Uitvaart Elizabeth op maandag 19 september • William en Harry samen in openbaar

Wat gebeurt er morgen?

Rond 11.00 uur Nederlandse tijd vertrekt de kist met het lichaam van de koningin van Balmoral Castle naar Edinburgh. De langzaam rijdende lijkwagen zal zo'n zes uur doen over de route van 280 kilometer, die langs de plaatsen Aberdeen, Dundee en Perth leidt.

In Edinburgh wordt de kist in de troonzaal van het paleis Holyroodhouse geplaatst, de officiële koninklijke residentie in de Schotse hoofdstad. Maandagmiddag wordt de overleden koningin overgebracht naar de St. Giles-kathedraal in Edinburgh, waar het publiek afscheid van haar kan nemen. Dinsdag wordt de kist overgevlogen naar Londen.

Koning Charles zal morgen in Londen de secretaris-generaal van het gemenebest ontmoeten in Buckingham Palace. Later ontvangt hij vertegenwoordigers van de landen buiten het VK waarvan hij eveneens het staatshoofd is, zoals Australië, Nieuw-Zeeland en Canada.

'Stille waardigheid' rond koningin in Balmoral

Een hoge medewerker van het paleis beschrijft voor de BBC de 'stille waardigheid' in de balzaal van Balmoral Castle, waar de koningin in een kist ligt, bedekt met de Royal Standard, de koninklijke vlag. Op de vlag is een bloemenkrans neergelegd.

"Op deze manier kunnen personeelsleden van Balmoral, van wie velen een groot deel van hun leven in koninklijke dienst zijn geweest, een laatste groet brengen", aldus de paleismedewerker.

Rutte condoleert Britse premier

Premier Rutte heeft met de Britse premier Truss gebeld en haar gecondoleerd met het overlijden van koningin Elizabeth. "Het verdriet dat het Nederlandse volk voelt onderstreept de nauwe band tussen onze landen", schrijft Rutte in een tweet.

William en Harry samen met Catherine en Meghan in Windsor

Prins William en zijn broer prins Harry zijn samen met hun echtgenotes in het openbaar verschenen in Windsor. Over de zonen van koning Charles wordt aangenomen dat ze niet meer op goede voet staan sinds Harry en zijn vrouw Meghan afstand hebben gedaan van hun koninklijke taken en naar de VS zijn geëmigreerd. Het is nu voor het eerst dat de vier weer samen worden gesignaleerd. William en Catherine wonen sinds kort in Windsor, waar net als bij de andere Britse koninklijke paleizen een enorme bloemenzee ligt.

Uitvaart koningin Elizabeth op maandag 19 september

De uitvaart van koningin Elizabeth is op maandag 19 september, meldt Buckingham Palace. De plechtigheid begint om 12.00 uur (Nederlandse tijd) in Westminster Abbey in Londen. De kist wordt morgen overgebracht van Balmoral Castle naar het paleis Holyroodhouse in Edinburgh.

Dinsdag wordt de kist dan door de luchtmacht per vliegtuig overgebracht naar Londen. Prinses Anne, de enige dochter van de overleden koningin, blijft gedurende de vlucht van Edinburgh naar Londen bij haar moeder.

Vanaf woensdag ligt de koningin opgebaard in Westminster Hall. Het publiek kan vier dagen afscheid van haar nemen.

Het is de verwachting dat de uitvaart wordt bijgewoond door veel staatshoofden en prominente Britse politici. Vanwege de uitvaart is 19 september een nationale vrije dag in het Verenigd Koninkrijk. De uitvaart is rechtstreeks te volgen bij de NOS.

Prins William: ik rouw, maar ben ook ongelofelijk dankbaar

Prins William, de oudste zoon van koning Charles en nu troonopvolger, heeft een verklaring uitgegeven over de dood van zijn grootmoeder. "Ik rouw om het verlies, maar ben ook ongelofelijk dankbaar. Ze stond naast me op de gelukkigste momenten, maar ook op de verdrietigste dagen van mijn leven." Daarmee verwijst hij naar de periode rond de dood van zijn moeder Diana in augustus 1997, toen hij met zijn broer Harry logeerde op Balmoral.

William zegt dat het hem tijd zal kosten om te beseffen dat hij verder moet leven zonder zijn oma. "Ik dank haar namens mijn generatie voor het toonbeeld van dienstbaarheid en waardigheid in het publieke leven dat ze was, en dat uit een ander tijdperk stamde, maar altijd relevant is gebleven voor ons allen."

