Truss, Noppert, Coldeweijer: van relatief onbekend tot prominent in 2022

• Maartje Geels

  redacteur Online

• Rik van den Berg

  redacteur Online

Voor januari kenden weinig mensen hun naam, maar dit jaar speelden ze een opvallende rol in het nieuws, de sport en de cultuur. Zes 'nieuwkomers' op een rij die hun stempel op 2022 drukten.

Liz Truss, de prime minister die het vertrouwen in de Conservatieven moest herstellen

Rond Kerst had het boek moeten verschijnen: het succesverhaal van de kersverse premier Liz Truss, de derde vrouwelijke premier van Engeland. Maar als Truss eind oktober plotseling aftreedt, moet de biografie in alle haast worden herschreven.

Gedurende haar politieke carrière vindt Liz Truss zichzelf herhaaldelijk opnieuw uit. Als student is ze nog voorzitter van de Liberal Democrats aan haar universiteit, maar uiteindelijk zijn het de Conservatieven voor wie ze het Lagerhuis in gaat. En al stemt ze in 2016 nog 'Remain', als premier presenteert ze zich als overtuigd Brexiteer.

Als Truss op 6 september door de koningin tot premier wordt benoemd, is ze in Westminster al gepokt en gemazeld. Onder David Cameron en Theresa May bekleedde ze ministersposten, maar bij de kiezer komt Truss pas echt in beeld als ze door Boris Johnson als minister van Buitenlandse Zaken naar voren wordt geschoven. In die rol oogst ze lof, wat uiteindelijk resulteert in een gooi naar het premierschap.

Dankzij de steun van 160.000 Tory-leden in het land weet Truss in de leiderschapsstrijd haar partijgenoten Sunak en Mordaunt achter zich te laten. Maar haar fel omstreden economische plannen en de daaropvolgende leegloop van haar kabinet, maken dat Truss in recordtijd het veld moet ruimen.

Na 45 dagen trekt Truss de deur van Downing Street 10 achter zich dicht. Daarop is de beurt alsnog aan Rishi Sunak. Hij heeft nog twee jaar de tijd om de Conservatieve Partij uit het slop te trekken, voor de algemene verkiezingen voor de deur staan. Ongeacht of hem dat lukt, kan hij het komende jaar in ieder geval één verdienste afvinken: hij is dan langer premier dan zijn voorganger.

Andries Noppert, van nobody tot Toren van Joure

Onderuitgezakt en overduidelijk verveeld. Zijn 2.03 meter lange lijf in de stoel achter trainer Kees van Wonderen geperst. Nog maar een jaar geleden was Andries Noppert reservekeeper van Go Ahead Eagles. Van een nobody in de marge van het profvoetbal tot doelman van Oranje die op het WK pas na vijf uitstekende wedstrijden moet buigen voor Lionel Messi's Argentinië.

Noppert keept in de jeugd van Heerenveen, maar daar mag hij in 2014 als 20-jarige slungel transfervrij vertrekken. Bij NAC, het Italiaanse Foggia en Dordrecht keept hij in zes jaar niet meer dan zestien wedstrijden.

Door een zware blessure komt hij zonder club te zitten en vader Fokko informeert of het geen tijd wordt voor 'een echte baan'. Andries is nog niet zo ver en reageert dolblij als Go Ahead Eagles hem begin 2021 contracteert als reservedoelman. Coach Van Wonderen is niet meteen onder de indruk. Noppert traint matig, er volgen gesprekken. De knop gaat om bij Noppert en the rest is history.

Hij wordt in januari eerste keeper in Deventer, verhuist met Van Wonderen mee naar Heerenveen en maakt daar indruk op Louis van Gaal. De Toren van Joure, zoals hij inmiddels wordt genoemd, is eerste keus in Qatar. Nopperts ervaring: 32 eredivisiewedstrijdjes.

