Een voetbalveld is in de wijde omgeving van de Königsplatz in München niet te vinden. En toch is Louis van Gaal nooit ver weg op de locatie waar de Nederlandse beachvolleybalsters Katja Stam en Raïsa Schoon deze week een gooi doen naar Europees goud.
Niet dat hun coach, Marko Klok, een persoonlijke vriend of groot bewonderaar is van de voetbaltrainer die tijdens seizoen 2009-2010 in diezelfde stad Bayern München de landstitel bezorgde. Wel zweert de 378-voudig volleybalinternational bij Van Gaals aanpak, het 'totale-mens-principe'. Waar blijdschap en vreugde dienstdoen als stevige pijlers onder internationaal succes.
De 54-jarige Klok is gepokt en gemazeld in het internationale volleybal. Hij won olympisch zilver tijdens Barcelona 1992 en werd twaalf jaar later negende in Athene. Tot zijn 43ste speelde hij in zes landen voor in totaal twaalf clubs. Als een van de weinige Nederlandse volleyballers won hij de scudetto, het landskampioenschap van Italië.
Van Indonesië tot Zwitserland was hij vervolgens werkzaam als trainer. Sinds deze winter mag hij zich bondscoach van de drie vrouwelijke beachduo's van TeamNL noemen. Hij is daarmee vanuit de zaal teruggekeerd naar de sport waar hij, samen met Michiel van der Kuip, in 1995 in het Franse Saint-Quasy-Portrieux werd uitgeroepen tot Europees kampioen.
Een loopbaan om voor te tekenen. Nou ja, op dat ene smetje na, dan.
Verbanning
Het is en blijft een open zenuw, ook na ruim twee decennia. In mei 2000 wordt Klok door toenmalig bondscoach Toon Gerbrands uit het nationale team gezet. Ach, het was een andere tijd met afwijkende normen en waarden, zegt Klok in een poging de gebeurtenis in perspectief te plaatsen. Maar toch.
De reden van zijn verbanning? Klok vroeg vier maanden voor de Millennial Games van Sydney, na een slopend seizoen in de Italiaanse Serie A waarin hij met zijn club Piaggio Roma de Serie A won, twee weken vrijaf om de batterij te kunnen opladen. Hij had simpelweg geen andere keuze, zegt hij. "Ik was volkomen leeg. Op. Ik kon écht niet meer."
Het ongemak is zelfs nu nog altijd zichtbaar wanneer die verwijdering uit Oranje ter sprake komt. Liever heeft Klok het over de mooie herinneringen. Of de menselijke maat die hij in zijn hoedanigheid als bondstrainer in dienst van de Nevobo hanteert. Hij wel.
Onder Klok gaat welzijn steevast vooraf aan winnen. Hij hanteert daartoe dus het ook door Van Gaal aangehangen 'totale-mens-principe'. Het gaat om die ene centrale factor, zegt Klok. In goed Nederlands: "Happiness." Het klinkt als een mantra.
Geluk als aanjager van succes, Klok zweert erbij. Hij heeft er zijn begeleidingsstaf zelfs deels op samengesteld.
Want ook voor alfatypes als Schoon en Stam, vrouwen aan de top van het mondiale beachvolleybal, is er meer in het leven dan sport. Triviale zaken als studie, vrienden, familie en gezin verdienen zeker zo veel aandacht, zo kan hij niet nalaten te benadrukken.
Kalender te vol
Het dagelijks leven van zijn speelsters mag nimmer schuren met het bedrijven van topsport, meent hij stellig. "Want heb je privé de zaken niet goed op orde, dan kun je op het veld ook niet optimaal presteren."
Klok hoeft maar om zich heen te kijken om het gelijk van zijn visie bevestigd te zien. "Het is echt een internationale trend dat topvolleybalsters veel te vroeg stoppen. De internationale kalender is te vol en er wordt onvoldoende afgewogen wanneer speelsters rust moeten krijgen."