Deel van de koninklijke familie bekijkt bloemenzee bij Balmoral Castle

Aartsbisschop spreekt met koning in Buckingham Palace

Voor koning Charles zijn er vandaag geen formele verplichtingen meer buiten Buckingham Palace. Op het paleis ontmoette hij leden van het kabinet en de aartsbisschop van Canterbury, Justin Welby. Welby is het religieuze hoofd van de anglicaanse kerk, Charles is de seculiere leider.

Bij de ontmoeting was ook koningin-gemalin Camilla aanwezig.

Leden koninklijke familie bekijken bloemenzee bij Balmoral Castle

Een deel van de koninklijke familie heeft de bloemenzee bekeken die bij Balmoral Castle ligt. Onder anderen prinses Anne en prins Edward liepen langs de bloemen en zwaaiden naar het publiek, nadat ze waren teruggekeerd van een korte kerkdienst .

Franse oud-president Hollande: 'Elizabeth vroeg muziek van Beatles aan'

Bij een bezoek aan Frankrijk in 2014 vroeg koningin Elizabeth aan het Franse legerorkest om liedjes van de Beatles te spelen, vertelt de voormalige Franse president Hollande aan persbureau Reuters. De oud-president bracht vandaag een bezoek aan de Britse ambassade in Parijs en haalde herinneringen op aan de overleden vorstin.

Elizabeth was in 2014 drie dagen op bezoek in Frankrijk omdat het zeventig jaar geleden was dat D-Day plaatsvond. Hollande: "Op een bepaald moment speelde de Republikeinse Garde klassieke muziek. En vroeg ik aan haar welke muziek zij zou willen horen. Ze vroeg mij: 'Kunnen ze muziek van de Beatles spelen?' Daarna speelde het orkest meerdere nummers van de Beatles."

Volgens Hollande was Elizabeth "streng maar humaan" en wist zij veel van Frankrijk en de Franse taal. "Ze sprak uitstekend Frans met een klein accent dat haar afkomst verried". Elizabeth wilde laten zien "dat de band tussen Frankrijk en Groot-Brittannië niet verbroken kan worden", denkt de oud-president.

Deel koninklijke familie woont kerkdienst in Schotland bij

Een deel van de koninklijke familie heeft Balmoral Castle, waar Elizabeth overleed, kort verlaten om een kerkdienst bij te wonen.

De dienst werd gehouden in Crathie Kirk, een kleine kerk die vaker wordt gebruikt door de koninklijke familie als zij in Schotland zijn.

Volgens de BBC waren onder anderen prinses Anne, prins Andrew en prins Edward aanwezig. Koning Charles en prins William konden de dienst niet bijwonen vanwege de plechtigheden rond de installatie van Charles in Londen.

Truss en lang zittende parlementsleden leggen eed van trouw af aan Charles

Premier Liz Truss en een groep lang zittende parlementsleden hebben een nieuwe eed afgelegd. Daarin beloven zij trouw aan koning Charles in plaats van aan koningin Elizabeth.

Bij de ceremonie waren niet alle parlementsleden aanwezig vanwege "tijdsbeperkingen", zei voorzitter van het Lagerhuis Lindsay Hoyle. De andere parlementsleden leggen de eed op een later moment af.

Charles teruggekeerd naar Buckingham Palace

Na de proclamatie van zijn koningschap in St. James's Palace is koning Charles teruggekeerd naar Buckingham Palace. Vanuit de auto zwaaide hij naar het massaal aanwezige publiek.

Voor de rest van de dag staan naar alle waarschijnlijkheid geen publieke evenementen meer op de planning voor de koning. Wel zal hij in het paleis ministers ontvangen.

Weer grote drukte bij Buckingham Palace, ook corgi aanwezig

Bij Buckinham Palace zijn ook vandaag weer grote groepen mensen samengekomen in de hoop een glimp op te vangen van de nieuwe koning.

Een van de toeschouwers heeft een Welsh corgi meegenomen. Dat is zeer toepasselijk: de overleden koningin Elizabeth was een groot liefhebber van de hondjes en fokte ze.

Grote belangstelling voor tweede proclamatie in Londen

Een uur na de proclamatie van het koningschap van Charles in St. James's Palace was er ook een proclamatie bij de Royal Exchange, voorheen het handelscentrum van Londen. Daarbij was veel meer publiek welkom dan tijdens de eerste ceremonie.

Charles: dag van begrafenis koningin is vrije dag

Koning Charles heeft tijdens de formele installatie in St. James's Palace officieel goedgekeurd dat de begrafenis van zijn moeder een officiële vrije dag wordt in het Verenigd Koninkrijk.