De Argentijnse penalty's zijn Noppert te machtig, maar het jongensboek is geschreven. De supermarkt in Joure verkoopt tijdens het WK Noppert-burgers, er zijn Noppert-gebakjes en in zijn woonplaats Marum zijn plannen om een brug om te dopen tot Andries Noppert Bridge. En Noppert zelf keept binnenkort misschien wel bij Ajax.

Volodymyr Zelensky, de 'onervaren' president die nu respect afdwingt

In maart gaat een fragment uit de Oekraïense satire Servant of the People (Dienaar van het volk) uit 2017 het internet over. In de serie krijgt het personage Goloborodko, die onverwacht president van Oekraïne is geworden, plotseling een telefoontje. Het is voormalig bondskanselier Merkel, die hem vertelt dat zijn land bij de Europese Unie mag.

Dat scenario is vooralsnog fictie. Maar vooral door de inzet van 'de echte Goloborodko', president Volodymir Zelensky, werkt Oekraïne nauw samen met de EU en ook met de NAVO.

In zijn vaderland is duizendpoot Zelensky - naast acteur was hij stand-upcomedian en zakenman - dan al jaren een bekend gezicht. In 2019 wint hij de presidentsverkiezingen en neemt hij zijn intrek in het presidentieel paleis in Kiev, al wordt hij door zijn gebrekkige politieke ervaring aanvankelijk niet serieus genomen.

Dit jaar verandert dat radicaal. Na de inval van Rusland in Oekraïne, eind februari, spreekt Zelensky gedurende het jaar meermaals de NAVO toe en westerse wereldleiders onder wie voormalig premier Boris Johnson laten geen kans onbenut om met hem op de foto te gaan. Vlak voor Kerst brengt Zelensky een bliksembezoek aan het Witte Huis, om te bedanken voor de omvangrijke Amerikaanse militaire steun en de voortzetting daarvan veilig te stellen.

Het bekende magazine Time roept Zelensky in december uit tot 'persoon van het jaar'. "Assistenten die hem eerder als lichtgewicht zagen, prijzen nu zijn taaiheid", tekent een journalist van het tijdschrift op. "Sommigen missen de grappenmaker met zijn jongensachtige grijns. Maar ze weten dat hij nu anders moet zijn, harder. Anders haalt zijn land het wellicht niet."

Goldband, het trio dat na de pandemie doorbrak in de festivalzomer

Is het nou Gold-bend of Gold-band? Liefhebbers maakt het niet uit, zolang zij het aanstekelijke Noodgeval maar mee kunnen zingen. En hoe. Tussen grote namen als Arctic Monkeys en Stromae mag de Haagse groep zich een van de beste acts van Lowlands 2022 noemen. Na het optreden komt Noodgeval ("Dit is een noodgeval, help me uit de brand!") direct binnen in de Top-40.

Helemaal nieuw is Goldband niet: het Haagse trio is al drie jaar actief in de muziek en boekte eerder succes met nummers als Witte Was. Maar deze festivalzomer breken zij in Nederland (en Vlaanderen) definitief door bij het grote publiek.

Het verhaal van de groep is inmiddels net zo bekend als het refrein van Noodgeval. Drie stukadoors uit Den Haag (Milo Driessen, Karel Gerlach en Boaz Kok) die elkaar vonden in de muziek. Ook tijdens de pandemie blijven ze nummers uitbrengen, wachtend op het moment dat ze het podium op mogen. "Mensen ontdekten onze muziek, maar nog bijna niemand had ons zien optreden. Het publiek zat júist nog op ons te wachten", zegt Gerlach begin deze maand tegen dagblad Trouw. "Ik dacht al die tijd: wij gaan onze belofte nog inlossen."

Hun spackmes hebben ze inmiddels aan de wilgen gehangen, alleen de naam van de band (een merk gipspleister) verwijst nog naar hun oude loopbaan. De mannen zijn daar allerminst rouwig om, laten ze doorschemeren. Want komend voorjaar staan zij drie keer in een uitverkocht AFAS Live.

