Op 4 mei zou er naast de Tweede Wereldoorlog ook meer aandacht besteed moeten worden aan andere oorlogen. Dat vindt 59 procent van de ondervraagden van het jaarlijkse Nationaal Vrijheidsonderzoek. Vorig jaar was dat 53 procent.
78 procent herdenkt alle Nederlandse oorlogsslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, en slachtoffers van andere oorlogen en tijdens vredesoperaties. In 2022 deed 73 procent van de mensen dat.
De oorlog in Oekraïne speelde een rol bij het Vrijheidsonderzoek. Zo zegt bijna een derde van de ondervraagden bang te zijn voor een conflict waar Nederland betrokken bij raakt. Het jaar daarvoor was dat nog 8 procent.
De redenen om stil te staan bij 4 mei zijn volgens het Nationaal Comité 4 en 5 mei niet heel erg veranderd. Wel zijn meer mensen bang dat er weer zoiets als in de Tweede Wereldoorlog kan gebeuren." Die vrees wordt dit jaar vaker als reden genoemd voor zowel de Nationale Herdenking als de viering op 5 mei. "Deze resultaten zijn vermoedelijk te verklaren door de inval van Rusland in Oekraïne", schrijft het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
Onder druk
Met de stelling "onze vrijheid is steeds minder vanzelfsprekend" was twee derde het eens. De jaren hiervoor lagen die percentages op 57 procent (2022), 54 procent (2021) en 49 procent (2020).
"Voor de oudere generatie was vrijheid al niet vanzelfsprekend," zegt comité-voorzitter Wim van de Donk tegen Trouw, "de oorlog in Oekraïne laat ook de jongere generatie zien dat vrijheid, democratie en de rechtsstaat onder druk staan."
'Dag van de Vrijheid'
Het draagvlak voor de herdenking op 4 mei blijft hoog: 85 procent van de ondervraagden zegt die belangrijk te vinden. En wat betreft 5 mei: ruim driekwart zegt Bevrijdingsdag ook (heel) belangrijk te vinden. Dat percentage is gelijk aan vorig jaar.
Verder zou ruim de helft van de ondervraagden het geen gek idee vinden om de naam van 5 mei te veranderen in de 'Dag van de Vrijheid', "om de nadruk meer te leggen op de vrijheid in het algemeen, op democratie en mensenrechten".
Ruim 1200 personen deden mee aan het onderzoek dat het Nationaal Comité 4 en 5 mei begin dit jaar liet uitvoeren. Volgens het comité ging het om "een representatieve afspiegeling van de Nederlandse bevolking van 16 jaar en ouder".