Het is nog niet duidelijk wanneer de uitvaart plaatsvindt, maar in veel media wordt gesuggereerd dat die op maandag 19 september zal zijn.

De formele installatie van Charles III: 'Zo helpe mij God'

Koning Charles tekende de installatieverklaring vanochtend ten overstaan van een gezelschap met onder anderen de premier en oud-premiers.

Wat kunnen we vandaag nog meer verwachten?

Om 13.00 uur (Nederlandse tijd) wordt de proclamatie die werd voorgelezen tijdens de ceremonie op St. James's Palace nogmaals voorgelezen bij de Royal Exchange, voorheen het handelscentrum van Londen.

Vanaf 15.00 uur komt het Britse parlement bijeen om eer te betonen aan koningin Elizabeth.

Koningschap Charles geproclameerd vanaf balkon St. James's Palace

De naam van koning Charles III is geproclameerd vanaf het balkon van St. James's Palace. Het is het einde van een ceremoniële bijeenkomst waarop Charles officieel tot koning werd uitgeroepen. Op meerdere plekken in het Verenigd Koninkrijk werden saluutschoten afgevuurd.

Charles bedankt Camilla tijdens ceremonie

Tijdens de bijeenkomst van de Accession Council (Toetredingsraad) sprak koning Charles onder meer over zijn moeder die "mij het voorbeeld gaf van een levenslange liefde en belangeloze dienstbaarheid".

Hij bedankte zijn vrouw Camilla. "Met dit alles word ik aangemoedigd door de constante steun van mijn geliefde vrouw."

Oud-premiers aanwezig bij proclamatie naam koning

Charles III is zojuist formeel uitgeroepen tot koning. Bij de plechtigheid waren onder anderen de oud-premiers Brown, Johnson, Cameron en May aanwezig.

Charles III formeel uitgeroepen tot koning

Charles III is vandaag formeel uitgeroepen tot koning van het Verenigd Koninkrijk. Dat gebeurde op een bijeenkomst van de Accession Council (Toetredingsraad) in St. James's Palace in Londen.

Wat gebeurt er wanneer Charles wordt uitgeroepen tot koning

Charles wordt zaterdagochtend formeel tot koning uitgeroepen gedurende een plechtigheid in St. James's Palace in Londen. Dit gebeurt tijdens een bijeenkomst van de Accession Council, vrij vertaald een toetredingsraad of een troonbestijgingsraad. Het is de eerste keer dat deze ceremonie op televisie wordt uitgezonden.

In de bijeenkomst, die om 11.00 uur Nederlandse tijd begint, legt de koning een persoonlijke verklaring af over het overlijden van koningin Elizabeth. Ook zal hij onder ede verklaren de Church of Scotland te behouden omdat er in Schotland een verdeling is tussen kerk en staat. Charles staat wel aan het hoofd van de Church of England.

Om 12.00 uur volgt de openbare proclamatie vanaf het Friar Court-balkon van St James's Palace, een traditie die gepaard gaat met een fanfare door trompetspelers en saluutschoten die in Hyde Park en bij de Tower of London worden afgevuurd. Hoewel het geen deel uitmaakt van de proclamatie, is de verwachting dat de woorden "de koningin is dood, lang leve de koning" zullen worden uitgesproken.

Koning komt later

In de toetredingsraad zitten leden van de zogenoemde Privy Council, een orgaan van adviseurs van de koning dat dateert uit de tijd van de Normandische koningen (vanaf de 11e eeuw). De leden komen eerst in St James's Palace bijeen zonder de koning. Tory-parlementariër Penny Mordaunt, door premier Liz Truss benoemd tot Lord President van de Privy Council, kondigt eerst de dood van koningin Elizabeth aan. Vervolgens leest de griffier van de raad de tekst van de Toetredingsproclamatie voor.

De proclamatie wordt ondertekend door onder meer koningin-gemalin Camilla, prins William (de nieuwe prins van Wales) de aartsbisschop van Canterbury, Lord Chancellor Brendon Lewis, de aartsbisschop van York en premier Truss.

De koning woont het tweede deel van de plechtigheid bij en legt dan de hierboven genoemde verklaring en een eed af. Onder meer William en Camilla zijn getuige als hij zijn handtekening zet.

