in de trein opgenomen, nadat hij de frontlinie heeft bezocht. "Ik wens onze jongens meer van dit soort dagen." Of het Oekraïense leger daadwerkelijk vooruitgang heeft geboekt is niet onafhankelijk te checken.

Zelensky reisde volgens regeringsinformatie naar het zuidelijk front van Oekraïne. Hij zou zich hebben begeven op de grens tussen de regio's Zaporizja en Donetsk, waar het Oekraïense leger de afgelopen weken een aantal plaatsen heeft heroverd. Volgens waarnemers vordert het Oekraïense offensief in de regio langzaam.

Onduidelijkheid rond overleg Russische veiligheidstop

President Poetin heeft zijn belangrijkste veiligheidsadviseurs maandagavond bijeengeroepen. Wat de status is van het overleg is momenteel onduidelijk.

Aan tafel zitten onder meer de hoogste aanklager bij justitie, de minister van Binnenlandse Zaken, het hoofd van de binnenlandse veiligheidsdienst FSB en ook minister van Defensie Sjojgoe. Wat er op de agenda staat is niet bekendgemaakt. Aangenomen mag worden dat de mislukte opstand van het Wagner-huurlingenleger van het afgelopen weekend het hoofdonderwerp is.

Welkom

Welkom in dit liveblog over de oorlog in Oekraïne van dinsdag 27 juni. Het blog van gisteren is hier terug te lezen.