Een bescheiden applaus klonk er vanochtend in het Egyptische Sharm-el-Sheikh toen voorzitter Sameh Shoukry van de VN-klimaattop het slotakkoord bekendmaakte. "We verlaten Sharm-el-Sheikh met nieuwe hoop voor de toekomst van onze planeet", waren zijn woorden.
Bijna tweehonderd landen zijn het eens geworden over de oprichting van een wereldwijd fonds voor landen die extra kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. Maar lang niet alle landen verlaten de conferentie met een goed gevoel.
Westerse landen
Bij de Westerse landen overheerst teleurstelling. Er was gehoopt op nieuwe afspraken over maatregelen om de opwarming van de aarde te beperken. "Wat we hier hebben liggen is te weinig om van een stap voorwaarts te kunnen spreken voor de mensheid en onze planeet", zei Eurocommissaris Frans Timmermans. Hij roept de deelnemende landen daarom op te erkennen dat het akkoord tekortschiet.
Klimaatminister Jetten spreekt van een "buitengewoon teleurstellend" resultaat, al is hij blij met de oprichting van het fonds voor klimaatschade. "Deze stap helpt het vertrouwen tussen het mondiale noorden en zuiden te herstellen. En maakt het hopelijk mogelijk om komend jaar nieuwe doorbraken te bereiken voor een echte versnelling in onze klimaataanpak."
De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock is ook positief over het klimaatfonds voor kwetsbare landen, "maar de wereld heeft door een gebrek aan ambitie kostbare tijd verloren op weg naar een maximale temperatuurstijging van anderhalve graad".
Vanuit Parijs klinken soortgelijke woorden. De Franse regering begroet de geboekte vooruitgang, maar "betreurt het gebrek aan klimaatambitie".
"Ik ben ongelooflijk teleurgesteld dat we niet verder konden gaan", klinkt er vanuit het Britse kamp. Onderhandelaar Alok Sharma zegt dat er sterke tegendruk was vanuit sommige landen. "We moesten ongelooflijk hard vechten, meedogenloos", aldus Sharma, die liet weten dat tegenstanders klimaatgevoelige landen "in de ogen moeten kijken".
Ontwikkelingslanden
De ontwikkelingslanden zien de top als een groot succes vanwege het fonds voor kwetsbare landen. De Pakistaanse Klimaatminister Rehman, die in de klimaatonderhandelingen vaak namens andere kwetsbare landen sprak, laat weten: "Onze reis heeft vandaag na dertig jaar, hopen we, eindelijk zijn vruchten afgeworpen."
De ontwikkelingslanden voelen zich gehoord door de internationale gemeenschap. "De afspraken die zijn gemaakt, zijn een winst voor de hele wereld", zei Molwyn Joseph van Antigua en Barbuda. Hij is ook de voorzitter van de organisatie die spreekt namens kleine eilandstaten die bedreigd worden door de stijgende zeespiegel.
"Niemand wordt aan zijn lot overgelaten. We hebben degenen die zich verwaarloosd voelden, laten zien dat we naar ze luisteren."
Klimaatorganisaties en actiegroepen
Vanuit klimaatorganisaties en actiegroepen klinken gemengde reacties. Het Wereld Natuur Fonds (WWF) noemt het klimaatfonds dat in het leven wordt geroepen een fonds voor het einde van de wereld. "Het is een positieve stap, maar omdat de top verder geen ambitieuzere doelstellingen heeft opgeleverd, dreigt het een doemdagfonds te worden", liet de klimaatman van het WWF, Manuel Pulgar-Vidal, weten.
Volgens Pulgar-Vidal hebben de landen in Sharm-al-Sheikh de kans gemist om de geleidelijke afschaffing van fossiele brandstoffen te versnellen. "De wereld blijft hierdoor op weg naar een klimaatcatastrofe."
Ook Greenpeace mist een afspraak voor de exit van fossiele brandstoffen, net als ontwikkelingshulporganisatie Oxfam Novib. "Dat terwijl de wetenschap hierover kristalhelder is", zeggen de organisaties. "Nog langer doorgaan met fossiel betekent de we de anderhalve graad missen."
Secretaris-generaal Antonio Guterres van de VN vatte de top als volgt samen: "Dit zal duidelijk niet genoeg zijn, maar het is een broodnodig politiek signaal om het geschonden vertrouwen te herstellen.