Het bestaan van de nomaden van het hedendaagse mondiale beachvolleybal is al hectisch genoeg. Vertel Klok iets. Het is pas medio augustus en hij heeft er dit jaar al vijftien internationale toernooien opzitten, waarbij hij telkens één of twee weken van huis is.
Lachend: "Ik neem voor mijn schoonmoeder vanaf de plekken waar ik ben altijd van die magneetjes mee voor op de koelkast. De voorkant van dat ding zat al aardig vol. Maar sinds mijn aantreden als bondscoach is er bijna geen plekje meer vrij."
De magneetjes staan symbool voor zijn aanpak. Houd te allen tijde oog voor het alledaagse, wil hij er maar mee zeggen. Stam (23) en de twee jaar jongere Schoon mogen dan deel uitmaken van Elite 16, het nieuwste toernooi van de internationale Beach Pro Tour, ook op dat niveau is er meer dan zand, bal en een net.
Gelukkig zijn
Eigenlijk komt het hier op neer. Topsport bedrijven is goed. Bij tijd en wijle afstand nemen misschien wel beter.
"Die meiden hebben op z'n tijd rust nodig. Ontspanning. Pleziertjes. Niet alleen maar trainen en wedstrijden spelen. Ik wil dat ze gelukkig zijn. Happy. Want alleen vanuit dat gevoel kun je top presteren."
Er zijn zelfs momenten dat hij zijn speelsters tegen zichzelf in bescherming neemt. "Beachvolleybalsters op dit niveau willen altijd maar dóór, dóór, dóór. Soms trap ik op de rem en geef ik ze geforceerd drie dagen rust. Gewoon, om even pas op de plaats te maken. Dan zie je ze echt gek opkijken. Zo van: wat nu? Maar alleen zo kan ik ze fris houden. Ik wil ze niet opbranden."
Katja Stam en Raïsa Schoon leggen uit hoe ze de nummer één van de wereldranglijst werden en ook bondscoach Marko Klok geeft zijn visie:
Openheid naar elkaar en naar de bondscoach, ook zoiets belangrijks. "Ik leer mijn speelsters om zichzelf te beschermen. Ze moeten eerlijk zijn. Voor een training of op de dag van de wedstrijd moeten ze kunnen zeggen dat ze een beetje moe zijn of niet zo goed in de voorbereiding zitten. Pas als ze dat bespreekbaar maken, kunnen ze daar iets mee. Het mooie is dat het probleem vaak opgelost is zodra het ter sprake is gekomen."
Zodra Klok zand tussen de tenen voelt...
Klok is niet alleen een man met een koffer vol ervaring. Hij is ook iemand die binnen de lijnen nog altijd respect afdwingt. Hij mag dan vijftiger zijn, op de lijst van fitste bondscoaches van Nederland scoort hij uitermate hoog.
Met verrassend veel elan geeft hij zijn speelsters tijdens trainingen en warming-ups partij. Het is de magie van het beachvolleybal, klinkt het bijna verontschuldigend.
"Zodra ik het veld betreed en ik voel het zand tussen mijn tenen, gebeurt er iets met me. Dan bruist het vanbinnen. Mensen die mij kennen uit mijn tijd als speler, weten dat ik zo ben. Ik hielp het team door energie te geven."
Hij mag de ballen dan nog altijd daar leggen waar hij ze hebben wil en de duo's tegenover hem bij vlagen kansloos laten, toch is alles niet helemaal wat het lijkt. Eerlijk is eerlijk.
Hoe het mogelijk is dat hij op die leeftijd nog altijd zo goed kan meekomen met zijn speelsters? Lachend: "Het net hangt bij de vrouwen maar op 2.24 meter. Bij de mannen is dat negentien centimeter hoger." Ach, hij doet het ermee. "Op die manier lijkt mijn spel tenminste nog ergens op."