Voorbereidingen in gang voor komst kist Elizabeth naar Edinburgh

In de Schotse hoofdstad Edinburgh worden voorbereiding getroffen voor de verplaatsing van het stoffelijk overschot van Elizabeth. Wegen worden afgesloten en hekken zijn geplaatst, meldt de BBC.

Naar verwachting zal de kist zondag van Balmoral Castle, waar de vorstin overleed, naar Holyrood Palace worden gebracht, de officiële verblijfsplaats van de monarch van het Verenigd Koninkrijk in Schotland. De afstand tussen het kasteel en het paleis is ongeveer 160 kilometer.

Van daaruit wordt de kist naar de St Giles kathedraal in Edinburgh gebracht. Daar kunnen de Schotten afscheid van de vorstin nemen. Dinsdag wordt de kist naar Londen overgebracht.

Elizabeth-orchidee neergezet in overheidsgebouw in Singapore

In de woning van de Britse Hoge Commissaris in Singapore is tijdelijk een Elizabeth-orchidee neergezet om de overleden vorstin te herdenken. Toen de vorstin in 1972 Singapore bezocht, werd de orchidee naar haar vernoemd. Officieel is de naam Dendrobium Elizabeth.

Drukke dag

Vandaag staan er ceremoniële gebeurtenissen op het programma rond het overlijden van de Britse koningin en de troonsbestijging van Charles III:

Japanse keizer naar uitvaart

De Japanse keizer Naruhito is van plan de uitvaartplechtigheid bij te wonen voor Elizabeth. Dat is bijzonder omdat de Japanse keizer haast nooit buitenlandse begrafenissen bijwoont. Ook keizerin Masako zou mee willen gaan naar Groot-Brittannië, evenals premier Kishida.

Het zou voor Naruhito zijn eerste buitenlandse reis zijn sinds zijn aantreden in mei 2019. Elizabeth had hem in 2020 uitgenodigd voor een bezoek aan het land, maar vanwege de pandemie kon dat niet doorgaan.

Naruhito, die in de jaren 80 in Oxford studeerde, liet eerder weten diepbedroefd te zijn door het overlijden.

Australië herdenkt Elizabeth

Ook aan de andere kant van de wereld wordt stilgestaan bij de dood van Elizabeth. In Australië legde premier Albanese een krans bij een beeld van de koningin, die ook staatshoofd was van dat land. Elizabeth had het beeld bij het parlement in Canberra zelf in 1988 onthuld.

Bij het parlement hangen de vlaggen halfstok en er werden, net als in Londen, 96 saluutschoten gelost.

In het verleden heeft Albanese zijn voorkeur voor afschaffing van de monarchie uitgesproken, maar daar repte hij nu niet over. "Vandaag gaat het maar over één ding en één ding alleen, een eerbetoon aan koningin Elizabeth II."

Bij het parlement hangen de vlaggen halfstok en er werden, net als in Londen, 96 saluutschoten gelost.

In het verleden heeft Albanese zijn voorkeur voor afschaffing van de monarchie uitgesproken, maar daar repte hij nu niet over. "Vandaag gaat het maar over één ding en één ding alleen, een eerbetoon aan koningin Elizabeth II."

Iedereen wil weten: wat is een queen consort?

Op de site van woordenboekmaker Merriam-Webster wordt er veel gezocht naar het lemma 'queen consort', de nieuwe titel van koning Charles' vrouw Camilla. Zoekvragen voor die term zijn sinds het overlijden van Elizabeth met 25.000 procent gegroeid.

De uitleg voor het Engelse woord voor 'koningin-gemalin' is makkelijk: de echtgenote van een regerend koning. De opmaat naar het gebruik ervan was een stuk complexer: veel Britten vonden het maar niks dat de term queen (zoals gebruikelijk voor de vrouw van de koning) naar Camilla zou gaan, de vrouw voor wie Charles de populaire prinses Diana had verlaten. Bovendien was die titel door de lange regeerperiode van Elizabeth voor verreweg de meeste Britten synoniem komen te staan met het staatshoofd, niet met de vrouw daarvan.

Na hun huwelijk hadden Charles en Camilla daarom aangekondigd dat ze als prinses-gemalin door het leven zou gaan als hij de troon zou bestijgen. Bij opmerkingen ter ere van haar haar zeventigste regeringsjubileum dit jaar gaf Elizabeth zelf echter aan geen probleem te hebben met queen consort. "Het is mijn oprechte wens dat wanneer die tijd komt, Camilla bekend zal staan als koningin-gemalin." De discussie was daarmee gesloten.

Welkom in ons liveblog

Het liveblog van gisteren is hier terug te lezen.