Christianne van der Wal zag trekkers voor haar huis opduiken

Een regelaar op de achtergrond. Zo beschrijven mensen uit haar omgeving Christianne van der Wal bij haar aantreden als minister, begin 2022. Ze wordt dan aangesteld als 'projectminister', dus zonder eigen ministerie.

Politieke ervaring doet Van der Wal op als wethouder van de gemeente Harderwijk en gedeputeerde bij de provincie Gelderland. Over die laatste functie zegt ze in 2020 tegen De Stentor: "Ik heb een heftige baan en die doe ik vanuit mijn passie. Maar de ene dag ben je de held en de andere dag ben je stront". Die wijsheid blijkt ook van toepassing op haar eerste jaar als bewindsvrouw in kabinet Rutte IV.

In de zomer wordt Van der Wal de bewindspersoon die aan de gang moet met het taaie en brisante stikstofdossier. Ze moet behoedzaam laveren tussen de belangen van de bouwwereld, de boeren en de natuur.

In juni raakt het kabinet - met Van der Wal als 'frontvrouw' - op ramkoers met de boeren. De regering maakt dan de plannen bekend die de stikstofuitstoot rigoureus terug moeten dringen. De stikstofkaart die Van der Wal presenteert, waarop per gebied het reductiedoel staat aangegeven, werkt bij de boeren als een rode lap op een stier.

Dezelfde avond rijden boeren met trekkers naar de woning van de bewindsvrouw, waar Van der Wal voor de deur met ze in gesprek gaat. Grimmiger wordt het later die maand, als rellende boeren door een politieblokkade voor haar huis breken. Zij krijgen daarvoor een werkstraf en een voorwaardelijke gevangenisstraf opgelegd.

Van der Wal zegt begrip te hebben voor de agrarische sector. Toch schaart ze zich achter het stikstofrapport van bemiddelaar Remkes: honderden piekbelasters moeten worden uitgekocht. Een maand na de protesten bij haar voordeur zegt ze tegen de website Boerderij.nl dat ze met de boeren wel wil praten, maar niet zal inschikken: "Ik doe dit niet omdat ik dat zo leuk vind om te doen, het is omdat we juridisch geen keus hebben."

Yvonne Coldeweijer, de schrik van Bekend Nederland

Wie voor 2022 het woord 'spionnenleger' hoorde, zag waarschijnlijk geen roddelkanaal gevoed door kijkers voor zich. Toch is dat precies waar Yvonne Coldeweijer, die zichzelf graag gekscherend 'Alberta Verlinde' noemt, bekend en berucht mee wordt.

Coldeweijer heeft er al een carrière als actrice en vlogger op zitten als ze in december 2020 terugkeert naar YouTube. Ze legt zich toe op het delen van roddels over bekende Nederlanders, wat een goudmijntje blijkt. De roddels bestempelt Coldeweijer zelf als juice en geregeld schakelt ze haar 'spionnen' (informanten) in om nieuwtjes te verzamelen.

Zo is Coldeweijer de eerste die geruchten deelt over Marco Borsato, die zich schuldig zou maken aan seksueel wangedrag tegenover minderjarige meisjes. Ook plaatst ze als eerste de camerabeelden van Jaimie Vaes na de mishandeling door haar toenmalige verloofde, rapper Lil' Kleine. Landelijke media pakken haar juice massaal op.

Maar het gat in de roddelmarkt heeft ook een keerzijde: in april moet Coldeweijer voor de rechter verschijnen. Nadat zij in een van haar video's stelt dat zangeres Samantha Steenwijk is afgevallen door het gebruik van illegale dieetpillen, spant de artieste een kort geding tegen de vlogger aan. Coldeweijer moet haar uitspraken rectificeren.

Terugdeinzen doet de vlogger niet, zij ziet de uitspraak van de rechter juist als een handige wenk: "Waar ik heel blij mee ben is dat ik nu een handleiding heb gekregen voor mijn juice", reageert ze op Instagram. "Ik hoef van de rechter geen sluitend bewijs te leveren, maar het enkel aannemelijk te maken". Waarvan akte.